Filtre internete ne kadar dokunacak?

İnternete filtre uygulaması infial yarattı. Kapalı web siteleri yetmiyormuş gibi şimdi de sıraya BTK’nın hazırlayacağı kara ve beyaz listeler girecek. Filtresiz internetin son kullanma tarihi 22 Ağustos olarak belirlendi. İstanbul Bilgi Üniversitesi İletişim Fakültesi Öğretim Üyesi Erkan Saka konuyla ilgili sorularımı yanıtladı.

BTK ( Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu ) tarafından hazırlanan "İnternetin Güvenli Kullanımına İlişkin Usul ve Esaslar" başlıklı taslağın 22 Ağustos 2011'de yürürlüğe konacağı açıklandı ve kıyamet koptu. Çünkü yeni uygulamada internet eskisi gibi özgür bir alan olmayacaktı.

Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) tarafından hazırlanan "İnternetin Güvenli Kullanımına İlişkin Usul ve Esaslar" başlıklı taslağın 22 Ağustos 2011'de yürürlüğe konacağı açıklandı ve kıyamet koptu. Facebook, Twitter ve sözlüklerde bu filtre konusu; "Devlet eliyle sansürleniyor muyuz?" endişesiyle tartışılıyor. İnternetin eskisi kadar özgür bir alan olmayacağı da endişelerin başını çekiyor. Siyasetçiler 12 Haziran 2011 seçimlerine kilitlenmişken, internet kullanan milyonlarca kişi 22 Ağustos 2011'i bekliyor. Zira; hiçbirimiz hayatımızın temel besin kaynağı olan internetimize tam olarak ne olacağını bilmiyoruz.

İNTERNETİME DOKUNMA YÜRÜYÜŞÜ

Ortada bir sürü söylenti dolaşıyor. Filtrelerden söz ediliyor. Sosyal paylaşım sitelerine erişimin zorlaşacağı iddia ediliyor. Ve bu uygulamaya karşı pazar günü (yarın) "İnternetime Dokunma!" sloganı ile bir dizi etkinlik gerçekleşecek. Olanca belirsizliği beraberinde getiren filtre konusunu İstanbul Bilgi Üniversitesi İletişim Fakültesi Öğretim Üyesi Erkan Saka ile masaya yatırdık.

DEVLET BABA İNTERNETE YÖN VERECEK

Şimdiye kadar bir siteye erişim engellense bile oraya girmeniz suç değildi. Yani en azından yasadışı bir tarafı yoktu. Yeni uygulama ile durum kriminalize ediliyor. Artık erişimin ötesine geçme halinde suçlu duruma düşeceğiz. Bu arada durumun tam olarak ne olacağına ilişkin çok ayrıntı da verilmiyor. Bu nedenle bir yerden sonra spekülasyon yapıyoruz. Ancak somut durumdan bahsedecek olursak; eskiden birtakım ayarlar yaparak erişimi engelli olan sitelere giriyorduk ama bundan sonra asla olamayacak. Devlet size kullanım için dört filtre seçeneği verecek. Bazıları bu sistem için 'İran, Çin gibi olacağız' diyor. İnternetteki yasaklar konusunda 13 ülke riskli kabul ediliyor. Türkiye de bunlardan biri. Ve somut durumda devlet baba artık internete de yön verecek. Aslında filtreleme meselesi de yeni bir şey değil. Çünkü servis sağlayıcılar zaten bu hizmeti veriyor ama artık bu iş Ankara'dan yapılacak. Yani kısaca özetlemek gerekirse "aile, çocuk, yurtiçi ve standart paket" olarak 4 farklı filtreleme olacak. Her abone bu paketlerden birini seçecek. Seçim yapmayan kullanıcı standart pakete yönlendirilecek. Kara listedeki sitelere hiçbir şekilde giriş yapılamayacak. Filtreyi aşmak ya da aşmaya çalışmak suç sayılacak. İnternet servis sağlayıcıları, filtrelerin aşılmasını engellemekten sorumlu olacak ve aksi durumda ağır para cezaları ödeyecek.

GOOGLE TÜRKİYE OFİSİ AÇMAZSA KAPANIR MI?

