En büyük bireysel hata

Bireysel emeklilik sistemi(BES) yakında 13 milyon çalışanınotomatik olarak devreye alınması ilefarklı bir evreye geçecek. Devletiniç tasarrufları artırmak için 100lira birikim yapana 25 lira verdiğiyani yüzde 25 faiz desteği sağladığı

sistemden memnun olmayanlarınönemli bir hesap hatası yaptığıgörülüyor. Sisteme bakıldığında2004’ten bu yana ortalama yüzde 60reel yani enflasyondan arındırılmışgetiri sağladığı görülüyor. Peki bunarağmen neden vatandaşfon getirilerindenşikâyetçi?

BES yöneticilerinindikkat çektiği en önemliunsur yanlış hesapyapılması. Bu hesababirçok programda vesohbetlerde rastlamakmümkün. Örneğin 2014yılı başından bu yanaher ay 100 lira biriktirenbiri anapara tutarı olan 3bin 300 lira karşılığındaen azından güncelfaiz tutarı kadar yaniyüzde 9-10 arasındabir getiri sağlanacağınıdüşünerek bir getiri bekliyor. Basitbir hesapla aradan geçen 33 ayda enbin liraya yakın getiri bekliyor. Oysahesap ekstresini eline aldığında

bu tutarın yarısı ile karşılaşıncaşaşırıyor. Fon yöneticilerininbaşarısız olduğunu düşünüyor.

BUNUN ADI YANILMAK

Türkiye’de tahvil bono fonlarınınbu 33 aylık süre boyunca ortalamagetirisi yüzde 27. Aradan geçen 33ay boyunca özellikle özellikle 2015’tefaizler çok yükseldiği için tahvilbono fonları yapıları gereği önemlikayıplara uğradı. Vatandaşlar daemeklilik fonlarının bu durumunabakıp isyan etti. 2016’da ise yüzde9.5’lik bir getirisağlanmışdurumda. Reel

olarak yüzde4 civarında bir reel getiri sağlanmışdurumda. Önceki yıl elden gidenkazançlar da geri kazanıldı. 33 ayboyunca fonunu tahvil bono fonundatutan bir vatandaş buna rağmeneline gelen ekstrede yüzde 27’likkazançla yani 895 lira ile değil 428liralık bir getiri ile karşılaşıyor. Bunugörünce de isyan ediyor. Sankigörünürde 3 bin 300 liralık anaparayakarşı 3 yılda 428 lira yani yılda 142lira getiri sağlandığını düşünüyor.Bu ise yıllık yüzde 4.3’lük bir getiriye denk geliyor. Enflasyonun yarısıkadar getiri ise tabii ki bu fonlarıkonusunun uzmanlarının yönettiğinidüşündüğümüzde komik bir durumaişaret ediyor.Ama tabii ki durum budeğil. Tüm sorun yatırımcınınbilincinde anaparanın sanki sezon

başında yani 33 ay önce yatırımayönlendirildiğinin düşünülmesi.

1.5 LİRA YERİNE 27 LİRAGETİRİ BEKLENİYOR

Oysa gerçek bu değil. Yatırımcıher ay 100 liralık BES fonu aldığıiçin örneğin son koyduğu 100lira henüz getiri bile sağlamışdeğil. Veya aradan 1 ay geçtiğinidüşünürsek sadece 1.5 lira getirisağlamış durumda aslında. Ancakyatırımcılar son yatırılan 100 liradan27 lira getiri bekliyor. Tabii buyanlış değerlendirme sonuçta 33 ayboyunca enflasyon civarında getirisağlayan yani anaparayı eritmeyenfon yöneticilerine haksızlık yapılaraksisteme olan güveni azaltıyor.

BUNLARI BİLİYOR MUSUNUZ?

- Devlet katkısı nedir?

Katılımcı tarafındanödenen katkı paylarının% 25’i oranında devlettarafından katılımcınınemeklilik hesabına ödenen

tutardır.

- Devlet katkısı başlangıçtarihi nedir?

1 Ocak 2013 tarihindenitibaren ödenen katkıpayları için devletkatkısı hesaplamasıyapılmaktadır.

Devlet katkısındankimler faydalanabilir?

Bir bireysel ya da grubabağlı bireysel emekliliksözleşmesine katkıpayı ödeyen TürkiyeCumhuriyeti vatandaşıve 29/5/2009 tarihlive 5901 sayılı TürkVatandaşlığı Kanunu’nun28. maddesi kapsamındaolan tüm katılımcılarbelirlenen limit dahilindedevlet katkısındanfaydalanabilir.

-Devlet katkısı tutarı nekadardır?

Katılımcı adına ödenenkatkı payının ilgili yılailişkin brüt asgari ücrettutarının toplamı ilesınırlı olmak kaydıyla. %25’i devlet katkısı olarakhesaplanır.

- Hesaplanacak devletkatkısı için üst sınırvar mı?

Evet. bir katılımcınınbir takvim yılı içindealabileceği devlet katkısıtutarı. İlgili yılın ilk veikinci altı aylık dönemleri için belirlenen brüt asgariücret tutarları dikkatealınarak hesaplananyıllık toplam brüt asgariücret tutarının % 25’inigeçemez. Limit hesabıkatılımcı bazında yapılır.

Rahim AK - Gazete HABERTÜRK