Astana'da ilk gün görüşmeleri sona erdi

Kazakistan'ın başkenti Astana'da Türkiye ve Rusya öncülüğünde düzenlenen Suriye konulu toplantının ilk günü sona erdi. Muhalifler ve Beşşar Esed rejiminin teklifleri taraflara Türkiye, Rusya ve Birleşmiş Milletler aracılığıyla iletildi.

Astana'da Suriye Askeri Muhalefeti Heyeti, Esed rejimi, Türkiye, Rusya, İran ve ABD heyetlerinin katıldığı toplantının ilk günü sona erdi.

Türkiye saati ile 11.00 sularında başlayan toplantının ilk gününün ana gündemini, 30 Aralık'ta ilan edilen ateşkesin kalıcılaştırılması oluşturdu.

İlk oturumun muhalifler ve diğer tarafların yüzyüze katılımıyla gerçekleştiği toplantıya ara verildikten sonra, taraflar arasındaki görüşmeler dolaylı şekilde devam etti.

İlk etapta muhalefet heyeti, Türkiye, Rusya ve BM'nin oluşturduğu ortak heyetle bir araya geldi.

Muhalifler, rejimin ve rejim yanlısı yabancı terörist grupların ateşkes ihlallerinin durdurulması, abluka altındaki bölgelere insani yardım ulaştırılması, İran askerleri ve Tahran'ın desteklediği milislerin ülkeyi terk etmesi ve kadın siyasi mahkumların serbest bırakılması taleplerini yazılı olarak iletti.

Bu arada, toplantının başladığı saatlerde rejim güçleri ve destekçilerinin Şam, Dera, Hama, Halep ve Lazkiye'de muhaliflerin kontrolündeki bölgelere kara ve hava saldırıları sürdü.

Muhalefetin sözcüsü Yahya el-Aridi, ilk günün bitiminde yaptığı konuşmada, muhalefetin Türkiye-Rusya-BM ortak heyetiyle görüşmesinin verimli geçtiğini ifade etti.

Rusya ve BM yetkilileri, muhaliflerin beklentilerini rejim heyetiyle görüşmede kendilerine iletti. Rejim heyeti de taleplerini yine Rusya ve BM heyetleri aracılığıyla muhaliflere iletti.

Taraflar daha sonra kendi değerlendirmelerini yapmak üzere salonlardan ayrıldı. Astana toplantısının yarınki bölümünün Türkiye saati ile sabah 07.00 sularında başlaması bekleniyor.

Akşam saatlerine kadar sürmesi planlanan dolaylı görüşmelerde, muhalifler ve rejim heyeti, tekliflere ilişkin yanıtlarını garantör ülkeler Türkiye ve Rusya ile BM yetkilileri aracılığıyla iletecek.

Astana’da Türk heyetine, Dışişleri Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Sedat Önal başkanlık ediyor.

REJİMİN MESAJI

Rejimin Birleşmiş Milletler Temsilcisi Beşar el-Caferi, toplantının başında kullandığı bazı ifadelerle Esed yönetiminin ateşkese ilişkin ilk mevcut tutumu belli etti.

Caferi, beklentilerinin çatışmaların belli bir süre için durması, bu süre içinde de ateşkese imza atan grupların terör örgütlerinden ayırt edilmesi olduğunu kaydetti.

Diğer taraftan, rejimin terör örgütü tanımlaması oldukça geniş olduğu için, muhalifler, ateşkesin uygulanmasının çok daha açık ve izlenebilir bir mekanizmaya kavuşturulmasını istiyor.

Görüşmelere katılan muhalifler, rejim güçlerinin saldırıları sürdürmek için Astana'ya gelmeyen ama ateşkesi pasif olarak uygulayan bazı grupları hedef almaya devam edebileceğine, hatta bu grupları bahane ederek genel saldırılar düzenleyebileceğine dikkati çekiyor.

TOPLANTININ ÖNEMİ

Astana toplantısı, Suriye’de 6 yıllık iç savaşta askeri muhalefet, rejim, İran ve Rusya’nın ilk kez uluslararası bir toplantıda bir araya gelmesi açısından önem taşıyor.