Hangi paketi alırsanız alın bunun denetimi Ankara'dan, yani merkezden geçecek. Paketlere gelince; aile, çocuk, yurtiçi, standart paketi var. Aile ve çocuğu anlıyoruz ama yurtiçi olayı ilginç. İnternetin yurtiçi paketi nasıl olur? Uygulama belirsiz ama bize göre şunu yapacaklar. Halen internet kullanıcılarının hizmetinde olan siteler Türkiye'de ofis açmaz ve vergi vermezse kullanılamayacak. Zaten Google Türkiye'de epey bir zaman mahkemelikti. Mesela Youtube yasağı için de "Vergi vermediği için yasaklandı" denmişti. Şimdi bu tip siteler yurtiçi paketten çıkacak. Yurtiçi pakette Türkiye temelli siteler ağırlıklı olacak. Ve o siteler burada ofis açtığı anda devlet direkt olarak onunla bağlantı kurup denetleyebilecek, isterse yayını kaldırtabilecek. Standart paket; şimdiye kadar kullandığınız pakete verilen isim. Ama yurtiçi pakette standartta bulunanlar yer almayabilir. Mesela standart paket aldınız ama bir ailesiniz. O zaman da "Neden aile paketi almadınız?" diye sorabilirler. Aile paketi yerine standart paket almanız halinde sizi fişleyebilirler. Aynı anda iki paket alınabilecek mi? Bu muğlak. Gerçi açıklandığı kadarıyla şimdilik tek paket alınabiliyor. Ve görünüşte, bağlı olduğunuz paketi aşarsanız suçlu oluyorsunuz. Bu nedenle ona göre bir yasal düzenleme yapılacak. Bu uygulama sonrasında normalde şu anda doğal olarak yaptığımız şeyler suç haline gelecek. Bu paketler içinde standart paketi tercih edenler diğer kullanıcılara göre daha şaibeli kabul edilebilecek."

ANKARA ŞALTERİ İNDİREBİLİR

Türkiye'de halen 10 binin üzerinde site engelli. Bunların arasında erotik, porno ve siyasi içerikli siteler yer alıyor. Mesela Blogspot kapatıldı. Milyonlar standart paketi seçse bile engellenmesi istenen siteler zaten bir şekilde yine kapatılacak. İnternet zor kontrol ediliyor ama nihai olarak devlet isterse belki Twitter'ı da toptan kapatacak. Forumlarda, sözlüklerde sert muhalefet yapılıyor. Facebook'ta "Anti AKP" diye bir grup açılıyor ve bir anda 100 binlerce kişi üye oluyor, tabii ki, bu kontrol edilmek isteniyor. İnternet bir taraftan kaotik bir ortam gibi görülse de, Türkiye'ye interneti getiren üç fiber optik kablo var. Bunlar merkezi olarak kontrol edilebiliyor. 22 Ağustos'tan itibaren başka servis sağlayıcılara gerek kalmadan Ankara'dan şalter indirilip kaldırılacak. Gerçi her zaman bunun ötesine geçebilecek sansür yazılımlar olabilir ama kitleler internette aradıklarına hemen ulaşamayacak.

YURTİÇİ PAKET'TE TWİTTER YOK MU?

Sözlüklerin durumu

Sözlükler muhtemelen standart pakette yer alacak ama aile paketi içinde bulunmayacak.

Google, Facebook ve Twitter ne olacak?

Bu durumda teorik olarak Facebook, Twitter, bloglar, Google, Myspace gibi sitelere yurtiçi paketten giriş yapılamayacak. Ama uygulama hâlâ net değil. Filtre sisteminin en kötü taraflarından biri internetin merkezileşmesi ve yasaklara birkaç kişinin karar vermesi.

MSN'nin durumu

Microsoft bu tür ülkelerle anlaşmaya çok meyilli. Çin'le de anlaştı ve muhalif kullanıcılar hakkında her tür bilgiyi devlete verdi. Google Çin'deki uygulamalarla uğraştı ve geçen sene Çin'den çekildi. Microsoft'un Türkiye'de ofisi var, bu sayede belki MSN kurtulur.

Tek profil kullanmak zorunlu değil

Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı İnternet Dairesi Başkanı Osman Nihat Şen, yeni taslağa ilişkin yaptığı açıklamada, internet kullanıcılarının hiçbir paketi seçmezse standart paket kullanıcısı olacağını iddia ediyor. Şen'in açıklamalarına göre; tek bir profil kullanma zorunluluğu da yok. İstekler doğrultusunda, kullanım kolay ve ücretsiz sunulacak.

FÜSUN SAKA / HT CUMARTESİ