Habertürk
    Takipde Kalın!
      Günlük gelişmeleri takip edebilmek için habertürk uygulamasını indirin
        Haberler Ekonomi İş-Yaşam Son dakika! İşte Trump'a o kararı aldıran tablo! - İş-Yaşam Haberleri

        Türkiye'yi 17 Mayıs itibariyle Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi'nden (GTS) çıkaran ABD Başkanı Donald Trump'ın kararının nedeni belli oldu. Bir grup Amerikan şirketi ile ticaret dernek ve kuruluşlarının oluşturduğu GTS Koalisyonu'nun (The Coalition for GSP) raporuna göre Çin'e 23 Mart'tan itibaren getirilen ek gümrük vergileri nedeniyle ABD'li şirketler aynı ürünleri gümrük vergisi ödemeden alabilecekleri ülkeler olan Türkiye, Hindistan, Endonezya, Tayland ve Kamboçya'ya yöneldi.

        ÇİN'İN GTS KAPSAMINDA İHRAÇ ETTİĞİ ÜRÜNLERİN YÜZDE 75'İNE EK VERGİ GELDİ

        Çin'e getirilen ek vergilerle bu ülkeden GTS kapsamında ithal edilen ürünlere yüzde 22, diğer ürünlere yüzde 15 vergi getirilmişti. Çin'in GTS kapsamında ihraç ettiği ürünlerin yüzde 75'inden fazlası ABD'nin 1974 tarihli ticaret yasasının "Section 301" maddesi uyarınca ek gümrük vergileri koyduğu ürünler listesine girdi. Bu listede et ve sütten, su ürünlerine, sebze meyveden bakliyata, tahıldan tekstile, kimyasallardan elektrik ve elektroniğe kadar 1300'ün üzerinde ürün yer alıyor. ABD'li şirketler de ek vergi ödemek yerine bu ürünleri Çin yerine başını Hindistan ile Türkiye'nin çektiği GTS kapsamındaki ülkelerden tedarik etme yoluna gitti. Böylece Trump'ın koyduğu vergiler amacına ulaşamadı.

        REKLAM

        EN ÇOK HİNDİSTAN'A YARADI

        14 Mayıs'ta yayınlanan rapora göre bu durumdan en çok Hindistan yararlanırken, Türkiye en fazla fayda sağlayan ikinci ülke oldu. Bunun üzerine ABD Başkanı Donald Trump, gelişmiş ekonomisini gerekçe göstererek, bazı ürünlerin ABD'ye gümrüksüz girişine imkan sağlayan ve gelişmekte olan ülkelere sunulan Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi Programı'ndan Türkiye'yi çıkardı. Çin'e getirdiği ek vergilerle üretimin ABD'ye dönmesini hedefleyen Trump, ABD'li şirketlerin bu ürünleri gümrük vergisi ödemeden Türkiye ve Hindistan gibi GTS kapsamındaki ülkelerden tedarik etme yoluna gitmesi üzerine 4 Mart'ta her iki ülkeyi de programdan çıkarabileceğini duyurmuştu. Uyarının üzerinden geçmesi gerekin 60 günlük süre 3 Mayıs'ta sona erdi. Trump, Türkiye'yi GTS'den çıkarırken, Hindistan için henüz bir açıklama yapmadı. Öte yandan Endonezya ve Tayland da izlemeye alındı.

        İŞTE KIZDIRAN TABLO

        GTS'nin ABD'li şirketlere, özellikle KOBİ'lere sağladığı tasarruf mart ayında Mart 2018'e göre yüzde 36 oranında artarak 105 milyon dolar oldu. 2019'un ilk çeyreğinde ise ABD'li şirketler GTS sayesinde 285 milyon dolar tasarruf etti. Bu da rekorlara imza atılan 2018'in ilk çeyreğine göre 63 milyon dolarlık artışa denk geliyor. Washington merkezli GTS Koalisyonu'na göre 2019'un ilk çeyreğinde GTS çerçevesinde yapılan ithalatta özellikle Çin'e 301'inci madde ile ek vergi getirilen ürünler öne çıktı. GTS çerçevesinde ABD'li şirketlerin yaptığı ithalat ilk çeyrekte 760 milyon dolar artarken bunun 672 milyon dolarlık bölümünü Çin'e Madde 301'le ek vergi getirilen ürünler oluşturdu. Madde 301'deki ürünlerin GTS kapsamındaki ithalatı yüzde 19 artarken, diğer ürünlerdeki artış yüzde 5'te kaldı.

