En iyi 10 'akşam yemeği' filmi

2016 yapımı İtalyan filmi “Perfetti Sconosciuti”den uyarlanan Türk yapımı “Cebimdeki Yabancı”nın gösterimde olduğu şu günlerde “akşam yemeği buluşmaları”nı konu alan filmleri hatırladık.

1.Burjuvazinin Gizli Çekiciliği 1972 (Le charme discret de la bourgeoisie):Listedeki diğer filmlerin aksine, olaylar tek bir akşam yemeğinin çevresinde dönmüyor ama hikâye, bir türlü gerçekleşemeyen bir akşam yemeğiyle ilgili... Her seferinde biraz daha ileri gitseler de yemek hep kesintiye uğruyor, ağız tadıyla yemeklerini bitiremiyorlar. Sinema tarihinin en iyilerinden biri olarak gösterilen filmde İspanyol yönetmen Luis Bunuel, açlık içgüdüsüyle en derin korkuların iç içe geçmesini radikal bir politik eleştiriyle birleştiriyor.

2.El Angel Exterminador 1962:Luis Bunuel’in Meksika’da çektiği film, “gerçeküstü sinema”nın başyapıtları arasında kabul edilir. Zengin çiftin verdiği akşam yemeğine katılan davetliler, görünür hiçbir neden olmamasına rağmen evden dışarıya çıkamaz ve içeride hapis hayatı yaşamaya başlar... Klostrofobi duygusunun seyirciyi ağır ağır sardığı, kâbusu andıran film altan alta İspanya’da Franco rejimini destekleyen burjuvaziyi eleştirir.

3. Oyunun Kuralı 1939 (La regle du jeu):Aslında tam anlamıyla “akşam yemeği” öyküsü sayılmaz; daha çok bir “hafta sonu buluşması” filmi. Ama neredeyse bütün “arkadaş buluşması”, “akşam yemeği” ve “hafta sonu partisi” filmlerinin öncüsü olarak listede yer alması gerektiği kesin. Fransız yönetmen Jean Renoir, bugün büyük bir klasik olarak kabul edilen filminde ikiyüzlülüğü, yalanı, sahteliği ve cinsel açgözlülüğü yaşam biçimi haline getirmiş aristokrasi ve burjuvaziyi eleştiriyor.

4. Ölüm Kararı 1948 (Rope):New York’ta aynı dairede yaşayan iki genç, “Yeteneksiz kişilerin yaşama hakkı yoktur” fikrinden yola çıkarak kendilerinden aşağı gördükleri arkadaşlarını iple boğup öldürür, cesedi de salonun ortasındaki antika sandığa yerleştirirler. Cinayetten sonra düzenledikleri partiye katılan felsefe hocaları davranışlarından kuşkulanana kadar mükemmel bir cinayet işlediklerini düşünürler. Yönetmen Alfred Hitchcock tiyatro oyunundan uyarlanan filmi, yaklaşık 10 dakikalık uzun planlarla çekerek zaman – mekân birliği duygusunu güçlendiriyor.

5. Şölen 1998 (Festen):Danimarkalı yönetmen Thomas Vinterberg’in Dogma 95 kurallarına uygun olarak çektiği film, babalarının 60. yaş günü partisi için toplanan büyük bir ailenin hikâyesi... Akşam yemeği sırasında en büyük oğul, yaptığı konuşmada babasını cinsel tacizle suçlar. Kurbanlar da bir süre önce intihar etmiş olan ikiz kardeşiyle kendisidir... Konuşmanın ardından gecenin ilerleyen saatlerinde sırlar açığa çıkmaya başlar, aile mensupları arasındaki gerilim karşılıklı suçlamalarla tırmanır.

6. Beklenmeyen Misafir 1967 (Guess Who’s Coming to Dinner):San Francisco’lu Drayton çifti kızlarının akşam yemeğine yanında getireceği damat adayını heyecan içinde beklerken karşılarına Afrika kökenli bir Amerikalı çıkar. Tıp doktoru damat adayıyla geçirdikleri akşam yemeği, yıllarca ırk ayrımcılığına karşı, hoşgörülü ve önyargısız olduklarını iddia eden Drayton çifti için bir tür sınav gibidir. Sözde değil özdeki liberalliğin sınırlarını arayan ilk filmlerden biri ama günümüzde “beyazlar gibi mükemmel” olma fikrini işlemesi nedeniyle eleştirildiğini belirtelim.

7. Murder by Death 1976:Dünyaca ünlü beş dedektif, sadık yardımcılarıyla birlikte esrarengiz bir akşam yemeğine davet edilir. Uşak kör, aşçı sağır ve dilsizdir... Ev sahibi, evde bir cinayet işleneceğini ve katili bulanın 1 milyon dolar kazanacağını açıklar... Senaryosunu Neil Simon’un yazdığı, Robert Moore’un yönettiği film, Agatha Christie’nin “10 Küçük Zenci” adlı romanından esinlenen bir “Katil kim?” parodisi... Sadece türün klişeleriyle değil, dedektif tiplemeleriyle de ince ince dalga geçen matrak bir polisiye...

8. Paralel Evren 2013 (Coherence):Sekiz arkadaş akşam yemeği için evde buluşur. Önce cep telefonları bozulur, sonra elektrikler kesilir. Civarda ışıkları yanan tek eve gönderdikleri iki kişi geri geldiğinde her şey daha da tuhaflaşır... Arkadaşlar arasında gerilimler, çatışmalar ve hesaplaşmalar sürerken olayların paralel evrenlerle olan ilişkisi açığa çıkar. Aslında eve girip çıkanların çoğu artık aynı insan değildir. Yönetmen James Ward Byrkitz, bilimkurguyla dramı başarıyla birleştiriyor.

9. The Party 2017:Hükümete bakan olarak atanacak Janet’in yakın arkadaşlarını davet ettiği kutlama yemeği, sürpriz hamilelik haberiyle neşelenir, ölümcül hastalık açıklamasıyla kedere boğulur. Gecenin beklenmedik itirafı sonrasında ise tokatlar, yumruklar konuşur. Hatta silah çekilir... Toplumda önemli konumlara gelmiş iyi eğitimli, hali vakti yerinde insanlar, zaafları ve hırsları uğruna hayatlarını bir yalanlar komedisine çevirmiştir. İngiliz yönetmen Sally Potter’den eğlenceli bir kara komedi.

10. Perfect Strangers 2016 (Perfetti sconosciuti):Paolo Genovese’nin yönettiği filmde, bir arkadaş grubu akşam yemeği için buluşur... Çiftler arasındaki ufak tefek gerilimler ya da eski arkadaşların atışması dışında her şey yolunda giderken içlerinden biri akıllı telefonları ortaya koymayı önerir. Gelen her mesaj paylaşılacak, aramalar sırasında hoparlör açık kalacaktır. Sırlar, yalanlar, ortaya çıkar; itiraflar peş peşe gelir. İkiyüzlülükler ve sahte hayatlar üzerine karamsar ama eğlenceli bir film.