GAZETE HABERTÜRK
Einstein’ın yerçekimsel dalgalar ya da diğer bir adı ile kütlesel çekim dalgaları teorisi belki de tarihte ilk defa ispat edilecek.
ABD’nin California Teknoloji Enstitüsü, M.I.T Üniversitesi ve ABD’de yerçekimsel dalgaları tespit için kurulan LIGO laboratuvarları, Fransa’nın Ulusal Bilimsel Araştırmalar Merkezi ve İngiltere Bilim Kurulu ile birlikte yapılan araştırmaların sonuçlarına ilişkin eşzamanlı bir açıklamada bulunacak.
Kütlesel çekim dalgalarını bulacak kişi, tartışmasız Nobel’i alacağı gibi, ünlü fizikçi Albert Einstein’ın 1915 tarihli genel görelilik kuramının (izafiyet teorisi) en önemli parçalarından birini destekliyor olacak.
Albert Einstein, kâinatta kara delikler ve süpernova niteliğindeki yıldızların yarattığı patlamalar gibi olayların, “kâinatta suya taş düşmüş etkisi yarattığını” ve görünmez dalgaların bütün kâinata yayıldığını ileri sürmüştü.
İddialara göre LIGO Laboratuvarları, lazerli dedektörleri ile kâinatta iki kara deliğin çarpışmasının yarattı ve yerçekimsel dalgaları tespit etmeyi başardı. Dalgalar kanıtlanırsa kâinatı inceleme ve anlama biçimimiz de kökünden değişecek.
Gözümüzle baktığımız dev teleskopların bir gözlem sınırı var. Şimdi kütle çekim dalgası teleskoplarımız olacak ve görünmez olanı göreceğiz. Böylece hem erken evrenle ilgili hem de kara deliklerden tutun da evrenin yüzde 96’sını oluşturan karanlık maddeyi gözlemleyebileceğiz.
Avrupa Uzay Ajansı’nın (ESA) yerçekimi dalgalarını gözlemlemek amacıyla geliştirdiği Lisa Pathfinder isimli uzay aracı, Fransız Guyanası’ndaki Kourou Üssü’nden 2012’de fırlatılmıştı.
BOĞAZİÇİ ÜNİVERSİTESİ ÖĞRETİM ÜYESİ PROF. DR. METİN ARIK
“Ligo Araştırma Merkezi’nin bu araştırmasını çok heyecanlı buluyorum. İnsanlara dalgayı anlatabilmek için Einstein suya atılmış taş örneğini vermiştir. Bir de günümüzde artık telefon ve bilgisayarlarımız da dahil her şeyde olan elektromanyetik dalgalar vardır. Bu deney Einstein’ın 100 yıllık genel görelilik kuramını bir kez daha kanıtlamış olacak.”
BOĞAZİÇİ ÜNİVERSİTESİ FİZİK BÖLÜMÜ ÖĞRETİM ÜYESİ PROF. DR. İBRAHİM SEMİZ:
“Einstein’ın genel görelilik kuramına göre uzay zamanın düz değil eğri olduğu düşünülür. Yani uzay zaman geometrisi de dalgalanabilir. İki boyutlu bir çarşaf düşünün. Ortasına top şeklinde bir kütle koyduğunuzda çarşafın ortası çukurlaşacak ve dalgalanma yaratacaktır."
"Uzay zamanının da bu şekilde dalgalanması gerekiyor. ABD’deki LIGO Araştırma Merkezi de bunu gözlemlemek için aralarında 4-5 kilometre olan kütleleri belirli noktalara yerleştirdi. Bu sapmalar, titreşimler olursa genel çekim dalgasının olduğunu gözlemlemiş olacaklar.”
