100 yıl sonra Ruslar hala kararsız: Ekim Devrimi 'trajik' mi 'harika' mı?

Rusya'nın St. Petersburg'da bulunan Kışlık Saray'ın Bolşeviklerce ele geçirilmesinin ardından yapılan, 'Geçici hükümet devrilmiştir' ile başlayan ve 'Askerler! İşçiler! Memurlar! Devrimin kaderi ve demokratik barış sizlerin elindedir!' ifadeleriyle son bulan Sovyet Delegeleri açıklamasının üzerinden tam 100 yıl geçti.

Devrim sırasında St. Petersburg'da bulunan ABD'li gazeteci John Reed'in deyimiyle 'Dünyayı Sarsan 10 Gün', 20. yüzyıla damgasını vuran başlıca olaylardan biri oldu. 7 Kasım 1917'de gerçekleşen 'Ekim Devrimi' ile temelleri atılan Sovyetler Birliği, yüzyıl boyunca İkinci Dünya Savaşı'ndan, Soğuk Savaş'a, uzay keşiflerinden, farklı ülkelerde gerçekleşen sosyalist devrimlere kadar birçok tarihi olayın baş aktörlerinden biri oldu ancak varlığını 1991 yılının Aralık ayına kadar sürdürebildi.

Bolşevik lider Vladimir İlyiç Lenin önderliğinde gerçekleşen Ekim Devrimi'nin 100. yılına girerken, Rus toplumu dünyanın seyrini değiştiren devrimin Rusya'nın seyrini nasıl değiştirdiği konusunda halen kararsız. Bazı anketler Rus toplumunun yarısının Sovyetler Birliği'nin çöküşünden pişman olduğunu ortaya koyarken, devrimin Rusya'yı felakete sürüklediğini düşünenlerin de sayısı az değil.

İnfografik: Anadolu Ajansı

KREMLİN RESMİ BİR TAVIR ORTAYA KOYMUYOR

Bu kararsızlık konusunda Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin de toplumun geri kalanından farklı bir tavır göstermiyor. Ekim Devrimi'nin 100. yılıyla ilgili konuşan Putin, "Yüzyıl önceden gelen derslere baktığımızda, sonuçların ne kadar belirsiz olduğunu görüyoruz" ifadeleriyle Kremlin'in konuyla ilgili muğlak tavrını devam ettiriyor. Sovyetler Birliği döneminde ülkenin en büyük tatili olan 7 Kasım'da, modern Rusya'da herhangi resmi bir kutlama yapılmıyor. Putin ise konunun 'uzmanlara' bırakılması gerektiği görüşünü savunuyor.

Kremlin'in konuyla ilgili tutumunu yorumlayan Rus gazeteci Mikhail Zygar, "Kremlin'den gelen resmi bir çizgi yok. Kendilerini Lenin'le birlikte ifade edemiyorlar, çünkü o bir devrimciydi. Kendilerini Çar İkinci Nikolay ile de birlikte ifade edemiyorlar, çünkü o zayıf bir liderdi" ifadelerini kullanıyor.

Lenin'in Ekim Devrimi'nin ardından yaptığı konuşmadan bir bölüm: Halkın çoğunluğu bizimledir. Dünyadaki işçilerin ve ezilenlerin çoğunluğu bizimledir. Devrimimiz adalete yol açmıştır. Zaferimiz kesinleşmiştir. Yoldaşlar, işçiler! Unutmayın, artık siz kendiniz devleti kontrol ediyorsunuz. Eğer siz birleşmez ve bütün devlet işlerini kontrolünüz altına almazsanız, kimse size yardım etmeyecek. Sizin Sovyetleriniz, bundan böyle devlet otoritesinin organları, bütün iktidarın meşru bedenidir.

Kasım 1917, Bolşeviklerin silahlı gücü olan Kızıl Muhafızlar, devrimin hemen ardından silahlarıyla poz veriyor

1 Kasım 1918, Lenin'in devrimin birinci yılında yaptığı konuşmadan bir kare

RUS MEDYASINDA BÖLÜNMÜŞLÜK

Rusya medyası da Ekim Devrimi konusunda, toplumun geri kalanı gibi ikiye bölünüyor. Sayfalarını devrimin 100. yılına ayıran Ogonyok dergisi Ekim Devrimi için, "Ekim darbesi bir devrim değildi, karşı devrimdi. Ekim darbesi, Rusya'nın Şubat 1917'den önce elde ettiği politik kazanımları yok etti." ifadelerini kullanıyor.

Rusya'nın resmi gazetesi Rossiyskaya Gazeta'da yer alan yazıda ise, "İnsanlık tarihi ölçeğinde Lenin yeni bir 'Küresel Alternatif Proje' yarattı. Proje tamamen başarısız oldu ancak dünya tarihi meydan okumalardan oluşur." ifadeleri yer alıyor.

"7 Kasım sizin için ne anlama geliyor? Büyük tatil mi, büyük trajedi mi?" sorusunu okuyucularına soran Komsomolskaya Pravda ise, okuyucunlarından "Harika olay", "Kesinlikle trajik" ve "Büyük tatil" yanıtlarını alıyor. Soruya yanıt veren bir Rus aktör ise, "Trajediydi ancak yenilenme gerekliydi. Depremler ve seller doğada bile var. Bunlar da devrimlerdir." sözleriyle düşüncelerini özetliyor.

Rusya Komünist Partisi, Ekim Devrimi'nin 100. yılında Rusya'nın birçok kentinde anma yürüyüşleri düzenledi

ANKETLERDE EKİM DEVRİMİ

Rus toplumunda, son 100 yıla bakış açısında yaşanan bölünmüşlük anket sonuçlarına da benzer şekilde yansıyor. VTSIOM tarafından yapılan ankete katılan Rusların yüzde 46'sı devrimin Rusya'nın çıkarına olduğunu belirtirken, yüzde 13'ü devrimin azınlığa hizmet ettiğini, yüzde 33'ü ise az sayıda kişinin devrimden kazanç sağladığını söylüyor.

Aynı ankette Rusların yüzde 42'si Bolşeviklerin amaçlarının en olduğunu bilmediğini söylerken, yüzde 19'u Bolşeviklerin hükümeti devirmeyi amaçladığını, yüzde 13'ü ise devrimin ülkedeki sosyal hayatı değiştirmeyi hedeflediğini belirtiyor.

Ancak ankete katılanların yüzde 92'si Rusya'da yeni bir devrimin 'düşünülemez' olduğunu belirtiyor.