Merkez golü attı ama hangi kaleye?
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın istemesi ve bir süredir hazırlıklarının yapılması nedeniyle Merkez Bankası’ndan normalde beklenen yarım puanlık indirimdi ve piyasalar tarafından kısmen fiyatlanmıştı.
Ancak Çinli Evergrande olayının etkisini azaltması ve FED’in tapering’i pas geçmesiyle kısmen toparlanan küresel piyasa ortamından fırsat bulan Merkez Bankası politika faizini yarım puan yerine 1 puan indirerek yüzde 18’e düşürdü. Bu anlamda TCMB piyasaları bir kez daha ters köşeye yatırdı.
PİYASALARI KARIŞTIRDI
-Dolayısıyla beklenenin ve fiyatlananın üzerinde faiz indirimi ile karşılaşan finansal piyasalar karıştı. Dolar kuru yeniden 8.80’i görerek rekor düzeyine değdi ve oradan geri döndü.
-Borsa yönünü yükselişten düşüşe çevirdi ve seans içinde yüzde 1.2 geriledi. Borsanın seyrine bakınca faiz kararının açıklandığı saat 14.00’ten bir saat kadar önce beklenmedik faiz indirimini fiyatlamaya başladığı dikkati çekiyor. Yine birileri önden bilgilenmiş ve önden koşmuş gibi.
-Merkez Bankası Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın 4 Ağustos’ta yaptığı “Faizlerde ve enflasyonda düşüşe geçiyoruz” açıklaması ardından, manşet enflasyona takılı çıpasını buradan çıkararak çekirdek enflasyona taktı. Çekirdeğin manşetten 2.5 puan daha düşük olması faizlerde bir düşüş marjı tanıyor.
-Bu marjın şimdilik 1 puanı kullanıldı. Enflasyon düzeyinde değişiklik olmazsa 1 puanlık daha marjı var demektir. Yani enflasyonda düşüş olmazsa faiz indiriminin ömrü de kısa vadeli olacak.
-Faiz indirimi için yapılan hazırlıklar arasında yabancı para zorunlu karşılıklarının artırılması da var.
BU İNDİRİMİN GEÇMİŞLE 5 FARKI
-6 aylık aradan sonra faiz artırımından faiz indirimine geçilmesi geçmiş politika faizi düşürme süreçlerinden epeyce farklı.
-Bir kere faizin yükseltildiği düzeyde kalış süresi çok kısa. Enflasyonu düşürücü etkisini de aynı oranda elbette az.
-Bir başka önemli fark elbette enflasyonun 6 ay önceye göre yükselmiş olmasında. Geçmişte enflasyon düştükten sonra indirimler başlıyordu.
-Kaldı ki enflasyon dünyada da hızlandı. Enerji fiyatları, emtia ve gıda fiyatları yükseldi. Yapılan her ithalat aynı zamanda Türkiye için enflasyonun ithal edilmesi sonucunu doğruyor.
-Geçmiş faiz indirim süreçlerinden önemli bir fark da, dünyayla tersine gidiyor olmamız. Dünyada faiz oranları yükseliyor. FED ve ECB tapering hazırlığında ve devamında faiz artışı gelecek.
-Diğer bir farklılık da ekonomik canlılıkta doruk noktasına çıkıldığı bir döneme rastlamasında. Büyüme oranı 2000’li yılların rekor düzeyinde. Aynı zamanda makine ve teçhizat yatırımları da 1.5 yıldır ciddi bir ivmelenme içinde. Yani ekonomik canlılık ve yatırımların artışının tetiklenmesine ihtiyaç yok. Bu artışlar rekorda.
EN ÇOK KONUTA YARAR
-Geçmiş dönemlerden farklı son nokta ise gayrimenkul piyasasında fiyatların rekor düzeyine varmasında yaşanıyor. Türkiye, IMF’nin de ve diğer uluslararası emlak değerleri sıralamasında da son 1.5 yıldır dünya lideri konumunda. Faiz indiriminin en çok yarayacağı alan da emlak piyasası.
-TCMB’nin araştırmasına göre faiz oranlarında 1 puanlık değişim konut fiyatlarında 2.1 puanlık ters yönlü değişime yol açıyor. Temmuz ayı itibariyle konut fiyatlarındaki yıllık artış yüzde 31 ile rekor düzeyde. Şimdi bunun üzerine faiz düşüşünün yaklaşık iki katı kadar daha yükseliş ihtimali var.
-Konut fiyatlarındaki artışın sakıncası ise enflasyonu yukarı ittiriyor olmasında. Kiraları artırıyor. Öğrenciler kiralık yer bulamıyor. Yeni kiralıklarda artışların Türkiye ortalamasında yüzde 35’e vardığı hesaplanıyor.
GOL AMA HANGİ KALEDE?
-Bu açılardan faiz indirimine bakınca büyümeyi daha artırıcı, yurtiçi talebi yükseltici, fiyatları ivmelendirici, TL’de reel getirileri azaltarak veya negatife çevirerek dövize yönelmeye zorlayıcı etkilerini görmek mümkün.
-Dolayısıyla faiz indiriminde gidilebilecek yol kısa mesafeli. Bir zaman sonra yolun tıkanıklığı ve tersine dönmek gerektiğiyle karşı karşıya kalabiliriz.
-Evet Merkez Bankası, FED’den aldığı pasla bir gol attı ama bu golün hangi kaleye olduğu şimdilik belli değil.
