Fettah Can: Konserler tıklardan daha değerli

Söz yazarı, besteci, aranjör, yapımcı ve besteci Fettah Can, HT Magazin'den Mehmet Çalışkan'ın sorularını yanıtladı.

Ortaokuldan sonra liseye gitmedi. O nedenle gündüz Bursa Kapalı Çarşı’da tezgâhtarlık yapıyor, akşamları da babasının bıçak imalathanesinde ona yardımcı oluyordu. Yeteneğinin farkında olmasına rağmen şarkı söylemeye de şarkıcılıkla ilgili hayaller kurmaya da utanıyordu. Babası da oğlunun ‘Neden liseye gitmiyorsun, neden üniversiteye girmek istemiyorsun?’ gibi alışılagelmiş ebeveyn fırçalarını atma yerine oğlunun yetenekleri doğrultusunda eğitim almasını istiyordu. Hatta bu konuda pek ‘ısrarcı’ydı. O ‘ısrar’lar sonrasında belediye konservatuvarında aldığı şan dersleri ufkunu genişletmiş, azim yüklemişti. Liseyi dışarıdan okumaya karar verip sözünü yazdığı, bestesini yaptığı şarkıları barlarda seslendiriyordu. Sonra ver elini İstanbul...

Fettah Can...

Keşfedilmesi uzun sürmedi. Kariyerinin henüz başlarında Sibel Can, Hande Yener, Gülben Ergen, Levent Yüksel, Emel Müftüoğlu gibi birçok ünlü şarkıcının şarkılarını seslendirmesiyle farkını ortaya koydu. Bir de Yunan şarkıcı Giorgos

Mazonakis’in ‘Ta Isia Anapoda’ albümünde üç şarkısı yer aldı. İdealist davranarak ertelediği yorumculuğa İstanbul’a ayak basmasından tam 16 yıl sonra başlayarak 8 yılda 4 albüm ile 7 tekli çıkardı.

Bu kez ‘Kalakaldın mı?’yı beğeniye sundu. Yeni şarkısıyla da Türkiye turnesine çıktı. Fettah Can için bir şarkıcının olmazsa olmazı konserler. Can için konserlerin dolu olması müzik paylaşım sitelerinde yayınlanan şarkıların milyonlarca kez dinlenmesinden daha değerli.

Siz şarkıcı, söz yazarı, besteci, aranjör ve yapımcısınız. Hangisi daha baskın?

Baskın olan işin şarkı yapma ve sahnede söyleme kısmı. Aranjman yapmak ve prodüktörlük. Bir yapımla ilgili tartışmak çok güzel şeyler ama ağırlıkta olan bestecilik ve şarkıcılık daha ağır basıyor.

Kolektif biri olmak artık günümüzün bir gereği midir, yoksa kişiye özel bir durum mudur?

Günümüzün gereği olup olmadığını bilemem. Eskiden yazdığım şarkının doğru şarkıcıyı bulması yeterliydi. Ne var ki düzgün aranjman olmazsa şarkı ortaya çıkmıyor. Bunların hepsi iyi yapılsa da bu kez prodüksiyonun eksik olması halinde sorun yaşanıyor. İyi bir işin ortaya çıkması için her şeyin tam olması gerekiyor. 1992’den beri her alanda bulundum ve sektör için mücadele ediyorum. Bir de hem bende hem Cansu’da şirket kurup genç arkadaşlara destek olma isteği oluştu. Etrafımızda bunu isteyen çok da insan oldu. Böyle olması dönemin gereği gibi de görülebilir ama bence bu cevherin var olması gerekiyor. Yoksa insan her birini yapmak isteyebilir ama başaramayabilir.

Bir sanatçının ruhu ile tüccar bir kişilik birbirine zıt karakterler. Her ikisini aynı bünyede nasıl bulunduruyorsunuz?

Evet, kesinlikle. Her ikisinin aynı bünyede olabilmesinin nedeni büyük paralar kazanma beklentimizin olmaması. Bizim yapımcılıktaki amacımız kendini göstermekte zorlanan yetenekli meslektaşlarımıza bir yol açmak. Bizim aradığımız farklı işler yapan ve yapılan işlerin sahnede karşılığının olmasını sağlayan çalışmalar.

