Siyasette sosyal medya
Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Öğretim Elemanı ve Anadolu Üniversitesi Doktora Öğrencisi Ali Arıcı tarafından yapılan araştırma, siyasi parti ve liderlerinin sosyal medya performanslarını ortaya çıkardı
Habertürk
Giriş: 04 Eylül 2013 - 17:03 Güncelleme: 05 Eylül 2013 - 09:23
Üç ay boyunca gerçekleştirilen Facebook ve Twitter izlencesi - sonucunda, Facebook platformunda en çok iletiyi MHP (1501 mesaj ile), - Twitter kanalında ise BDP'nin (1292 tweet ile) paylaştığı (Facebook'ta en az - iletiyi 105 mesaj paylaşımıyla AKP Genel Başkanı, Twitter'da ise en az tweet - sayısını 18 ile MHP Genel Başkanı yapmıştır),
Üç aylık süreçte incelenen Facebook Hesaplarındaki "beğen; like - (yaklaşık 2 milyon 257 bin)", "yorum; comment (yaklaşık 116 bin)" ve - "paylaşılma; share (yaklaşık 1 milyon 157 bin)" rakamlarında MHP'nin (en - fazla ileti paylaşım sayısına sahip olmasıyla doğru orantılı şekilde) - birinci sırada yer aldığı, onu AKP Genel Başkanı'nın Facebook hesabının - (yaklaşık 550 bin beğeni, 23 bin yorum ve 48 bin paylaşılma ile) ve BDP'nin - (yaklaşık 470 bin beğeni, 17 bin yorum ve 64 bin paylaşılma ile) takip - ettiği,
Siyasi partilerin resmi İnternet sitelerinde yer alan sosyal medya - bağlantılarının yanında, verilen sosyal medya kanallarında yer alan diğer - sosyal medya temsilleri de incelendiğinde BDP'nin Youtube (Youtube linki AKP - ve CHP sosyal medya mecralarında da "link; yönlendirme" olarak sunulmakta ve - genel başkanların konuşmalarını yayınlamak için kullanılmaktadır) ve - Wordpress ortamlarını da kullanarak sosyal medyadaki mevcudiyetini - çeşitlendirdiği ve MHP Facebook hesabıyla birlikte sosyal medyayı en aktif - şekilde kullanan parti olduğu,
Söz konusu üç aylık süreçte araştırılan siyasi parti ve parti - liderlerinin sosyal medya hesaplarındaki; profillerindeki değişim - incelendiğinde en belirgin değişikliğin BDP (yeni; ikinci) Facebook - hesabındaki "beğeni" değerinde görüldüğü (yaklaşık olarak 38 bin beğeniden - 177 bin beğeni sayısına ulaşan "yeni" hesap), AKP Genel Başkanı (yaklaşık - 235 bin beğeni artışıyla) ve MHP Facebook (yaklaşık 80 bin beğeni artışıyla) - hesaplarındaki değişimin; artan beğeni rakamlarının onu izlediği; Twitter - mecrasında ise en belirgin farklılığın yaklaşık 484 bin yeni takipçiyle AKP - Genel Başkan hesabında yaşandığı, onu yaklaşık 1 milyon 17 bin takipçiden 1 - milyon 175 bin takipçiye ulaşan CHP Genel Başkanı'nın takip ettiği,
Türk siyasetinin sosyal medyayı etki odaklı kullandığı, etkileşim - gayesinin gözetilmediği (en çok retweeti BDP'nin 629 "retweet" sayısıyla - yaptığı, AKP, CHP ve MHP Genel Başkanlarının Twitter sayfalarında hiçbir - retweetin olmadığı ve milletvekilleri nezninde USMED 2013 araştırmasının bu - çıkarımı desteklediği),
Twitter'da doğrulama (verified) işleminin sadece Cumhurbaşkanı - hesabında görüldüğü, diğer hiçbir siyasi parti ve genel başkan hesaplarının - (parti resmi Web sitelerinde yer alan sosyal medya bağlantılarına rağmen) - doğrulama içermediği (bu durumun kişisel; "özümsenmiş" sosyal medya kimlik - ve kullanımında şüphe doğurduğu),
Kişisel kullanımdan ziyade kurumsal dilin, parti kimliğinin - vurgulandığı (özellikle -parti teşkilatı tarafından yürütülen- AKP Genel - Başkanı Facebook ve Twitter hesapları ve BDP İnternet sayfasındaki sosyal - medya linklerinde),
İdeolojik temanın yüzeye çıkarılması adına suçlayıcı, negatif - dilin baskın hale getirildiği (özellikle BDP ve MHP Facebook kanallları, AKP - Genel Başkanı ve CHP Genel Başkanı Twitter hesaplarında),
Facebook ve Twitter mecraların sosyal medyayı ana ölçekte temsil - ettiği şeklindeki algının siyasi arenada da geçerli (popüler) olduğu (siyasi - parti Web sitelerinde sosyal medya bağlantısı; temsiliyeti olarak bu iki - sosyal medya ortamının verilmesi),
