E tipine 'iş'in mutfağını öğretecek!

1980'lerin başında, henüz Türkiye'de endüstriyel mutfak kavramının bile bilinmediği zamanlar, ortağı Coşkun İrfan ile bir araya gelerek İnoksan'ı kuran Vehbi Varlık, 33 yıl sonra, “Bu kadar çalıştık ürettik de, bundan sokaktaki insanlara ne?” sorusunu kendine daha çok sormaya başlamış. Vehbi Varlık'ı uzun yıllardır tanırım, bu kez bir araya gelişimiz, “E Tipi Mutfak Projesi” nedeniyle oldu. Kulağa ulaştığında insanda hemen merak uyandırıveren bir proje. İçinde cezaevi var ya.

TÜRKİYE PAZARI ARTIK DOYMA NOKTASINA GELDİ

100 trilyon lira cirolu, üretiminin yüzde 35'ini ihraç eden bir şirket İnoksan. Sokaktaki insan tanımaz çünkü İnoksan restoranların, otellerin içinde herkesten saklanan o dev mutfakları üretiyor. Vehbi Bey bu duruma çok içerliyor, o kadar özenip bezenip pırıl pırıl mutfaklar yapıyorsun, ama işi yaptıran bile görmüyor diye. Şimdilerde yeni yeni açık mutfaklı restoranlar çoğalınca umutlanmış. Şık olsun, güzel görünsün diye daha çok özeniyor. Avrupa pazarı global krizle yüzde 30 küçülünce Hindistan, Afganistan, Vietnam, Singapur ve Hong Kong pazarlarını denemeye başlamışlar. Türkiye pazarı da her gün açılan yeni restoranlara rağmen doyma noktasında. Çünkü sektörde irili ufaklı tam 700 oyuncu var ve pek çok sektörde olduğu gibi burada da kârsızlık gibi bir baskı yaşanıyor. Vehbi Varlık farklı pazarlar arayışını “Ya dışarıda ekmek arayacağız, ya da birbirimizle çok fena uğraşacağız” diye açıklıyor. 2001'de yüzde 30 büyüyen, 2012'de sadece yüzde 3 büyümeyle yetinen şirket bu yüzden yeni ve bakir pazarları deniyor.

BİR MUTFAK NASIL ÇEVRİLİR, NASIL AŞÇI OLUNUR?

Bunlar işin ekonomik yanı. Ancak bizim sohbetimizde benim en çok merak ettiğim, İnoksan'ın E tipi cezaevleri için başlattığı sosyal sorumluluk projesiydi. Kimin aklına gelir bir cezaevine girip mahkûmlara “Gelin size yemek pişirmeyi öğreteyim” demek. İlkini, kendi memleketi Bursa E Tipi Cezaevi'nde gerçekleştirdiği bu projeyle Vehbi Varlık, şirketin içinde kurduğu eğitim kadrosunu, Milli Eğitim Bakanlığı'ndan eğitmenlerle de destekliyor ve mahkûmlara bir mutfak nasıl çevrilir, nasıl aşçı olunur öğretiyor. Eğitim öyle yabana atılacak gibi de değil, tam 6 ay sürüyor. Önümüzdeki günlerde aynı projeyi İstanbul Maltepe E Tipi Cezaevi'nde de tekrarlamaya hazırlanan Vehbi Varlık, bu projeyle ilgili izin süreçlerinin neredeyse 1 yıl sürmesinden biraz yorulmuş belli. Ancak bir cezaevinde vakit geçirmek pek çok anı biriktirmiş Vehbi Varlık'ta. Bir keresinde Bursalı işadamlarıyla mahkûmların kurduğu futbol takımını karşı karşıya getirmişler. Önceden de karar almışlar, “Yalandan yenilelim de mahkûmlara moral olsun” diye. O yenilginin nasıl gerçek olduğunu, karşı takımın nasıl hırsla oynadığını ve işadamı takımını yere serdiğini anlatırken gülümsüyor, “İlk yarıda hepimiz bitip tükendik” diyor.

TORY BURCH VE BRUNELLO CUCINELLI GELECEK YIL BUTİK AÇACAK

Lüks tüketimde işlerin iyi gittiğini, 2012'yi Beymen'in yüzde 31 ciro artışıyla kapatacağını anlatan Çapçı, "2013 için temkinli iyimseriz. 2012 için de benzer öngörüler vardı ama yılı beklentimizin biraz üzerinde kapattık. 500 milyon liraya yaklaştık. Tabii turist etkisini unutmamak gerek. Bu anlamda çok iyi bir yıldı. 2013'te Zorlu Center mağazamızın da açılmasıyla yüzde 25 büyüme öngörüyoruz" dedi. Beymen'in gelecek yıl Valentino, Tory Burch, Stella McCartney ve Brunello Cucinelli butikleri açacağını kaydeden Çapçı, "Bunlar yeni gelecekler. Onun yanı sıra D&G kadın ve erkek olmak üzere 2, Dior da 1 mağaza daha açacak. İstanbul müthiş büyüyor lüks konusunda. Türkiye'de taksit olduğu için lükse ulaşmak daha kolay. Çok geniş kitlelere yayılabiliyorlar" diye konuştu.

YETİŞTİRME YURTLARINA GİDECEK

Cezasını tamamlayıp sokağa çıktığında ne yapacağını bilemeyen bir insan için yapılacak birkaç güzel şeyden biridir herhalde onu mutfağa mahkûm etmek. Bu işe 33 yılını veren Vehbi Varlık böyle düşünüyor. Deniz Yıldızı projesiyle kırsal kesimdeki kızlara da mutfak eğitimi veren Varlık, bu eğitimlerden vazgeçecek gibi görünmüyor. Çünkü sırada, yetiştirme yurtlarından 18 yaşında ayrılmak zorunda kalan gençlere de mutfağı öğretmek, onları meslek sahibi yapmak var.