Sık sık konser vermek bir sanatçı için elzem mi?

Sahnede derdini anlatabilecek, şarkısını söyleyebilecek ve performans sergileyebilecek arkadaşları daha çok tercih ediyoruz. Çünkü bir müzisyen şu an sadece şarkı çıkararak hayatını sürdüremez. Bunun yanında ayakta kalabilmesi için sahneye de çıkması, talep edilmesi için farklı özelliklere sahip olması lazım. Popüler olmamasına rağmen sahneyi harika dolduran birçok arkadaşımız var.

Alternatif müzik yapanlar gibi mi?

Bence müziğin bir alternatifi kalmadı. Sokağın çok ilgi gösterdiği birine medya ilgi göstermeyebilir. O kişiler doğru işler yapıyorlar ama bir popülariteye sahip olamayabiliyor veya kendileri popüler olmak istemiyor.

‘Senelerce konuşulan biri olabilirdim’

Yorumculukta zorlandınız mı?

Hayır hiç zorlanmadım. Ben ilk zamanlar da çok iyi yorumcuydum. Şimdi de çok iyi yorumcu olduğumu iddia ederim. Ama fikir ve tecrübe açısından eksiktim. İdealist davrandım. En başında sahneye çıksam belki de benim için çok iyi olurdu. Senelerce konuşulan biri de olabilirdim ama pişman değilim.

Şarkılarınız birçok ünlü isim tarafından seslendiriliyor. Bu nasıl bir duygu? Hiç kıskanıyor musunuz?

Asla kıskanmıyorum. Bana da Cansu’ya da ‘Bu şarkıyı sen niye söylemedin?’ diyorlar ama biz paylaştıkça daha iyi şeyler ortaya çıkacağına inanıyoruz. Örneğin kıskanacak olsam, ‘Özledim’i niye vereyim?

Sektörde konumunuzun ne olduğunu düşünüyorsunuz?

Konumumu bilmiyorum ama albüm yapan her kıymetli arkadaşımız en az bir kez beni arar. Kendimi iyi besteci olarak görüyorum. Ve elbette Cansu’yu da.

'Çok biletli konserler yapıyorum'

Müzik paylaşım sitelerindeki bir şarkının dinlenme sayıları güzel olduklarının göstergesi midir?

Klibin görselinden etkilenen gençler çok izleyebiliyor. Şarkıya bakıyorsunuz dinleyicide bir karşılığı yok. Ama bir bakıyorsunuz çocuklar çok sevmiş, sürekli izliyorlar. Kimileri için dinlenme sayıları ölçü olabilir ama benim için değil. Benim ölçülerim çok daha farklı. Ben çok biletli konser yapıyorum. İnsanların hem para harcayarak hem de zahmete girerek gittiği konserlere gösterilen ilgi daha değerlidir. Konserlerimin dolu olmasını 500 milyon dinlenme sayısına tercih ederim. Ama diğerinden mutlu olan arkadaşlar da var.

'Eskisinden daha mutluyum’

Yakın zamanda baba oldunuz. Baba olmadan önceki hayatınızla şimdi arasındaki en büyük fark nedir?

En büyük fark çok daha mutlu olmamdır. Anlatılamaz bir şekilde mutluyum. Bir de her gün çok güzel uyanıyorum. ‘Günaydın’ dediğim anda gülmeye başlayan iki tane evladım var. İnanılmaz bir şey. Birbirimizin gözlerinin içine bakıyoruz. O mutluluğu

arif edebilecek cümleleri yazamam.

‘Besteciler özgür olmalı’

Daha önce şarkıların birbirine benzerliğinden şikâyet etmiştiniz...

O eleştiriyi hepimiz için yapmıştım. Benim de birbirine benzeyenşarkılarım var. Sanki ortada bir cam var da biz onu kıramıyoruz. Bir kırabilsek çok güzel hava alacağız. Bazen o camı üşendiğimizden kıramıyoruz. Bence bir farklılık yaratmak gerekiyor. Her yıl en azından birkaç farklı proje çıkarsa müzik nefes almış olur. Bazen besteciler olarak kolaya kaçıyoruz. Yapımcılar da tutmuş şarkıların benzerlerini istiyor. Aslında bestecinin özgür bırakılması lazım.