Sanal "kürsü" şeklinde kullanımın, retoriğin geleneksel medyaya - duyulan ihtiyacı kısmak hedefiyle "kendi" medyasını (etkinlik haberlerini; - gelişmeleri kendi "filtre"si ile 7/24 sunabildiği, özel TV benzeri yayın; - video paylaşımı yaptığı; yapabildiği), ideoljoik anlayışını, kimlik inşasını - organize edebilmek adına aktif edildiği (özellikle AKP Genel Başkanı - Facebook ve Twitter hesaplarıyla, BDP ve MHP Facebook kanallarında),
İçeriği, anlamı, uygulaması ve siyasal iletişim ile bağı - bağlamında sosyal medyanın dünya ölçeğindeki farkındalık durumundan ayrı - (umursamaz) biçimde pratiğe döküldüğü (sadece "mevcudiyet" için bulunulduğu - izlenimi verilerek, aralıklı; düzensiz; kurumsal temalı iletilerin - paylaşılması), -
Gündem içindeki (karşıt) gündem(ler)in güncel yoklamasıyla - birlikte kotarılarak yeni, başka "çekirdek" (özellikle BDP örnekleminde) - gündemlerin oluşturulduğu ("Sivil Cumalar", "siyasi parti etkinlikleri", - "açılış törenleri", "resmi ziyaretler", "bölgesel gelişmeler" gibi), -
Somut (fenomenal) gerçeğin sanal; siber aleme söylem (BDP - kanallarında "Sayın" Öcalan söylemi, Kürtçe yer ve etkinlik bildirimleri; - MHP ve CHP hesapalrında Türkeş ve Atatürk'e sık sık atıf yapılması gibi) ve - içerik (parti kurumsal etkinliklerinin, grup toplantılarının, olumlu imaja - yönelik gelişmelerin dile getirilmesi gibi) bazında geçtiği; taşındığı; - aynalandığı ("çözüm süreci; İmralı görüşmeleri", "Paris cinayetleri", "yargı - paketleri ve KCK davaları", "Nevruz kutlamaları", "Birand'ın ve Gürses'in - vefatı" gibi gündem satır başlarının parti ve genel başkan hesaplarında - kapsam olarak "ortak" içerik nteliğinde olması),
Kavram ve olgu olarak sosyal medya içeriğinin (özellikle Arap - Baharı, Wall Street eylemleri ve Gezi Parkı protestoları sürecinde) zaman, - mekan ve ideoloji ölçeğinde farklı ifadelerle açıklanabildiği (tehdit; - tehlike ya da hak; halk medyası gibi söylemler),
AKP ve CHP'nin sosyal medya politikasını; temsiliyetini hem - Facebook hem Twitter platformlarında genel başkan, lider odaklı yaptığı
BDP'nin sosyal medyadaki var oluş biçiminin parti; örgüt odaklı - olduğu, "çoklu" temsil ve (en) aktif kullanımla süregeldiği (bu algının - yaratılan "kalabalık; kitle" mizanseniyle desteklendiği),
MHP'nin Facebook'u kurumsal (parti hesabı), Twitter'ı ise lider; - kişisel (genel başkan profili) formatta kullandığı, -
Lider vurgusunun belirgin şekilde yapıldığı, genel başkan - profilinin parti kurumsal kimliğini kapsar; aşar şekilde resmedildiği - (özellikle AKP ve CHP Facebook kanallarında),
Tarihsel sürece; geçmişe bağlılığın, parti kimliğini yüzeye - taşımada aracı olarak benimsendiği (özellikle BDP ve MHP Facebook - hesaplarında),
Sosyal medya gündeminin geleneksel medya ile bağının sıkı olduğu; - genel gündemden (İlgi Dönüşüm Eğrisi'ne benzer şekilde) -bazen "çekirdek; - özel" gündemler kullanılsa; yaratılsa da- izler taşıdığı (özellikle - geleneksel medyada yer ve zaman bulamayan özel gündemlerin sunulması; BDP - Facebook ve Twitter hesaplarındaki "Kürt" kimliğine; tarihine vurgu yapan - mesajlar ve MHP Facebook hesabındaki Türkeş, Atatürk, Bahçeli ve Akif Ersoy - gibi "milliyetçilik" temalı ideolojik söylemlerin tekrarlanması),
Sosyal medya pratiğinin çevrimiçi (online) günce; günlük gibi - işlediği (siyasi parti ve genel başkan günlük programlarının paylaşılması ve - gelişmelerin anbean aktarılması),
Bölümlenen iletilerin parça parça (özellikle AKP ve MHP Facebook - ortamlarında grup toplantılarının özetler şeklinde "mesaj" kaygısıyla - sunulması, özellikle AKP ve MHP genel başkanlarının hesaplarında Twitter'ın - -basın toplantısı gibi- cümle cümle ifadeler için kullanılması), tekrar eder - şekilde yayınlanması,
