TÜİK 3. çeyrek büyüme rakamlarını açıkladı

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), yılın 3. çeyreğine ilişkin gayri safi yurtiçi hasıla verilerini açıkladı. Türkiye ekonomisi 3. çeyrekte yıllık yüzde 1.8 küçüldü.

YENİ HESAPLAMAYLA KİŞİBAŞINA GELİR 11 BİN DOLARI AŞTI

Ulusal Hesaplar Sistemi (SNA-2008) ve Avrupa Hesaplar Sistemi’ne (ESA-2010) uyum kapsamında ana revizyon çalışmaları tamamlandı. Gayrisafi Yurtiçi Hasıla (GSYH), yıllık veriler kullanılarak, dönemsel GSYH tahminlerinden bağımsız olarak, üretim, harcama ve gelir yöntemlerine göre hesaplandı. Dönemsel GSYH tahminleri, yeni bağımsız hesap ile revize edildi.

Üretim yöntemine göre cari fiyatlarla GSYH, 2015 yılında bir önceki yıla göre %14,3 artarak 2 trilyon 337 milyar 530 milyon TL oldu. 2015 yılında gayrisafi yurtiçi hasılada en yüksek payı %16,7 ile imalat sanayi aldı. İmalatı, %11,5 ile toptan ve perakende ticaret ve yüzde 8,2 ile inşaat izledi. Yıllık gayrisafi yurtiçi hasılada en düşük pay hanehalklarının işverenler olarak faaliyetleri için gerçekleşti.

Kişi başına Gayrisafi Yurtiçi Hasıla 2015 yılında 29 885 TL oldu

2015 yılında kişi başına GSYH cari fiyatlarla 29.885 TL, ABD doları cinsinden 11.014 dolar olarak hesaplandı. Eski hesaplama yöntemine göre kişibaşına düşen milli gelir TÜİK'in açıklamalarında geçen yıl 9.261 dolar olarak hesaplanmıştı.

GAYRİSAFİ YURTİÇİ HASILA 2015 YILINDA YÜZDE 6,1 ARTTI

Üretim yöntemine göre GSYH, zincirlenmiş hacim endeksiyle 2015 yılında bir önceki yıla göre yüzde 6,1 arttı.

Üretim yöntemine göre cari fiyatlarla GSYH, 2015 yılında bir önceki yıla göre yüzde 14,3 artarak 2 trilyon 337 milyar 530 milyon TL oldu. 2015 yılında gayrisafi yurtiçi hasılada en yüksek payı yüzde 16,7 ile imalat sanayi aldı. İmalatı, yüzde 11,5 ile toptan ve perakende ticaret ve yüzde 8,2 ile inşaat izledi. Yıllık gayrisafi yurtiçi hasılada en düşük pay hanehalklarının işverenler olarak faaliyetleri için gerçekleşti.

HANEHALKI NİHAİ TÜKETİM HARCAMALARI 2015 YILINDA YÜZDE 5,5 ARTTI

Hanehalkı nihai tüketim harcamaları 2015 yılında bir önceki yıl zincirlemiş hacim endeksine göre yüzde 5,5 arttı. Hanehalkı tüketim harcamalarının GSYH içindeki payı yüzde 60,4 oldu. Hanehalkı harcamalarında en yüksek payı alan harcama grupları sırasıyla, yüzde 21,7 ile gıda ve alkolsüz içecekler, yüzde 16,0 ile ulaştırma ve yüzde 15,6 ile konut, su, elektrik, gaz ve diğer yakıtlar oldu.

2015 yılında devletin nihai tüketim harcamalarının GSYH içindeki payı yüzde 13,9 olurken, sabit sermaye oluşumunun payı yüzde 29,7 oldu. Bir önceki yıl zincirlenmiş hacim endeksine göre, devletin nihai tüketim harcamaları yüzde 4,1, gayrisafi sabit sermaye oluşumu ise yüzde 9,2 artış gösterdi.

Mal ve hizmet ihracatı, 2015 yılında bir önceki yıl zincirlenmiş hacim endeksine göre yüzde 6,6 artarken, ithalatı da yüzde 3,8 arttı.

