Dünya Türkiye'yi konuşuyor

Gazetelerin internet sitelerinin "Dünya" bölümünün ilk veya ilk haberleri arasında Türkiye'nin İsrail ile ilgili kararı yer aldı.

ABD BASINI

CNN, Türkiye ile İsrail arasında Mavi Marmara baskını sonrasındaki yaşanan süreç anlatılarak, Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu'nun "Artık İsrail hükümetinin, kendini uluslararası hukukun üzerinde gören, insanlık vicdanını hiçe sayan gayrimeşru eylemlerinin sonuçlarına katlanmasının ve bir bedel ödemesinin vaktinin geldiği ve bu bedelin de Türkiye'nin dostluğunu kaybetmek olduğu" yönündeki sözlerine yer verildi.

Washington Post'un haberinde de Türkiye'nin bu kararının, İsrail'in bir süre önce Mısır'la da sorun yaşamasının ardından gelmesiyle, İsrail'in bölgedeki yalnızlığının artmasının beklendiği kaydedildi.

Türkiye'nin İsrail ile ilgili kararı ABD gazetelerinde geniş yer buldu.

Gazetelerin internet sitelerinin "Dünya" bölümünün ilk veya ilk haberleri arasında Türkiye'nin İsrail ile ilgili kararı yer aldı.

CNN, internet sitesindeki haberde, Türkiye ile İsrail arasında Mavi Marmara baskını sonrasındaki yaşanan süreç anlatılarak, Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu'nun "Artık İsrail hükümetinin, kendini uluslararası hukukun üzerinde gören, insanlık vicdanını hiçe sayan gayrimeşru eylemlerinin sonuçlarına katlanmasının ve bir bedel ödemesinin vaktinin geldiği ve bu bedelin de Türkiye'nin dostluğunu kaybetmek olduğu" yönündeki sözlerine yer verildi.

Türkiye'nin kuruluşundan bu yana İsrail'in en yakın ve kalıcı dostu olduğu belirtilen haberde, iki ülkenin ilişkilerinin siyasi, ekonomik ve askeri alanları kapsadığı ve Soğuk Savaş ve sonrasındaki yıllar boyunca Türkiye ve İsrail'in Batı'nın sadık dostları olarak kaldığı ifade edildi.

Türkiye ile İsrail arasındaki ticari ilişkilere dair rakamlara yer verilerek, bu ilişkilerin 2008-2010 yılları arasında geliştiği belirtilen yazıda, iki ülkenin Mavi Marmara sonrası bozulan ilişkileri düzeltmek için aylardır müzakere ettiği ancak bunun başarıyla sonuçlanmadığı ifade edildi.

Haberde, bir Türk yetkilisinin de CNN'e, "Çok uzun süre beklediklerini ama İsrail'in sadece zamanlarını boşa harcadığını" söylediği belirtildi. CNN'e, Gazze'ye blokajı tanımadıklarını belirten Türk yetkili, bunun yasal olmadığını belirten bazı karar ve tasarılar geçirmeye çalışacaklarını kaydetti.

İsrailli bir yetkili ise CNN'e, İsrail'in, Türkiye ile uzlaşmazlıkların üstesinden gelmesinin bir yolunu bulmayı umduğunu ve bu hedefte çalışmaya devam edeceklerini kaydetti.

Bir uzman ise CNN'e, "Türkiye'nin olacaklara dair aylardır İsrail'i uyardığını ama İsrail'in bunu görmezden geldiğini" söyledi.

Uluslararası Kriz Grubu Türkiye uzmanlarından Hugh Pope'un görüşlerine de yer verilen haberde, Pope, Gazze'deki blokajı kırmaya yönelik ikinci girişime Türkiye'nin Mavi Marmara gemisinin öncülük etmesini engelleyerek aslında ödün verdiğini kaydetti.

Washington Post'un haberinde de Türkiye'nin bu kararının, İsrail'in bir süre önce Mısır'la da sorun yaşamasının ardından gelmesiyle, İsrail'in bölgedeki yalnızlığının artmasının beklendiği kaydedildi.

İsrail'in Washington'ın yoğun baskılarına rağmen Mavi Marmara baskınıyla ilgili özür ve tazminatı kabul etmediği belirtilen haberde, Davutoğlu'nun açıklamalarına yer verildi.

Haberde ayrıca, Türkiye ile İsrail arasındaki uzun yıllar süren dostluk ve sıkı askeri ilişkilerden bahsedildi.