Sosyal medya gündeminin geleneksel medya ile bağının sıkı olduğu; - genel gündemden (İlgi Dönüşüm Eğrisi'ne benzer şekilde) -bazen "çekirdek; - özel" gündemler kullanılsa; yaratılsa da- izler taşıdığı (özellikle - geleneksel medyada yer ve zaman bulamayan özel gündemlerin sunulması; BDP - Facebook ve Twitter hesaplarındaki "Kürt" kimliğine; tarihine vurgu yapan - mesajlar ve MHP Facebook hesabındaki Türkeş, Atatürk, Bahçeli ve Akif Ersoy - gibi "milliyetçilik" temalı ideolojik söylemlerin tekrarlanması),
Hedef kitleyle doğrudan, kesintisiz iletişim aracı olarak - betimlenen sosyal medya platformlarının direkt hedef (alıcı) kitleye - seslenmek yerine basına; geleneksel (eski) medyaya "hitap" eder şekilde - görüntü vermesi (özellikle AKP ve CHP genel başkanlarının Twitter - hesaplarında ve Cumhurbaşkanlığı Youtube, Flickr ve Vidivodo video; medya - paylaşım kanallarında),
Fake (sahte) hesap durumunun her siyasi parti ve lider (genel - başkan) için geçerli olduğu (yüzde 48 ile AKP Genel Başkanı ve yüzde 47 ile - CHP Genel Başkanı Twitter sahte takipçi rakamlarıyla),
Siyasi partilerin ve liderlerin genel olarak son genel seçimlere - (oranlar değişmekle birlikte) benzer şekilde sosyal medyada ilgi (takipçi; - üye) çektiği (en çok takipçiye; beğeniye sahip hesabın AKP Genel Başkanı'na - ait olması, onu ana muhalefet partisi CHP Genel Başkanı'nın izlemesi, üçüncü - sırada MHP ve MHP Genel Başkanı'nın bulunması, BDP'nin ise takipçi; beğeni - rakamlarıyla MHP'nin ardından dördüncü sırada yer alması),
Geleneksel medyayı tamamlar işleyişin; orada halihazırda duran - gündemin kopya edildiği; İnternetin hız ve anlılık avantajıyla sosyal - medyanın dinamik gündeminin (çözüm süreci gelişmeleri ve Paris'te öldürülen - PKK üyelerine ilişkin hızla akan gündemin sürekli takip edilerek sosyal - medya kanallarında reaksiyon doğurması, CHP İzmir milletvekili Birgül Ayman - Güler 'in - Kürt milliyetçiliğine ilişkin ifadeleri gibi) belirgin şekilde hissedildiği, bu bağlamda sarsıcı, anlık; yeni gelişmelerin, sansasyonel gündem - konu başlıklarının sosyal medya mesaj trafiğini de etkilediği,
Bireylerin sosyal medyada daha aşkın; marjinal özelliklerini - (daha) korkusuz ifade edebildiği düşüncesinin yorumlar ve söylemler - üzerinden sosyal medyadaki siyasette de görüldüğü; siyasetin de bu anlayışa - ayak uydurduğu (özellikle BDP ve MHP Facebook kanallarında bu durumun açık - bir şekilde gözlemlendiği),
Katılımcı, demokratik, eşitlikçi ve özgürlükçü doğasıyla bir - anılan sosyal medya olgusunun (özellikle Facebook ve Twitter ile) yönetilen - tabakayı; hedef kitleyi sürece dâhil etme adına modern yöntem; eşik - olabildiği (özellikle BDP Twitter hesabındaki retweet paylaşımlar, CHP - Facebook kanalında yürütülen "Kürsü Senin" uygulaması, MHP Facebook - hesabındaki üye; yandaş fotoğraf paylaşımlarının yayınlanması),
Twitter mecrasını aktif kullanmak ya da kullanım şeklini avantaja - dönüştürmek adına -özellikle Recep Tayyip Erdoğan'ın ve BDP'nin Twitter - hesaplarında- "parçalı" işleyişin; ileti paylaşımının uygulanması, bu - bağlamda 140 karakter yerine devam edegelen konuşmaların bir bütünmüş gibi - biribirini izler şekilde yayınlanması,
Facebook'ta birbirini tekrar eden ifadelerin; mesajların; - görsellerin -özellikle MHP ve BDP Facebook hesaplarında- belirli aralıklarla - veya düzensiz zaman dilimlerinde paylaşılması; bu durumun etki düzeyini - artırmaya yönelik çabanın uzantısı olarak sosyal medya politikası haline - gel(ebil)mesi,
Öte yandan araştırma süresince incelenen Cumhurbaşkanlığı sosyal - medya temsillerinde, incelenen diğer hesaplara kıyasla en çok sayıda - platformda mevcudiyetin söz konusu olduğu (Facebook, Twitter, Youtube, - Vidivodo, Instagram, Flickr ve RSS), bu ortamlarda kurumsal (resmi davetler, - protokol işleyişi, resmi ziyaretler vb) ve kişisel (gayri resmi ziyaretler, - toplantılar, gündelik hayattan haberler vb) paylaşımların yer aldığı, - ağırlıklı olarak Twitter (104 tweet), Flickr (254 paylaşım; fotoğraf) ve - Youtube (78 paylaşım; video) mecralarının kullanıldığı, gibi durumlar; - okumalar sonuç(lar) olarak ortaya çıkmıştır.
