Kapalıçarşı’da umut lokum ve baharatta

İstanbul’un dünyaca ünlü tarihi ve turistik mekânlarından Kapalıçarşı, eski günlerini arar halde. Birkaç yıl öncesine kadar çoğunluğu yabancı turistler olmak üzere günde 500 bin kişinin ziyaret ettiği dünyanın en büyük ve en eski kapalı çarşılarından biri olan Kapalıçarşı’da bu sayı 150 binin altına düşmüş durumda.

İş yapamayan esnaf da cepten yiyor, birikmişini harcıyor. Siftah yapabilmek için vitrinde 2 TL yazılı etiketler görmek mümkün. Olmayan da evini, arabasını elden çıkarıyor. Esnaf yüzlerce dükkânın kapandığını, kapısına kiralık ilanı asıldığını söylüyor. Kapalıçarşı yönetimi ise 78 dükkânın kiralık olduğunu ifade ediyor.

GELENLERİN ÇOĞU ARAP

Habertürk muhabirleri, hafta içi 2 gün geçirip çarşının röntgenini çekti. Yönetimin günde 150 bin kişinin ziyaret ettiğini dile getirdiği Kapalıçarşı izlenimlerimiz şöyle: 3 bin 600 dükkân, 20 bin de çalışanın bulunduğu Kapalıçarşı, geçmiş yıllardan hatırladığımız gibi hıncahınç kalabalık değil. Çarşıya gelenlerin çoğu Arap ülkelerinden. Geliri azalan esnafın gideri çok. Yüksek bulunan kiraların yanı sıra temizlik için yönetime, işgaliye için belediyeye ödeme yapılıyor. Esnafın bir diğer derdi de tadilat nedeniyle sık sık elektriklerin kesilmesi.

ETİKETLER KÜÇÜLDÜ

Esnaf, çoğu kez siftah yapamamaktan dert yanıyor. Öyle ki hediyelik eşyalar, küçük aksesuvarlar 2 ila 5 TL’ye kadar düşmüş durumda. Esnaf, bu durumu “Bu kadar rakamları ürünlerin üzerine koymaya gerek duymazdık” sözleriyle anlatıyor. Esnaf kiraların yüksekliğinden yakınırken, yönetim 78 dükkânın kiralık olduğunu belirtiyor. Esnafın çoğu kirayı ödemekte zorlanıyor. Birçoğu elindekini harcıyor. Evini, aracını satan da var. Kiralar ödenemeyince bazı mülk sahipleri indirime gitmiş. Esnaf, her şeye rağmen direnip yerinden olmak istemiyor; ayakta kalabilmek için ürün gamını değiştiriyor. Son 2 yılda Kapalıçarşı’da 50 kadar lokumcu ve baharatçı açıldığı tahmin ediliyor. Lokum pazarına dönenler arasında başarılı olan da var, hüsrana uğrayan da...

"150 DOLARLIK ŞAL 150 LİRA"

Çarşının 37 yıllık esnafı İsmail Korkmaz, el işi takılar, şal ve hediyelik eşya satıyor. 2 yılda 700 bin TL zarar ettiğini söylüyor. 10 TL’ye sabun satar hale geldiğinden dert yanıyor. 2 yıl önce 150 dolara sattığı şalları şimdi 150 TL’ye satıyor. Korkmaz, nisan ayının bekledikleri gibi olmadığını belirtiyor.

Türkiye'deki sayıları 3 milyona ulaştı

"ARAPLAR PAZARLIK YAPIYOR"

Baharat, lokum ve bitkisel çaylar satan esnaf İsa Cambaz, 8 metrekarelik dükkânına 10 bin TL kira ödüyor. O da indirimden sonraki fiyat. Bin TL de işgaliye parası. 3 dükkânı var ve onlardan olmamak için evini, arabasını satmış. Günde 500 - bin 500 TL’lik iş yaptığını söylüyor. Cambaz, “En çok Araplar geliyor. Artık onlar da pazarlık yapıyor. Çünkü Avrupalı turistin olmadığının farkındalar. Bizi kendilerine muhtaç düşünüyorlar. Araplar fıstıklı lokum ve baharat çeşitleri alıyor. Avrupalılar ise gezmeye geliyor” diye konuşuyor.

"ÜRÜNLERİM ESKİDİ"

Sıkıntı yaşayan esnaftan biri de çanta dükkânı olan Halil Beyşanlı. Önce karşı komşusu olan ayakkabıcıdan bahseden Beyşanlı, “İşleri kötüye gitti. Mülk sahibi indirim yapmadı. Kepenk indirmek zorunda kaldı. Dükkân aylarca kiraya verilemedi. Ben de 8 ayda 500 bin TL zarar ettim. Aidat birikti. Ürünlerim eskidi, tozlandı. Durum düzelir diye bekliyoruz. Avrupalı turist alışveriş için değil gezmek için geliyor” diyor.

2 YILDIR TEZGAHLAR DEĞİŞİYOR

Durumdan en çok etkilenenler dericiler, hediyelik eşya ve aksesuvar mağazaları, çanta ve ayakkabıcılar. Bu gidişat karşısında esnaf, yaklaşık 2 yıldır Arapların rağbet gösterdiği iş kollarına yönelmiş.

Arapların ülkelerine kilo kilo götürdükleri lokum ve baharat, Kapalıçarşı’yı son zamanlarda adeta Mısır Çarşısı’na dönüştürdü. Kimi esnaf, ürün grubunu değiştirip lokum ve baharatçı açtı. Uzun yıllardır aynı ürün grubunda Kapalıçarşı’da hizmet veren bir kısım esnaf da sattığı ürünleri dönüştürmek zorunda kaldı.

Öznur Karslı / Habertürk Gazetesi