Los Angeles Times'da da ABD'de bazı kesimlerin, iki ülkeyi halkın tepkisi ve ulusal onur konusunda çok fazla endişe etmekle eleştirdiği belirtildi.

İki ülke ilişkilerinin iki yıldan uzun süredir sorunlu olduğu ama Türkiye'nin bu "hasımlığı yeni bir seviyeye çekmekle tehdit ettiği" ifade edilen haberde, yetkililerin, Türkiye'nin İsrail'e yönelik bazı ekonomik yaptırımlar uygulayabileceği, uluslararası mahkemelerde İsrail aleyhine kanuni yollara başvurabileceğine işaret ettiği kaydedildi.

Haberde, bu son durumla birlikte İsrail'in bölgedeki yalnızlığının artabileceğine dikkat çekildi.

İNGİLİZ BASINI

İngiliz gazeteleri de bugünkü sayılarında, BM'nin Mavi Marmara raporu ve Türkiye'nin İsrail ile ilişkiler konusundaki kararına geniş yer verdi.

Times gazetesi, Türkiye ile İsrail arasında yaşanan son sorunlardan önce yakın askeri işbirliği olduğuna dikkati çekerek, "Büyükelçisi atılırken, İsrail'in yalnızlığı artıyor" başlığını attı.

Guardian gazetesi de, Davutoğlu'nun açıklamalarını hatırlatarak, "İsrail'in Ankara Büyükelçisi Gabby Levy'nin İsrail'de olduğu bildirildi ve Ankara'ya geri dönmeyecek" diye yazdı.

Financial Times (FT) gazetesi de, İsrail Dışişleri Bakanlığı'nın eski genel direktörü ve siyaset bilimci Shlomo Avineri'nin görüşlerini aktardı.

İngiliz gazeteleri bugünkü sayılarında, BM'nin Mavi Marmara raporu ve Türkiye'nin İsrail ile ilişkiler konusundaki kararına geniş yer verdi.

Times gazetesi, Türkiye ile İsrail arasında yaşanan son sorunlardan önce yakın askeri işbirliği olduğuna dikkati çekerek, "Büyükelçisi atılırken, İsrail'in yalnızlığı artıyor" başlığını attı.

Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu'nun dünkü "Türkiye-İsrail ilişkilerinin ikinci katip düzeyine indirilmesi" açıklamasına yer veren gazete, haberin yanında James Hider imzalı bir yorum da yayınladı.

Türkiye'yi kaybetmenin yanı sıra İsrail'in bu yıl Mısır'la da ilişkilerinin kötüleştiğini kaydeden Hider yazısında, "Arap baharındaki istikrarsızlık, bölgedeki güç dengelerinde ciddi kaymalara neden oldu ve Suriye rejiminin çökmesi, İsrail'in kuzey sınırında daha fazla ayaklanmaya neden olabilir" ifadelerine yer verdi.

Hider ayrıca, birçok İsrailli yetkilinin, Arap baharının İsrail'in güvenlik konusundaki varsayımlarını sonsuza kadar değiştirdiğini söylediğini ve yetkililerin İsrail hükümetini Filistin ile bir barış anlaşması yapmaya çağırdığını kaydetti.

Guardian gazetesi de, Davutoğlu'nun açıklamalarını hatırlatarak, "İsrail'in Ankara Büyükelçisi Gabby Levy'nin İsrail'de olduğu bildirildi ve Ankara'ya geri dönmeyecek" diye yazdı.

Ekonomi ve Dış Politika Araştırma Merkezi (EDAM) adlı düşünce kuruluşunun başkanı ve eski diplomat Sinan Ülgen'in görüşlerine yer veren Guardian, Ülgen'in şu sözlerini aktardı:

"Bu durumdan ne Türkiye ne de İsrail kazanacak gibi bir hissiyat var. Bu konuya çok zaman ve çaba harcayan Washington'da da bir hayal kırıklığı olmalı. Türkiye, İsrail ile ilişkilerin bozulması nedeniyle Ortadoğu barış sürecindeki rolünü kaybetmiş gibi. Türkiye, her iki tarafla da konuşabilen az sayıda ülkeden biriydi. Bu arada tabii, İsrail de bir dostunu ve müttefikini kaybetti."

Gazete, Türkiye'de çalışmış eski bir İsrailli diplomat Alon Liel'in görüşlerine de yer verdi. Liel'in, mevcut İsrail hükümetinin Türkiye'den özür dilemeyerek "stratejik bir hata" yaptığını söylediğini kaydetti. Liel ayrıca, Türkiye'nin İsrail Büyükelçisini sınır dışı etmesinin Ürdün ve Mısır gibi ülkelerde benzer şeyin yapılması konusunda hükümetlere yönelik halk baskısının artacağı yorumunu yaptı.