"2016 BÜYÜMESİ YÜZDE 2.5 OLABİLİR"

Büyüme rakamlarını HABERTURK.COM'a değerlendiren Işık FX Analisti Gizmen Nalbantlı şunları söyledi: "Yeni hesaplama yöntemiyle hesaplanan verilere göre, Türkiye 3.çeyrekte yüzde 1.8 daraldı. 2016 yılının 3.çeyreği 2009 küresel krizinden sonraki en olumsuz dönem olarak kayıtlara geçti. Büyüme rakamları yeni seri ile yapıldığından çok fazla bir karşılaştırma yapamıyoruz. 2015 yılı büyüme rakamı 6.1 olmuş. Yılın ilk iki çeyreği ise yüzde 4.5’e revize edilmiş. Eski yöntem ile hesaplanmış olsa daralma daha yüksek olabilirdi. 15 Temmuz sonrası büyümenin sert bir biçimde düştü. Sanayi ve hizmet sektöründen eksi geleceğini biliyorduk. Ancak son yıllarda büyümeyi adeta sürükleyen hanehalkı harcamalarındaki %3.2’lik azalma dikkat çekici. Hanehalklarında güvenin zayıfladığı bir döneme girmiş bulunmaktayız. Kamu harcamalarındaki artış ise yüzde 23.8 ile önceki dönemlere göre daha da artmış durumda. Kamu harcamaları olmasa daha zayıf bir büyüme görebilirdik. 2017 yılında gelecek teşvikler devlete daha büyük bir yük getirebilir. Ekonomi son çeyrekte bir miktar toparlanabilir ancak büyüme zayıf kalmaya devam edeceğini düşünüyorum. 2017 yılı zorlu bir sene olacak. Hükümetin sektörleri ve iş ortamını geliştirmek için yapısal reformları yerine getirmeli. Sürdürülebilir ihracat en az yüzde 4 büyüme yakalamalıyız. Petrol fiyatları yükseliyor. Jeopolitik ve siyasi riskler devam ediyor. Böyle bir süreçte yatırımları nasıl canlandıracağız sorusunun çözümünü bulmalıyız. Özetle kısa vadede devam eden belirsizliklere bağlı olarak 2016 yılı büyümesinin yüzde 2.5 civarı gelmesini bekliyorum."

'MEVCUT GELİRİ DAHA İYİ ÖLÇMEYE ÇALIŞIYORUZ'

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Başkan Vekili Mehmet Aktaş, ulusal hesap istatistiklerine yönelik revizyon çalışmasına ilişkin, "Ölçümü değiştirdik diye herhangi bir gelir değişikliği yok. Mevcut geliri daha iyi ölçmeye çalışıyoruz." dedi. Yeni sisteme uygun 2016 yılı 3. çeyrek büyüme rakamlarına ilişkin bilgilendirme toplantısı, Kalkınma Bakanlığı Toplantı Salonu'nda gerçekleştirildi.

Aktaş, ulusal hesap istatistiklerine yönelik revizyon çalışmasına ilişkin, "Bunların hiçbirisi TÜİK'e özel değildir. Sanki hiçbir ülkede revizyon söz konusu değilmiş de bizde rakamlar değişiyormuş gibi eleştiriler alıyoruz. Bunun hakikatle ilgisi yoktur." dedi. Aktaş, 2012 yılında yüzde 10'lar civarında, 2015'te ise yüzde 19,71 revizyon yapıldığını ifade ederek, "Eski seri ile yeni seri, 2015 yılı için yüzde 19,71 yukarıdadır. Son yıllarda iki seri arasında makas açılmaktadır. Sebebi de 2012 input-output tabloları ve 2002 input-output tabloları... Çünkü bizim iskeletini tesis ettiğimiz yapı, yeni dönemde temsil vasfını yavaş yavaş yitirmiş. Arabanın eskimesi gibi... 2002 tasarımımızın ekonominin yeni dinamizmini yakalama konusunda sıkıntıları vardı." değerlendirmesinde bulundu.

Revizyon çalışmalarına ilişkin eleştirilere yanıt veren Aktaş, şöyle devam etti: "Klasik bir yaklaşım var, 'TÜİK, bir gecede milletin cebine şu kadar para koydu' derler. Bu hesap şöyle, milletin cebinde ne kadar para olduğu ile ilgili şu anda bulduğumuz bazı ipuçlarıyla daha iyi tahmin yapıyoruz. Biz ölçümü değiştirdik diye herhangi bir gelir değişikliği yok. Mevcut geliri daha iyi ölçmeye çalışıyoruz. Gayrisafi yurt içi hasıla bir bileşke ve ortalama bir büyüklüktür. Yani Türkiye'nin genelini temsil eder. Gelir dağılımının ölçüsü değildir. Bunun içerisinde Türkiye'nin en zengini de var, açlık sınırı içinde olanları da var. Açlık perspektifinden bakan 'O parayı kim bırakmış da bunlar nereden bulmuş?' diyor. Türkiye'nin zengin kesimi de bizim hesaplarımızı muhafazakar bulmuş olabilir. Bu algıdır."