BM, Suriye'deki savaş suçlarını incelemek için mekanizma kuruyor

Suriye'de 2011 yılından bu yana savaş suçuna varan uluslararası insani hukuk ve insan hakları ihlallerinin soruşturulması ve sorumluların yargılanması sürecini kolaylaştırmak üzere kanıt toplayacak, bugüne kadar toplanan verileri derleyecek ve dosya hazırlayacak "uluslararası tarafsız ve bağımsız bir mekanizma" kurulmasını talep eden karar tasarısı, Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu'nda kabul edildi.

BM Genel Kurulu'nda Lihtenştayn tarafından hazırlanan ve Türkiye'nin de aralarında olduğu 57 ülke tarafından desteklenen karar tasarısı oylandı.

Karar, 105 oyla kabul edildi. Oylamada, 15 ülke hayır oyu kullanırken, 52 ülke de çekimser kaldı.

Lihtenştayn'ın BM Daimi Temsilcisi Christian Wenaweser, Genel Kurulda oylama öncesi yaptığı konuşmada, BM Şartı'nın yüklediği sorumlulukların yerine getirilemediğine dikkati çekerek, 2011 yılından bu yana Suriye'de işlenen savaş suçların cezasız kalmaması gerektiğini ve bu mekanizmanın kurulması için girişimde bulunduklarını belirtti.

BM MEKANİZMASI SAVAŞ SUÇLARI KANITI TOPLAYACAK

BM mekanizması, Suriyede savaş suçlarına varan uluslararası insani hukuk ve insan hakları ihlallerine ilişkin kanıt toplayacak ve savaş suçlarının Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM) ya da ulusal, bölgesel veya uluslararası mahkemelere taşınması durumunda hazırlanan dosyaları soruşturma sürecini kolaylaştırmak için temin edecek.

Mekanizma, kanıtların toplanması ve analiz edilmesinde 2011 yılından beri Suriye'de işlenen insan hakları ihlalleri ve savaş suçlarını ortaya koyan raporlar yayımlayan BM Uluslararası Bağımsız Suriye Soruşturma Komisyonu ile iş birliği yapacak.

BM Genel Sekreteri Ban Ki-mun ve BM İnsan Hakları Yüksek Komiserliği de birçok kez Suriye'de işlenen savaş suçlarının UCM'ye taşınması gerektiği çağrısında bulunmuştu.

Suriye'deki savaş suçlarının UCM'ye taşınması için BM Güvenlik Konseyi'nin onayı gerekiyor. Daha önce 2014 yılında savaş suçlarının UCM'ye taşınmasını talep eden karar tasarısı, BM Güvenlik Konseyi'nde Rusya ve Çin tarafından veto edilmişti.

İNSAN HAKLARI İZLEME ÖRGÜTÜ'NDEN DESTEK

Öte yandan, tasarıya İnsan Hakları İzleme Örgütü de destek verdi. Örgütten yapılan açıklamada, gelecekte mahkemelerde kullanılmak üzere potansiyel kanıtları toplayacak "somut adalet mekanizması" kurulmasının hayati derecede önem taşıdığı belirtildi.

Açıklamada, BM Güvenlik Konseyi'nin kilitlendiği bir dönemde Genel Kurul'da tasarıya evet oyu veren ülkelerin önemli bir duruş sergilediği ifade edildi.

Koruma Sorumluluğu Küresel Merkezi (GCR2P) Direktörü Simon Adams ise konuya ilişkin açıklamasında, "Bugün kabul edilen karar tasarısı Suriye'deki katliamları sona erdirmeyecek belki ancak suçluların hesap vermesi için bu tarihi bir adım." dedi.

Suriye rejim temsilcisinin oylamaya itirazını da eleştiren Adams, "Eğer Suriye hükümeti iddia ettiği gibi masumsa uluslararası tarafsız bir soruşturma mekanizmasından çekinmesine gerek yok." ifadesini kullandı.

Suriye rejiminin BM Daimi Temsilcisi Beşşar Caferi ise söz konusu mekanizmanın kurulmasının BM Genel Kurulunda görüşülmesinin BM Şartı'na aykırı olduğunu savunarak, karar tasarısının oylanmasını eleştirdi.