Financial Times (FT) gazetesi de, İsrail Dışişleri Bakanlığı'nın eski genel direktörü ve siyaset bilimci Shlomo Avineri'nin görüşlerini aktardı. FT, Avineri'nin İsrail'in özür dilemeyerek ve tazminat ödemeyerek hata yaptığını belirterek, "Türkiye ile ilişkiler, İsrail için önemli ve bu rapor krizin çözülmesi için bir çıkış yoluydu" dediğini kaydetti.

ALMAN BASINI

Berlin'de yayınlanan "B.Z", "Frankfurter Rundschau" "Frankfurter Rundschau", "Berliner Morgenpost", "Frankfurter Allgemeine Zeitung" gazeteleri ise kararları, "Büyükelçinin sınır dışı edilmesi İsrail'i tehlikeye sokacak ve dışlayacak", "Erdoğan'ın güçlü sinyalleri", "Türkiye, İsrail ile gerginliği arıyor" başlıklarıyla yayınladılar.

Türkiye'nin İsrail'e yönelik kararları, Alman basınında genelde "Türkiye'nin verdiği güçlü, ancak abartılı bir sinyal" olarak değerlendirildi.

Berlin'de yayınlanan "B.Z" gazetesi, "Büyükelçinin sınır dışı edilmesi İsrail'i tehlikeye sokacak ve dışlayacak" başlığıyla yayınladığı bir yorumda, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun ilke olarak bağımsız bir Filistin devletinin kurulmasını kabul ettiği, ancak 4 milyondan fazla Filistinli'nin bölgede bağımsız bir devlet oluşturmasının aslında Yahudi devletinin sonu anlamına geleceği görüşüne yer verildi.

AB ülkeleri arasında İsrail'e ve Filistinliler'e yönelik tutum konusunda da görüş ayrılıklarının bulunduğu ifade edilen yorumda, ABD ve Almanya'nın, İsrail ile Filistinliler'in görüşmeler yapmasından yana olduğu, Fransa, İngiltere ve İspanya gibi ülkelerin ise Filistin konusunda ortak bir kararın alınmasını desteklediği kaydedildi.

Yorumda, Türkiye'nin aldığı yeni kararlarla İsrail'in daha da yalnızlığa sürüklendiği, İsrail'in, ABD ve Almanya gibi az sayıdaki dost ülkeye muhtaç olduğu savunuldu.

"Frankfurter Rundschau" gazetesinde "Erdoğan'ın güçlü sinyalleri" başlığıyla yayınlanan bir yorumda, Türk hükümetinin, İsrail'e karşı gösterdiği sert tepkiyle bölgedeki güç seçeneklerinden faydalandığını gösterdiği belirtilerek, "Dengeli BM raporu anlaşmak için iyi bir temel oluşturabilirdi" denildi.

Yorumda, Türkiye ile İsrail arasındaki gerginliğin, istikrarsız bir bölgede istikrar sağlanmasını isteyen ABD'nin çıkarına olmadığı görüşüne yer verildi.

"Berliner Morgenpost" gazetesinde "Türkiye, İsrail ile gerginliği arıyor" başlığıyla yayınlanan bir yorumda ise, Türkiye'nin gerginliği azaltmak için daha fazla çaba harcaması gerektiği savunularak, "Ankara tarafından gerginliğin artırılması kabul edilemez ve Alman hükümeti de bunu açıkça dile getirmeli" şeklinde görüş belirtildi.

"Frankfurter Allgemeine Zeitung" gazetesinde yer alan bir yorumda ise, bölgedeki gerginliğin artırılmasının ne Türkiye'nin, ne de İsrail'in çıkarına olduğu belirtilerek, Türkler'in ve Yahudiler'in Osmanlı Devleti döneminde yıllarca barış içinde bir arada yaşadığı, her iki ülke diplomatlarının en kısa zamanda bunu hatırlayarak, bir an önce soruna bir çözüm yolu bulması gerektiği ifade edildi.

İSPANYOL BASINI

İspanyol basınında ise yüksek tirajlı sol görüşlü gazetesi "El Pais", "Türkiye, İsrail ile ilişkileri kesme tehdidinde bulunuyor"; "ABC", "öfkeli tepki"; "La Vanguardia" ise "Türkiye, İsrail'in suratına kapıyı çarptı" ifadelerini başlığına çıkardı.

