Finans sektörünün aktif büyüklüğü yükseldi

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), Türk finans sektörünün aktif büyüklüğünün 2008 yılının üçüncü çeyreğinde 28,1 milyar YTL artarak 889,9 milyar YTL;ye ulaştığını, finansal sektör aktiflerinin gayri safi yurt içi hasılaya (GSYİH) oranının yüzde 96,9 olarak gerçekleştiğini bildirdi.

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu'nun, Eylül verilerine dayalı olarak hazırladığı, üç ayda bir yayımlanan Finansal Piyasalar Raporu açıklandı.

Rapora göre, 2008 yılının üçüncü dönemdeki yavaşlama eğilimine rağmen, kesintisiz büyüme eğilimi 27 çeyrektir devam etti. Ancak, küresel finansal krizin yol açtığı olumsuzlukların Türkiye;de de yansımaları görülüyor. Söz konusu durum, 2008 yılı üçüncü çeyreğinde ekonomik büyümeyi yavaşlatabileceği gibi 2008 yılı için gerçekleşme tahmini olarak belirlenen yüzde 4;lük oranın yakalanmasını güçleştiriyor.

Daralan iç talep ve enerji fiyatlarındaki düşüş enflasyon riskini azaltırken, zayıf talep nedeniyle kurlardaki yükselişin enflasyon üzerine etkisi bir süreliğine sınırlı kalabilecek. Öte yandan, daralan iktisadi faaliyet ortamında mali disiplin ile büyüme hedefi arasında bir denge, uzun dönem makro istikrar açısından önem arz ediyor.

Ayrıca, cari açıktaki yapısal sorun Eylül 2008 itibarıyla devam etmiş olsa bile, kurlardaki yükselme ve enerji fiyatlarındaki düşüş sebebiyle söz konusu açığın hız keseceği düşünülüyor.

Yılın ilk üç çeyreğinde, bir önceki yıl sonuna göre, Türk bankacılık sektörünün toplam aktifleri nominal olarak yüzde 16,9 oranında arttı. Küresel ekonomik kriz göz önüne alındığında Türk bankacılık sektörünün büyüme performansının ekonomiye önemli katkı sağladığı görülmekte.

Yurtiçi yerleşiklerin portföy yatırımları bir önceki çeyreğe göre yüzde 3,5 artarak 512 milyar YTL;ye yükselirken, yurt dışı yerleşiklere ait yatırımların toplam miktarı 77 milyar dolar olarak gerçekleşti.

2008 yılı Eylül ayında, bir önceki yıl sonuna göre yurtiçi yerleşiklerin hisse senedi yatırımları yüzde 19,1, yurt dışı yerleşiklerin hisse senedi yatırımları yüzde 34,5 oranında azaldı. Genel olarak bakıldığında ise 2008 yılının ilk üç çeyreğinde yurtiçi yerleşiklerin yatırımları artarken, yurt dışı yerleşiklerin yatırımlarının azaldığı gözlendi.

''SEKTÖRÜN SERMAYE YAPISINA İLİŞKİN GÖRÜNÜM OLUMLU''

Bankacılık sektörü 2008 yılının üçüncü çeyreğinde organik büyümesine devam etti, şube sayısı 314, personel sayısı da 4 bin 352 kişi arttı. Bankacılık sektöründe ATM sayısında yılın ilk yarısındakine benzer bir artış trendi sürerken, POS sayısındaki artışın belirgin şekilde yavaşladığı gözlendi.

Kredi ve kredi kartı müşteri sayısında yılın ikinci çeyreğinde başlayan artış üçüncü çeyrekte de devam etti. Sektörün finansal sağlamlığını yansıtan göstergeler Eylül ayı itibarıyla olumlu seyrini sürdürüyor. Ayrıca, sektörün sermaye yapısına ilişkin görünüm olumlu.

Borç ödeyebilirlik kapasitesini ölçmeye yönelik göstergeler, geçen yıl sonuna göre küçük çaplı bir bozulmaya işaret ediyor. Yabancı para net genel pozisyonu kontrollü bir görünüm arz ediyor. Küresel kriz koşulları sektörün bilanço içi yabancı para pozisyonundaki açığın ve buna bağlı yapılan bilanço dışı işlemlerin küçülmesine neden oldu.

Bilanço dışı işlemlerin toplam aktiflere oranı Mart ayı değeri olan yüzde 76,1;den Eylül;de yüzde 70,1;e geriledi. Takipteki alacakların brüt kredilere oranı Eylül ayında yüzde 3,2 olup kredi portföyündeki sağlıklı bir yapıyı gösteriyor. Karlılığa ilişkin göstergeler, önceki dönemlere göre azalmış olmakla birlikte küresel krizin olumsuz etkileri sınırlı yansıdı.

Bankacılık sektörünün toplam aktifleri, yılın dokuz aylık bölümünde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 25,1 oranında büyüyerek 680 milyar YTL;ye ulaştı. Toplam aktiflerdeki artışın seyrinde önemli bir değişiklik gözlenmezken, kredilerdeki artışın görece yavaşladığı görüldü.

