Dünyanın en ilginç kontrol kuleleri

Her havalimanında yoğunluğuna göre bu hareketlilik yaşanır. Hava trafik akışının kusursuzca yürütülmesinin arkasındaki en önemli imza sahibi hava trafik kontrolörleridir. Hava trafik kontrol kulelerinde görev yapan insanları pek görmeyiz, ama kulelerin her yolcu için mutlaka bir anlamı vardır. Hava trafik kontrol kuleleri, havalimanlarının en ikonik yapılarıdır. Hava trafik kontrolörlerinin, havadaki ve yerdeki trafiği en iyi şekilde gözlemleyerek yönetebilmelerini sağlayan kuleler, bu sebeple havalimanındaki en yüksek yapılardır.

Bazı meydanlarda, hatta Singapur gibi ülkelerde ise bu kulelerin, temsil ettiği yerin alameti farikası olmasına özen gösterilir. Bu sebeple özel yarışmalar yapılır, ünlü mimarlar davet edilerek, temsil ettiği şehrin veya bölgenin özelliklerini yansıtan bir kule mimarisi ortaya konulmak istenir.

Çoğunlukla terminal veya meydanın diğer hizmet binalarından bağımsız olarak inşa edilen kuleler, bazen de Abu Dabi ve Edinburgh havalimanlarında olduğu gibi ilginç tasarımlarıyla dikkat çeker.

İstanbul’un yeni havalimanı hizmete girdiğinde de meydanı, hatta tarihi şehri anlatmak için kullanılacak en önemli figürün, laleden esinlenerek tasarlanan ödüllü kule fotoğrafları olacağını söyleyebiliriz.

İGA tarafından inşaatı yürütülen İstanbul’un yeni havalimanının 93 metre uzunluğundaki hava trafik kontrol kulesi geçtiğimiz yıl Uluslararası Mimari Ödülü kazanmıştı. Ancak kuleler, son yıllarda ilginç tasarımlarıyla, mimari yapılarıyla öne çıksa da çok önemli görev ifa etmektedirler. Havacılık tarihinde çokilginç hikâyeleri söz konusu.

KULELERDE İNGİLİZCE ŞART

Hava trafik kontrol kuleleriyle uçakların kokpiti arasında sürekli bir iletişim vardır. Pilot ile kontrolörler arasındaki iletişim İngilizce ya da iç hat uçuşu ise ana dilde gerçekleşebilir. Ancak kule ya da kokpit fark etmez; iki taraftan biri iletişim için İngilizce konuşmak istediğini bildirirse konuşmaların İngilizce yapılması zorunludur.

İLK KULE LONDRA'DA YAPILDI

Dünyadaki ilk hava trafik kontrol kulesi 1921 yılında Londra’da Croydon Havalimanı inşa edilmiş.

1959 yılında kapatıldığı güne kadar Londra’nın ana havalimanına hizmet vermiş.

İLK UZAKTAN KULE İSVEÇ'TE

Teknoloji baş döndürücü hızla gelişirken, kulelere uğramaması düşünülemez. Evet teknoloji sebebiyle havalimanlarındaki kule sayısı da azalacak gibi görünüyor. Çünkü uzaktan kule sistemiyle önümüzdeki yıllarda hava ve yer trafiği kontrolünün, havalimanı kulelerinden olması gerekmeyebilir. Geliştirilen teknoloji ile “uzaktan kule” konseptiyle havalimanından çok uzakta bir merkezde kamera ve sensörlerin yardımıyla sürecin yönetilebilmesine yönelik çalışmalar söz konusu. Bunun ilk örneği İsveç’te hayata geçirildi. 21 Nisan 2015’ten itibaren, Örnsköldsvik Havalimanı’ndaki hava trafiği, geliştirilen “uzaktan kule” sayesinde 177 km uzaklıktaki Sundsvall–Timrå Havalimanı’ndan yönetiliyor. Bu sistemin onaylanması da dünyada bir ilk olarak tarihte yerini aldı. “uzaktan kule” dünyada operasyon için onaylanmış tek sistem olma özelliğini koruyor. Sistem havalimanının, hava trafik hizmetlerinin gerekli saatlerde kullanmasını mümkün kılıyor. Yani verimlilik, işlevsellik, ekonomik bir çözüm olarak öne çıkıyor