        TÜRKİYE EN ÇOK YARARLANAN İKİNCİ ÜLKE OLDU

        Çin'e getirilen ek vergilerden en çok Hindistan yararlandı. GTS kapsamında Hindistan'dan yapılan ithalatın yüzde 97'sini 301 listesindeki ürünler oluşturdu. GTS, 301 listesindeki ürünlerin ithalatı 193 milyon dolar arttı, artış yüzde 18 oldu. Diğer ürünlerdeki artış ise yüzde 2 ile 7 milyon dolar oldu.

        Türkiye de Çin'e getirilen ek vergilerden en çok yararlanan ikinci ülke oldu. GTS Koalisyonu'nun verilerine göre Türkiye'den GTS kapsamında yapılan ithalatın yüzde 97'sini 301 ürünleri oluşturdu. Türkiye'nin Mart 2018 ile Mart 2019 arasında GTS kapsamında ABD'ye ihraç ettiği, Çin'e ek vergi getirilmiş olan ürünlerin tutarı 40 milyon doları buldu. Aynı dönemde ihraç edilen diğer ürünlerin tutarı ise 1 milyon dolarda kaldı.

        2018 1Ç-2019 1. Ç

        Öte yandan Filipinler, Güney Afrika, Brezilya ve Mısır da Çin'e getirilen ek vergilerden olumlu etkilendi.

        İLK SIRADA HİNDİSTAN VAR

        GTS'den en çok yararlanan ülkeler (2017)
        Sıra Ülke Tutar
        1 Hindistan 5,6 Milyar dolar
        2 Tayland 4,2 Milyar dolar
        3 Brezilya 2,5 Milyar dolar
        4 Endonezya 2,0 Milyar dolar
        5 Türkiye 1,7 Milyar dolar
        6 Filipinler 1,5 Milyar dolar
        7 Güney Afrika 1,1 Milyar dolar
        8 Ekvador 435 Milyon dolar
        9 Kamboçya 400 Milyon dolar
        10 Pakistan 328 Milyon dolar

        ABD yönetimi 2018 yılında 44’ü en az gelişmiş 121 ülke ve bölgeyi GTS kapsamında değerlendirdi. ABD Başkanı Donald'ın Mart 2018'de uygulamaya başladığı ek gümrük vergilerinin ardından GTS kapsamında ithalat arttı. 2017'de GTS kapsamında toplam ithalat 21.1 milyar dolar iken 2018'de rakam 23.6 milyar dolara yükseldi. Ancak bu tutar ülkenin toplam ithalatının yüzde 1’inden daha az.

        GTS’den en çok yararlanan ülke 6,3 milyar dolarla Hindistan, onu 4,4 milyar dolarla Tayland izliyor. GTS'den en çok yararlanan ülkeler listesinde ilk 10'a 2018 yılında Arjantin de girdi.

        2018 YILINDA İLK 10'A ARJANTİN DE GİRDİ

        GTS'den en çok yararlanan ülkeler (2018)
        Sıra Ülke Tutar
        1 Hindistan 6,3 Milyar dolar
        2 Tayland 4,4 Milyar dolar
        3 Brezilya 2,5 Milyar dolar
        4 Endonezya 2,2 Milyar dolar
        5 Türkiye 1,9 Milyar dolar
        6 Filipinler 1,7 Milyar dolar
        7 Güney Afrika 879 Milyon dolar
        8 Kamboçya 739 Milyon dolar
        9 Ekvador 458 Milyon dolar
        10 Arjantin 379 Milyon dolar

        ABD'nin getirdiği ek vergiler GTS kapsamında en çok ithal edilen ürünler listesini de değiştirdi. 2017 yılında otomotiv parçaları ilk sıradayken 2018'de ilk sırayı altın kolye aldı.

        2017'DE GTS KAPSAMINDA EN ÇOK OTOMOTİV PARÇALARI İTHAL EDİLDİ

        GTS kapsamında en çok ithal edilen ürünler (2017)
        Sıra Ürün Tutar (Milyon dolar)
        1 Otomotiv parçaları 1,3
        2 Demir alaşımı 769
        3 Mücevherat/Kıymetli maden 749
        4 Taş, mermer 552
        5 Araba lastiği 475
        6 Seyahat ekipmanları 427
        7 Gazoz 383
        8 Polyester 352
        9 Elektrik motorları 337
        10 Kablo ve tel 207

        2018'DE GTS KAPSAMINDA EN ÇOK İTHAL EDİLEN ÜRÜN ALTIN KOLYE OLDU

        GTS kapsamında en çok ithal edilen ürünler (2018)
        Sıra Ürün Tutar (Milyon dolar)
        1 Altın kolye 428
        2 Ferrokrom 365
        3 Lastik eldiven 292
        4 Alkolsüz içecek 276
        5 Bitkisel çaylar/İçecek muhteviyatı 257
        6 Taş, mermer 221
        7 Otomotiv parçaları 221
        8 Deri el çantası 220
        9 Klima parçaları 217
        10 Deri cüzdan ve çanta 207