Türkiye'nin İsrail ile ilgili aldığı karar İspanyol basınında bugün birinci sayfadan verilip, geniş yer ayrıldı.

Ülkenin yüksek tirajlı sol görüşlü gazetesi "El Pais", "Türkiye, İsrail ile ilişkileri kesme tehdidinde bulunuyor" başlığını atarken, "Gazze filosuyla ilgili BM'nin hazırladığı rapor sonrasında Ankara, alınacak önlemlerde 'sadece ilk adım' diyerek, İsrail büyükelçisini sınırdışı etti ve askeri anlaşmaları dondurdu. Türkiye, İsrail'i ilişkileri tamamen kesmekle tehdit ediyor" denildi.

"İsrail, Orta Doğu'daki müttefiklerini kaybediyor" diye yazan El Pais, "Bir şey kesin: Kriz, Türkiye'ye olduğu kadar İsrail'e de zarar veriyor. Türkiye'ye zarar veriyor çünkü, İran'dan İsrail'e tüm komşularıyla olan ilişkileri sayesinde bugünkü yüksek diplomasisini elde etmeyi başardı. İsrail'e zarar veriyor, çünkü, BM'nin Filistin devletini tanıma kararı almaya yakın olduğu bir dönemde daha fazla yalnız kalma lüksüne sahip değil" yorumunda bulundu.

Sağ görüşlü "El Mundo" gazetesi de "Türkiye, İsrail ile bağları koparıyor" başlığını attı. Haberde, "Ültimatom tamamlandı. Gelecek Çarşamba günü Ankara'daki İsrail büyük elçiliğinde 2. katip düzeyinden yüksek diplomat kalamayacak" ifadeleri kullanıldı. "El Mundo", İsrail hükümeti kaynaklarının ise "İsrail, kaybedilen hayatlar için üzgün ama tamamen askerlerinin savunmasına ilişkin bir olaydan dolayı özür dilemeyecek. Türkiye gibi önemli bir müttefik ile olan farklılıklarımızı aşmayı umuyoruz" dediğini belirtti.

"Türkiye İsrail büyükelçisini sınırdışı ediyor ve askeri bağları kopartıyor" başlığını kullanan sağ görüşlü "ABC" de, BM'nin Gazze filosuyla ilgili raporundan sonra Türkiye'nin aldığı kararları "öfkeli tepki" olarak değerlendirdi.

Katalonya bölgesinde çıkan ancak Avrupa'nın prestijli gazeteleri arasında yer alan "La Vanguardia" da, "Türkiye, İsrail'in suratına kapıyı çarptı" ifadesini başlığına çıkardı. Haberde, Türkiye'nin aldığı kararlarla ilgili İsrail kaynaklarının "Türkiye ile temaslar çok zor olacak ama yolun sonu değil. İsrail şu anda özür dilemeye hazır değil ama Türkiye ile ilişkiler bizim için önemli ve tekrardan konuyu tartışmayı kabul ediyoruz" şeklinde değerlendirmede bulunduğu bildirildi.

"La Vanguardia" ise, "Türkiye'den gelen mesajlara göre, kriz daha da kötüleşebilir" yorumunu yaptı.

FRANSIZ BASINI

Fransız gazeteleri, BM'nin Mavi Marmara raporu ve Türkiye'nin İsrail ile ilgili kararlarını ayrıntılı bir şekilde okuyucularına duyurdu.

Liberation gazetesi, ''İsrail ve Türkiye arasındaki gerilim dorukta'' başlığıyla verdiği haberde, ''Türkiye'nin yaptırımlarının radikal olduğu'' yorumunu yaptı.

Gazetede, uluslararası alanda Filistin'in tanınmasıyla ilgili manevraların sürdüğü bir dönemde Türkiye ve İsrail arasındaki diplomatik ilişkilerin tırmandığına dikkat çekildi.

Le Figaro gazetesinde çıkan, ''Türkiye, İsrail büyükelçisini sınır dışı etti'' başlığıyla çıkan haberde, Türkiye'nin yaptırımları ve yine Türk yetkililerin konuyla ile ilgili açıklamaları ayrıntılı bir şekilde yer aldı.

Gazetenin haberinde, ''iki eski ittifak üyesi arasındaki uzlaşma çabalarının başarısızlıkla sonuçlanmasının Türkiye'nin yaptırımlarına neden olduğu'' yorumunu yaptı.

AA