Çin ve Filipinler arasındaki Güney Çin Denizi gerginliği

Filipinler hükümetince, Devlet Başkanı Rodrigo Duterte'nin Pekin ziyareti sonrası Filipinli balıkçıların tartışmalı Scarborough Resifi'nde avlanmasına ilişkin, Çin ile yazılı bir anlaşma yapılmadığı açıklandı.

"Philippine Daily Inquirer" gazetesinde yer alan habere göre, Filipinler Ulusal Güvenlik Sözcüsü Hermogenes Esperon tarafından yapılan açıklamada, yıllar sonra ilk kez Çin Sahil Güvenliğinin, Filipinli balıkçıların Scarborough Resifi'nde avlanmasına sonra engel olmadığını doğruladı, ancak konuya ilişkin yazılı herhangi bir anlaşmanın bulunmadığını belirtti.

Geçmişte tartışmalı sularda devriye gezen Çin Ordusu ile Sahil Güvenlik'e ait 9 geminin bulunduğunu hatırlatan Esperon, "Ancak, 17 ile 27 Ekim tarihleri arasında tutulan kayıtlarda, Bajo de Masinloc'da sadece iki Çinli gemi görülmüş." dedi. Esperson, söz konusu iki gemiden birinin araştırma gemisi, diğerinin ise donanma gemisi olduğunu söyledi.

Öte yandan, Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Hua Çunying, olağan basın toplantısında, Filipinli balıkçıların Scarborouh Resifi'nde avlanabilmesine ilişkin gerekli düzenlemeleri yapacaklarını belirterek, söz konusu durumun taraflarca onaylandığını belirtmişti.

Duterte, Çin dönüşünde yaptığı açıklamada, Filipinli balıkçıların yakında resifte avlanabileceğini ümit ettiğini söylemiş, ziyaretten bir hafta sonra cumartesi günü de Filipinli balıkçıların dört yıl aradan sonra tartışmalı Scarborough Resifi'nde avlandığı bildirilmişti.

Çin, Filipinler ile davalık olduğu Güney Çin Denizi sorununda, daha yumuşak adımlar atarak bir önceki devlet başkanının aksine, yeni Filipinler yönetimiyle ters düşmek istemiyor. Bu konuda benzer tavır takınan ve ülkesinin Çin ilişkilerine öncelik veren Duterte de Uluslararası Tahkim Mahkemesinin 12 Temmuz'da Filipinler lehine karar vermesine rağmen, Çin'in bu karara uyması konusunda şimdilik baskı yapmamayı tercih ediyor.

Duterte'den önceki Filipinler yönetimi, 2013'te, Birleşmiş Milletler (BM) Daimi Tahkim Mahkemesine başvurarak, Çin'in Güney Çin Denizi'ndeki ada ve adacıklarda hak iddia etmesiyle ilgili dava sürecini başlatmıştı.

Lahey'deki mahkeme, 12 Temmuz'da açıkladığı kararda, Çin'in Filipinler'in egemenlik haklarını ihlal ettiğine ve suni adalar inşa ederek, Güney Çin Denizi'ndeki mercan kayalıklarına büyük zarar verdiğine hükmetmişti. Kararda Çin'in, "Güney Çin Denizi sularında ve kaynaklarında tarihten gelen ayrıcalıklı bir kontrole sahip olduğu" yönündeki iddiasıyla ilgili herhangi bir kanıt bulunmadığı kaydedilmişti. Güney Çin Denizi'nin tamamı üzerinde hak iddia eden Pekin yönetimi, mahkemeye sert tepki göstererek, kararı "mesnetsiz" olarak nitelemişti.

Filipinler'in eski Devlet Başkanı Benigno Aquino, Çin ve Filipinler arasındaki gerginliği yumuşatmak üzere Hong Kong'a gitmiş, Çin de bu ziyaretlerin ardından Filipinler ile her türlü müzakereye hazır olduklarını açıklamıştı.

AA