        1.484 ÜRÜNE EK VERGİ GELECEK

        Türkiye'nin 17 Mayıs itibariyle GTS listesinden çıkarılması, ihraç ettiği birçok ürüne ek vergi gelmesine neden olacak. 1484 ürün kodunda sıfır olan vergi oranı artacak. Özellikle otomotiv parçaları, kıymetli taşlar, makina aksamı gibi kalemlerin etkilenmesi bekleniyor. Bu durumun ABD'li şirketleri de olumsuz etkilemesi ve fiyatları artırması bekleniyor.

        Türk çeliği için gümrük oranını yüzde 50'den yüzde 25'e çekti. Ancak ağustosta çelikle birlikte iki katına çıkardığı alüminyum vergisi değişmedi. Çelikte verginin uygulanmaya başladığı ağustostan buyana Türkiye'den çelik ithalatının yüzde 48 azaldığı belirtildi.

        1975'TE TÜRKİYE DE KATILDI

        1974'te yürürlüğe giren GTS, 120 ülkeye toplam 3 bin 474 üründe ABD pazarına gümrüksüz giriş imkanı sağlıyor. Türkiye, programa 1975'te girmişti. ABD Ticaret Temsilciliği'nin web sitesinde yer alan bilgilere göre, ABD 2017 yılında GTS programı kapsamında Türkiye'den 1 milyar 639 milyon dolar ithalat yaptı. 2018 yılında 1.9 milyar dolara çıktı.

        TÜRKİYE GTS KAPSAMINDA EN ÇOK ALTIN KOLYE VE ZİNCİR İHRAÇ ETTİ

        Türkiye'nin GTS Programı'ndan en çok yararlandığı 20 ürün
        Ürün 2017 ithalat tutarı (Milyon $) Yararlanma payı (%
        Altın kolye vezincir 163 41
        Taş, mermer 76 71,2
        şekerleme 74 45
        Oto yedek parça 70 51.8
        Av tüfeği 53 91
        Dizelmotorlu minibüs 50 100
        Ferrokrom 46 10
        Mermer plaka 39 35
        Tüp ve borular 37 89
        Zeytinyağı 35 79
        Oto yedek parça 33 44
        Radyal lastik 32 17
        Kaldırım taşı 22 58,1
        Meyve suları 22 19
        Su tesisatı borusu 21 45
        Gümüş takı 19 34
        Sızma zeytinyağı 19 31
        Bayrak 19 15
        İletken 16 48
        Sebze 16 66,2

        ABD İLE TÜRKİYE ARASINDAKİ TİCARET HACMİ 20 MİLYAR DOLARIN ÜZERİNDE

        2018 yılı itibariyle iki ülke arasındaki mevcut ticaret hacmi 20,7 milyar dolar seviyesinde

        ABD'nin Türkiye'ye ihracatı(Milyon $) Türkiye'nin ABD'ye ihracatı (Milyon $) Ticaret dengesi (Milyon $)
        2018 10,194.0 10,336.9 -142.9
        2017 9,741.5 9,413.0 328.5
        2016 9,354.5 8,037.1 1,317.4
        2015 9,519.5 7,886.3 1,633.2
        2014 11,650.1 7,412.9 4,237.2
        2013 12,078.7 6,669.6 5,409.1
        2012 12,474.7 6,294.1 6,180.6
        2011 5,220,8 14,695,2 9.474,30
        2010 10,538.5 4,207.2 6,331.3

        BU YILIN İLK ÇEYREĞİNDE ABD İLE TÜRKİYE ARASINDAKİ TİCARET HACMİ 4.9 MİLYAR DOLAR OLDU

        2019 Ay ABD'nin Türkiye'ye ihracatı (Milyon $) Türkiye'nin ABD'ye ihracatı (Milyon $) Ticaret dengesi (Milyon $)
        Ocak 621.8 946.5 -324.7
        Şubat 892.9 712.2 180.6
        Mart 888.1 920.3 -32.3
        Toplam 2,402.7 2,579.0 -176

        Yılın ilk çeyreğinde Türkiye ABD'ye 2 milyar 402 milyon dolarlık ihracat yaparken, ABD'den 2 milyar 579 milyon dolarlık ithalat yaptı. Dış ticaret dengesi Türkiye lehine çalıştı. ABD'ni Türkiye'ye karşı ticaret açığı 176 milyon dolar oldu.

        Şurada Paylaş!

        GÜNÜN ÖNEMLİ MANŞETLERİ