'Big Mac' hiç bu kadar ucuz olmamıştı
The Economist Dergisi'nin Big Mac Endeksi'ne göre ABD'de 5.06 olan Big Mac fiyatı, Türkiye'de 2.75 dolar seviyesinde. Yani, TL dolar karşısında yüzde 45.7 daha az değerli. Endekse göre, TL 2002 yılından bu yana en düşük düzeyde
Türk Lirası’nda yaşanan hızlı değer kaybı, ünlü ekonomi dergisi The Economist’in 1986 yılından bu yana yayımladığı Big Mac Endeksi’nde de kendini gösterdi. Derginin son sayısında yayımlanan Big Mac Endeksi’nde 2002 yılından bu yana Türk Lirası’nın dolar karşısında en değersiz döneminde olduğu görülüyor. Endeks’in Ocak 2017 verilerine göre, McDonalds’ın en popüler ürünü olan hamburger ABD’de 5.06 olan Big Mac fiyatı, Türkiye’de ise 2.75 dolar seviyesinde. Bir başka ifade ile Big Mac endeksine göre, Türk Lirası dolar karşısında yüzde 45.7 daha az değerli. Endeks’in Temmuz 2016 verilerinde ise ABD’de 5.04 dolar olan Big Mac fiyatı, Türkiye’de 3.53 dolar seviyesindeydi. O tarihte Endeks’e göre Türki Lirası dolar karşısında yüzde 29.9 daha az değerliydi.
EN UCUZ BURGER MISIR’DA
Ekonomi dünyasının yakından takip ettiği Big Mac Endeksi’ni önceki akşam Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek de sosyal medya hesabından yorumladı. Şimşek, “ABD’de Big Mac fiyatı 5.06 dolar iken Türkiye’de 2.75 dolar. Big Mac endeksine göre TL dolar karşısında % 45.7 daha az değerli” mesajını attı. Ancak konunun teknik olması ve tam anlaşılamaması sosyal medyada eleştiri konusu oldu. Öte yandan ekonomist olan Başbakan Yardımcısı Şimşek’in TL’deki aşırı değer kaybına dikkat çeken bu mesajında, bir yandan da TL varlıkların alım için çok ucuzladığı mesajı da çıkarıldı. Ocak 2017’ye ait Big Mac endeksine göre hamburgerin ABD’den yüzde 55 daha ucuza satıldığı Mısır, hamburgerin en ucuz olduğu ülke iken, onu Ukrayna ve Malezya takip ediyor. Rusya da geçtiğimiz yıl yaşanan döviz kurundaki büyük dalgalanmalara rağmen, ucuza Big Mac sunan ülkelerden. Rusya’da Big Mac 2.15 dolardan satılıyor. En pahalı Big Mac ise İsviçre’de. Hamburger burada ABD’deki fiyatından yüzde 25 daha pahalıya satılıyor.
BAKAN ŞİMŞEK’İN TWEET’LERİ TARTIŞILDI
Konu teknik olunca, ekonomist olan Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek’in Big Mac Endeksi ile ilgili tweet’leri bir kesim tarafından yanlış anlaşıldı. Bu nedenle de sosyal medyada tepkilere neden oldu.
SATIN ALMA GÜCÜ PARİTESİNE DAYANIYOR
Satın alma gücü paritesine dayanan Big Mac Endeksi’nde 1 doların her ülkede aynı satın alma gücüne sahip olduğu varsayılıyor ve ABD baz olarak alınıyor. Ülkedeki Big Mac fiyatına göre, o ülkenin para biriminin dolar karşısındaki değeri hesaplanıyor. Yandaki grafiğe göre İsviçre’de, hamburger ABD’deki fiyatından yüzde 25 daha pahalıya satılıyor.
BIG MAC HAMBURGERE GÖRE TL’NİN DEĞERİ TARİHİ DİPTE
REEL EFEKTİF DÖVİZ KURU ENDEKSİ 2003’TEN BU YANA EN DÜŞÜKTE
Türk Lirası’nın ticaret yapılan ülkelerinden arındırılmış gerçek değerini gösteren Merkez Bankası Reel Efektif Döviz Kuru Endeksi’ne göre de, TL, Mart 2003’ten bu yana en düşük seviyesinde. Merkez Bankası’nın Aralık 2016 verilerine göre 92.16 seviyesine gerileyen Endeks, Mart 2003’ten bu yana en düşük düzeydeydi. Yani Big Mac Endeksi’ne göre 15 yıldır en değersiz seviyede olan TL, Reel Efektif Kur Endeksi’ne göre de 14 yılın en düşüğünde.
DÖVİZ KURU ENDEKSİ 14 YILIN DİBİNDE
Sefer YÜKSEL / GAZETE HABERTÜRK
