Patron eşi dostu devreye sokup kadın işçi arıyor

Ahmet KIVANÇ / Tahsin AKÇA / GAZETE HABERTÜK

Türkiye İş Kurumu’nun (İŞKUR) 2015 yılı Türkiye İşgücü Piyasası Araştırması, iş arayan işsizler gibi işverenlerin de eleman ararken daha çok akrabaeş- dost kanalını kullandığını ortaya koydu. Türkiye’de işverenlerin yüzde 71.1’i bu yolla eleman aradığını belirtti. İŞKUR tarafından 132 bin 34 işyerinde “yüz yüze görüşme” yöntemiyle gerçekleştirilen araştırma, iş arayan, işini değiştirmek isteyenler için önemli ipuçları veriyor.

BEDENSEL VE MESLEKİ YETERLİK ARANIYOR

Gazete - ilan yoluyla eleman aradığını belirtenler yüzde 33.8, internet-sosyal medya aracılığıyla arayanlar yüzde 25.6, İŞKUR aracılığıyla arayanlar yüzde 39.8, özel istihdam büroları aracılığıyla arayanlar ise yüzde 3.4 oranında kaldı. Bazı işyerleri eleman ararken birden fazla kanalı kullandı.

Elemanı akraba-eş-dost kanalıyla arayan işyerlerinin oranı, işçi sayısı 2-9 arasında değişen işyerlerinde yüzde 79.4’e kadar ulaşıyor.

Araştırmaya göre, gerek küçük işletmeler, gerekse orta ve büyük işletmeler açık işlerde çalışacak elemanların becerilerini araştırırken, ilk sırada “fiziki ve bedensel yeterlilik” durumuna bakıyor.

Ancak, bazı sektörlerde öncelikler değişebiliyor. Örneğin enerji sektörüyle bilgi ve iletişim sektöründe aranan birinci beceri bilgisayar kullanımı; eğitim ile finans ve bankacılık sektörlerinde ise “iletişim-ifade yeteneği” ön plana çıkıyor.

Meslekler itibarıyla de bir elemanda aranan beceriler oldukça farklılık arz ediyor. Ön muhasebeci ve sekreterlerde aranan öncelikli beceri bilgisayar kullanımı olurken, kasiyerlerde aranan birinci beceri hesap yapabilme oldu.

Satış danışmanları ve pazarlamacılarda aranan en önemli beceri ise satışpazarlama olarak gösterildi. 10 ve daha fazla işçi çalıştıran işyerlerinde yabancı dilin dördüncü beşinci sırada tercih edildiği meslekler inşaat mühendisi, garson, çağrı merkezi müşteri temsilcisi olarak kayıtlara geçti.Araştırmanın yapıldığı dönemde 90 bin 34 işyerinde 242 bin 637 kişilik açık iş tespit edildi. Açık işlerde kadınları tercih oranı 2014’te yüzde 11.4 iken 2015’te yüzde 17.8’e çıktı. Erkekleri tercih edenlerin oranı yüzde 45.7’den sadece yüzde 45.1'e gerilerken, “fark etmez” diyenlerin oranı yüzde 42.8’den 37.2’ye geriledi.

NİTELİKLİ ELEMANI BULMAK 3 AYI GEÇIYOR

Makine operatörleri, montajcı, sanatkâr, teknisyen ve tekniker istihdam etmek isteyen işyerlerinin 4’te biri 3 ay ve daha uzun süreyle eleman arıyor. Yönetici bulmak bile daha kısa sürede mümkün olabiliyor.

SATIŞ DANIŞMANI EL ÜSTÜNDE TUTULUYOR

Temininde en fazla güçlük çekilen mesleklerin başında satış danışmanlığı geliyor. İşyerlerinin bulmakta en fazla zorlandıkları meslek grubu bu kesim. Bulmakta güçlük çekilen diğer meslek mensupları şöyle sıralanıyor: Makineci (dikiş), garson, pazarlamacı, beden işçisi, aşçı, gaz altı kaynakçısı, şoför (yük taşıma), sıhhi tesisatçı, demir doğramacı.

Eleman temininde güçlük çeken sektörler, bunun sebebi olarak birinci sırada, gerekli mesleki beceriye ve niteliğe sahip olunmamasını gösteriyorlar. İkinci sırayı yeterli iş tecrübesi olmaması alırken, onu, ilgili meslekte işe başvuru yapılmaması, önerilen ücretin az bulunması, çalışma ortam ve koşullarının beğenilmemesi ile vardiyalı çalışma olması gibi sebepler izliyor. Temizlik görevlisi bulunamamasının en büyük sebebi düşük ücret olurken, iş başvurusu yapılmaması ise beden işçilerinde en önemli sebep.

EĞİTİMLİDE 'LİSANS' SEVİYESİ YETİYOR

Sektörlere göre açık işlerde yüzde 17.2 ile en çok genel lise mezunları aranıyor. Bunu yüzde 16.8 ile lise altı eğitimliler izliyor. “Fark etmez” diyenlerin oranı yüzde 43.2 olurken, meslek lisesi yüzde 8.1, meslek yüksekokulu da yüzde 3.2 oldu. Ancak bazı sektörlerde eğitim düzeyi daha fazla önem kazanıyor. Eğitim sektöründe tercih edilen asgari eğitim düzeyi yüzde 50.9 ile ‘lisans’ oldu. Lisans mezunu olma şartı sağlık sektöründe yüzde 33.3, finans ve sigortada yüzde 29.4, enerji sektöründe yüzde 26.6, bilgi ve iletişim sektöründe ise yüzde 21.7 olarak gerçekleşti. İşyerlerinin yaşı da elemanlarda aranan eğitim düzeyi bakımından önem taşıyor.

ALTIN BİLEZİĞİ OLAN SANAKARLARIN İŞİ HAZIR

Şirketlere 2016’nın ilk aylarında istihdam değişimi de soruldu. Şirketler net istihdamlarının 485.951 kişi artacağını belirttiler. En fazla artış ise 130 bin kişiyle ‘sanatkârlar ve ilgili işlerde çalışanlar’ meslek grubunda bekleniyor. Net istihdam artışı beklenen meslekler: Garson, satış danışmanı, temizlik görevlisi, makineci (dikiş), beden işçisi (inşaat), pazarlamacı, şoför (yük taşıma), güvenlik görevlisi, gaz altı kaynakçısı. Net istihdam azalışı beklenen meslekler: Kanal ve ızgara işçisi, servis şoförü (okul), ekmek ustası, kokoreç ustası, mantı ustası, diğer öğretmenler, ortacı/ayakçı (tekstil), ayakkabı imalatçısı, matematik öğretmeni (ortaöğretim).