'YEŞİL ÇATILI" KULE

Chicago’nun O’ Hare Havalimanı’nda yer alan kule, şehrin geneline hâkim olan gökdelen mantığının bir bütünleyicisi olarak düşünülmüş adeta. Her ne kadar şehir merkezinde yer alan gökdelenlere göre epeyce kısa olsa da hava trafik kontrol kulesi, şehrin en özel simgelerinden biri haline gelmiş. Chicago’nun hava trafik kontrol kulesi, “yeşil çatı” konsepti ile de tüm şehirde hâkim olan çevreci politikanın da bir parçası durumunda.

TAMAMI CAMDAN KULE

Bir başka Amerikalı havalimanı olan Dayton’u öne çıkaran özelliği ise dış cephesi. Tabandan tavana kadar tamamen camdan imal edilen kule oldukça özel bir mimariye sahip. 2 bin 800 metrekarelik bu cam bina oldukça ilginç hava trafik kontrol kuleleri arasında gösteriliyor.

AYRILABİLİR KULE

Barcelona El-Prat Havalimanı’nın 62 metre yüksekliğindeki kontrol kulesinin en önemli özelliği ayrılabilir olması. Kule beyaz prefabrik şeklinde tasarlanıp hayata geçirilmiş. Mimari çözümlerin, istenen her şartta binanın tüm yapısı üzerinde ne kadar etkili olabileceğinin en önemli örneği.

DÜNYANIN EN RENKLİ KULESİ

Edinburg Havalimanı’nın hava trafik kontrol kulesi, İskoçya’nın başkentinin simgesi durumunda. 57 metre uzunluğa sahip olan ve 15 Milyon Euro’ya mal olan kule kilometrelerce uzaktan bile fark ediliyor. Özellikle gece binlerce farklı renk içeren ışıkları yakıldıktan sonra.

DÜNYANIN EN UZUNU OLACAK

Suudi Arabistan’ın Cidde şehrinde yer alan Kral Abdulaziz Havalimanı’nın yapımı devam eden kulesi, hizmete girdiği anda 135.9 metre yüksekliğiyle dünyanın en uzun hava trafik kontrol kulesi olacak.

Havalimanının ülkenin gelişimi ve büyümesi için ciddi fayda sağlayacağı düşünüldüğü için çok farklı özellikler taşıyan mimari çalışmalar uygulanıyor.

EN UZUN İKİ KULE MALEZYA'DA

Malezya’nın başkenti Kuala Lumpur Havalimanı’nın KLIA2 isimli kulesi 133.8 metre uzunluğunda ve dünyanın en uzun hava trafik kontrol kulesi durumunda.

Yılda 340 bin uçağın iniş-kalkış yaptığı havalimanının 130 metre uzunluğundaki bir diğer kulesi ise dünyanın en uzun üçüncü hava trafik kontrol kulesi konumunda.

Kuala Lumpur’un 2 kulesi arasına girerek en uzun ikinci kule unvanını elinde bulunduran havalimanı ise yine Uzakdoğu’dan, Bangkok’tan. 132.2 metre uzunluğundaki kuleye ev sahipliği yapan Suvarnabhumi Havalimanı’nın yıllık uçak hareketliliği yaklaşık 290 bin.

100 MİLYON YOLCULU KULE

Dünyanın en yoğun meydanı unvanını elinde bulunduran Atlanta Havalimanı, aynı zamanda dünyanın en yüksek dördüncü hava trafik kontrol kulesine de ev sahipliği yapıyor.

Yılda 100 milyondan fazla yolcuya hizmet veren havalimanın kulesinin uzunluğu ise 121.3 metre. Japonların 115.7 metre uzunluğundaki Haneda Havalimanı Hava Trafik Kontrol Kulesi, dünyanın en uzunları arasında beşinci sırada yer alıyor.

Yaklaşık yılda 195 bin uçağa hizmet veren Abu Dabi Havalimanı’nın 109 metre uzunluğundaki ilginç kulesi ise ikonik yapılar arasında bulunuyor.