Daha önce siyasi muhalefetin katıldığı uluslararası görüşmelere, Suriye askeri muhalefetinin geniş bir katılım sağlaması da dikkatleri çekti.

Ankara’da Türk yetkililerin askeri muhalefetle haftalardır süren toplantılarında gruplar arasında ortak tutum alma konusunda görüş birlikteliği sağlanmıştı. Diğer taraftan, Astana’ya gelmeyen bazı askeri gruplar da ateşkes sürecine uyarak, sahada yapıcı bir tutum izlemeye devam ediyor. Muhalif gruplar, Esed ordusu ve rejim yanlısı yabancı terörist grupların yoğun saldırılarına karşı yer yer meşru müdafa amaçlı mukabelelerde bulunuyor.

Türkiye, Astana toplantısı öncesinde askeri gruplar ile Rus yetkilileri birçok kez bir araya getirerek yüzyüze görüşmeler yapmasını sağladı. Bu görüşmelerde, Suriye’deki çatışmaların durdurulması konusunda taraflar arasında diyalog köprüsü inşa edilmiş oldu.

REJİM VE MUHALEFET YÜZYÜZE GÖRÜŞMEYECEK

Astana'daki görüşmelerde muhalifler ve rejimin yüzyüze görüşme gerçekleştirmeyeği açıklandı. Toplantıda 'mekik diplomasisi' yürütülecek.

Görüşmelerde önceliğin ateşkesin kalıcılaştırılması olduğu söyleniyor.

MUHALEFET TEMSİLCİSİ: PYD'NİN DEAŞ'TAN FARKI YOK

Kazakistan'ın başkenti Astana'da düzenlenen Suriye görüşmelerine katılacak muhalefet heyetinin başkanı Muhammed Alluş, "Ateşkes sağlanmadıkça, ikinci adıma geçmeyeceğiz." dedi.

Alluş, Astana'da ilk oturumun ardından yaptığı konuşmada, siyasi çözüm konuşulmadan önce ateşkesin sağlamlaştırılması gerektiğini vurguladı.

"Ateşkes sağlanmadıkça, ikinci adıma geçmeyeceğiz." diyen Alluş, kuşatma altında tutulan bölgelerdeki insani durumun iyileştirilmesi ve rejim hapishanelerinde hiçbir eyleme katılmadığı halde tutuklu bulunan 13 bin kadının ilk etapta serbest bırakılması gerektiğini bildirdi.

Alluş, "Gerçek siyasi çözüm, Esed ve destekçilerinin ülkeden ayrılmasıyla gerçekleşecek" diye konuştu.

İran komutasındaki milislerin varlığını da "İran milislerinin Doğu Guta ve Barada Vadisi'nde ne işi var?" diyerek eleştiren Alluş, "PYD'nin, İran milislerinin DEAŞ'tan farkları yok. Bu grupların da terör listesine alınması gerekiyor." ifadesini kullandı. (AA)

ESED TEMSİLCİSİ: KONUŞMA KÜSTAHCA VE PROVAKATİF

Görüşmelerde söz alan Esed rejiminin temsilcisi, muhalefet temsilcisinin konuşmasını 'küstahca ve provakatif' tanımladı.

TÜRKİYE: ATEŞKESİN GÜÇLENDİRİLMESİNE ODAKLANILMALI

Görüşmelerde söz alan Türkiye temsilcisi, "Türkiye, Suriye krizinin askeri bir çözümü olmadığını en başından beri dile getirmektedir. 30 Aralıkta sağlanan ateşkesin güçlendirilmesine odaklanmak gerekmektedir. Astana toplantısının bu çerçevede adımlar atılmasına ve ihlallerin sona erdirilmesine vesile olmasını istemekteyiz. Ateşkesle beraber insani yardım akışının da sağlanması büyük önem taşımaktadır. Astanadan elde edilebilecek güven artırıcı adımların Cenevredeki siyasi sürece katkı sağlayacağı inancındayız. Cenevredeki süreçle Astana arasında bu şekilde bir irtibat tesisinin yararı ortadadır. İlgili Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi kararları çerçevesinde gerçek bir siyasi geçiş yoluyla kapsamlı siyasi çözümün zaruretini Türkiye bir kez daha vurgulamaktadır." şeklinde konuştu. (AA)