Polonya'da gösteriler sonuç verdi, Devlet Başkanı veto etti

Polonya'da günlerdir gösterilere neden olan yargı reformunda önemli bir gelişme yaşandı.PolonyaDevlet BaşkanıAndrzej Duda, ülkede her geçen gün artanprotestolar sebebiyledüzenlemeyi veto edeceğiniaçıkladı.

Yargı sistemini değiştirmeyi hedefleyen hamle, iktidardaki muhafazakar Adalet ve Hukuk Partisi'nden (PiS) geldi.

Yüksek mahkemeyi iktidarın denetimine veren yeni düzenlemenin yürürlüğe girebilmesi içinDuda'nınimzası gerekiyordu.

8 GÜNDÜRPROTESTOLAR SÜRÜYORDU

Polonya'da iktidardaki Hukuk ve Adalet Partisi (PiS) hükümetinin yüksek yargı organlarına üye seçim kurallarını düzenleyen yasa değişikliklerine karşı yapılan protestolar 8. gününe girdi.

Ülkede pazar günü başta başkent Varşova olmak üzereKrakov,Vroklavve diğer şehirlerde protesto gösterileri düzenlendi.

Varşova'da akşam saatlerinde başkanlık sarayı önünde toplanan protestocular, Devlet BaşkanıAndrzejDuda'yıyüksek yargı organlarının statüsüne dair tartışmalı yasa değişikliklerini veto etmeye çağırmıştı. Ellerinde Avrupa Birliği (AB) ve Polonya bayrakları taşıyan protestocular, "Anayasa!" ve "Özgürlük, Eşitlik, Demokrasi!" sloganları attı.

YARGI ORGANLARI HÜKÜMETİN KONTROLÜNE GİRECEK

Protestocular söz konusu yasal değişiklilerin başta Yüksek Mahkeme olmak üzere yargı organlarının hükümetin kontrolüne girmesine yol açacağı ve yargı bağımsızlığını ortadankaldıracağınısavunuyor. Parlamentonun her iki kanadının da onayladığı 3 ayrı yasa değişikliğinin yürürlüğe girebilmesi için devlet başkanının onayı gerekiyor.

Söz konusu değişikliklerden biri hükümete Yüksek Mahkeme üyelerinin tamamını anında görevden alma yetkisi verirken,yeni üyelerin atanmasını, aynı zamanda başsavcılık görevini yürüten adalet bakanının inisiyatifine bırakıyor.

İktidar partisi ise reformun ülkenin komünizmden demokrasiye geçişinin ardından yargıdan tasfiye edilmeyen eski komünistleri "temizlemeyi" amaçladığı iddiasında. Protestocular ise komünist olduğu iddia edilen yargıçların zaten yıllar içinde emekli olduğunun, mevcut kadrolar içinde en yaşlı yargıçların 1980'li yılarda komünist rejime muhalif olan hukukçulardan oluştuğunun, daha genç olanların ise zaten komünist dönemde mesleğe başlamadığının altını çiziyor.

Muhalifler, iktidar partisi lideriJaroslawKaczynski'ninbu yolla ülkedeki denge ve denetim sistemini ortadan kaldırarak kendi iktidarını perçinlemeyi amaçladığı görüşü savunuyor.

AB TEPKİ GÖSTERDİ

Partinin yargı organlarını denetim altına almaya yönelik hamlesi AB çevrelerini de rahatsız etmiş, Avrupa Komisyonun Başkan YardımcısıFransTimmermans, Brüksel'in hukuk devleti aleyhine atılan adımlara karşı Polonya'yı birlikteki oy haklarından yoksun bırakabileceği uyarısında bulunmuştu.

Almanya Adalet BakanıHeikoMaasda pazar günü "BildamSontag" gazetesine verdiği demeçte AB'nin Polonya'ya olası yaptırımlarını desteklediğini belirtmişti.

"Hukukun üstünlüğüne saygı göstermeyenler, kendilerini siyasi olarak izole etmeyi göze almış demektir." diyenMass, "AB, bu duruma kayıtsız kalamaz. Hukukun üstünlüğü ve demokrasi birliğin temelidir." ifadelerini kullandı.

Ancak AB'nin Polonya'yı oy haklarından yoksun bırakabilmesi için Polonya dışındaki 27 üyenin oy birliğini sağlaması zor görünüyor. Zira Macaristan Başbakanı VictorOrban,Timmermans'ınaçıklamaları sonrasında, bir yaptırım ihtimaline karşı Polonya'yı "Avrupa engizisyonuna" karşı korumak için tavır alacağını bildirmişti.

Polonya'daki yasa tasarısına ilişkin geçtiğimiz haftaaçıklama yapanABKomisyonu, "tehditkar" bir tutum takınmış, AB Komisyonunun Birinci Başkan Yardımcısı Frans Timmermans, "Polonya'daki son gelişmeler nedeniyle,ABAntlaşması'nın 7.maddesinitetiklemeye çok yakınız." açıklamasında bulunmuştu.

ABAntlaşması'na 1997'de dahil edilen7.maddenin işletilmesi durumunda üye ülkeninABKonseyindeki oy hakkı elinden alınabiliyor. AncakAByetkilileri şimdiye kadar hiçbir üye ülkeye karşı7.maddeyi işleme sokmadı.

Söz konusu maddenin uygulanabilmesi için maddenin işletildiği ülke hariç tümABüyelerinin tamamının oybirliği gerekiyor. AB, Polonya bağlamında7.maddeyi yürürlüğe sokma kararı alsa bile Polonya'nın yakın müttefiki olan Macaristan'ın buna engel olacağı düşünülüyor.