Bankalar, küresel krizin olumsuz etkilerine karşı ihtiyatlılık ilkesi gereği nakit değerlerini önceki çeyreğe göre yaklaşık 1,5 milyar YTL artırdılar. Mevduat, toplam yabancı kaynaklar içinde yüzde 70 civarındaki istikrarlı payını koruyor. Ancak sektörün toplam kaynakları açısından vade kısalığı devam ediyor.

Bankaların toplam özkaynaklarının yılın üçüncü çeyreğinde önceki çeyreğe göre yüzde 7,6 oranında artması, olası dalgalanmalara karşı mali bünyelerini korumalarına ve reel sektörü destekleme kabiliyetlerini sürdürmelerine yardımcı olacak.

''ARACILIK İŞLEVİ GÜÇLÜ SEYRİNİ KORUYOR''

Krediler/mevduat oranının banka grupları itibarıyla Eylül ayında da yükselme yönündeki eğilimini devam ettirmesi, aracılık işlevinin güçlü seyrini koruduğunu gösteriyor. Krediler/mevduat oranı önceki üç aya göre 1,8 puan artarak yüzde 86,3 olarak gerçekleşti.

Sektör tarafından kullandırılan bireysel kredilere ilişkin değişim endeksi incelendiğinde, 2008 yılının üçüncü çeyreğinde önceki çeyreğe göre, ihtiyaç ve diğer bireysel kredilerin, toplam bireysel kredilere göre daha yüksek oranlı arttığı, taşıt kredilerindeki artısın belirgin olarak yavaşladığı, konut kredilerinde önceki dönemlerde kaydedilen yüksek büyümenin gevşediği görülüyor.

Bankacılık sektörünün mevduat ağırlıklı kaynak yapısı devam etmekte olup, Eylül ayı itibarıyla toplam kaynakların yüzde 62;sini oluşturan mevduatın yaklaşık yüzde 40;ı YTL tasarruf, yüzde 32;si döviz tevdiat hesapları, yüzde 20;si ticari ve diğer kuruluş mevduatı, yüzde 5'i resmi kuruluşların mevduatı ve yüzde 4;ü katılım bankalarındaki özel cari hesaplardan oluştu

Küresel krizin etkisiyle borçlanma maliyetlerinin artması nedeniyle dış piyasalardan sağlanan kaynaklar, 2008 yılı genelinde belirgin değişim göstermedi. Ancak, Türkiye ekonomisinin mevcut makro ekonomik görünümünde ciddi bir bozulma yaşanmaması, bankacılık sektörünün güçlü seyrini devam ettirmesi ve iyi risk yönetimi uygulamalarının varlığı, söz konusu kaynakların temininin sürmesine maliyet artısına rağmen yardımcı oluyor. Bu gelişme Türk Bankacılık sektörünün olumlu görünümünü teyit ediyor.

KREDİ RİSKİ

2008 yılının üçüncü çeyreğinde bankacılık sektörünün sahip olduğu kredi riski incelendiğinde sektörde önceki dönem paralelinde bir seyir izlendiği görülüyor. Üçüncü çeyrek itibarıyla takipteki alacak tutarı önceki çeyreğe göre yüzde 7,3 oranında artarak 11,6 milyar YTL olarak gerçekleşti.

Teminatı olmayan takipteki alacakların, toplam takipteki alacaklar içindeki payının 0,4 puan azalması ve teminat tutarlarının kredilere oranının 4,1 puan yükselmesi kredi riskinin yönetimi açısından yaşanan olumlu gelişmeler olarak gösterildi. Bu dönemde ayrılan karsılıkların takipteki alacaklara oranında yaşanan düşüşün devam ettiği görülüyor.

Kredilerin takibe dönüşüm oranları sektörel bazda incelendiği zaman sanayi sektör dışındaki sektörlere kullandırılan kredilerin takibe dönüşüm oranlarında artış yaşandığı görülüyor. Bireysel kredilere ilişkin kredi riski incelendiğinde ise konut kredileri, ihtiyaç kredileri ve kredi kartlarına ilişkin takipteki alacak tutarının ve takibe dönüşüm oranlarının yükseldiği görülüyor.

Ticari portföy, 2008 yılının üçüncü çeyreğinde, önceki çeyreğe göre yüzde 19,4 oranında azalarak 104,2 milyar YTL olarak gerçekleşti. Söz konusu düşüşteki en önemli unsur, menkul kıymetlerin muhasebeleştirilmesi hususunda yapılan yasal değişiklik olarak gösterildi.

Eylül 2008 itibarıyla bankacılık sektörü karı önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 5,4 azalarak 11,1 milyar YTL oldu. Söz konusu dönemde faiz dışı giderlerde, faiz dışı gelire kıyasla meydana gelen yüksek artış, sektörün karlılığını olumsuz etkiliyor.