Saplantılı olmanın nedenleri
Psikiyatri Uzmanı Dr. Aysun Genç Dişligil anlattı
Habertürk
Giriş: 21 Nisan 2015 - 15:42 Güncelleme: 28 Eylül 2015 - 08:46
Saplantı-zorlantı hastalığı (OKB) genellikle 18-25 yaşları arasında başlar ve her 100 kişiden en az 2-3'ünde görülür.
Hastalıkta cinsiyet farkı olmamasına karşın erkek hastaların sayısı daha fazladır.
Bir kısmı hastalıklarını gizlerler, kimseye belli etmek istemezler. Fakat kendi evleri içinde açıkça bellidir.
Bazıları da yıllarca süren hastalığı benimsemişlerdir. Hastalık insanların kendilerine sıkıntı vermesinin yanında çalışma, sosyal ve aile hayatlarında da ciddi sıkıntılar yaşamasına neden olabilmektedir.
Obsesyon nedenleri arasında beyin işlevlerinde bozulma; beynin çalışmasında yer alan sinir hücrelerinin arasındaki iletişimi sağlayan kimyasallardan serotonin maddesinin işlevinde bozukluk sayılabilir.
Bu durum yüzde 25-30 oranında kalıtımsal olabilir.
Saplantı-zorlatının, yani obsesyonun tedavisinde ise ilaç kullanımı ve davranışsal tedavi yöntemlerinin uygulanır.
Saplantı-zorlantı bozukluğu gösteren hastaların aklına tekrar tekrar gelen, sıkıntı veren ve akıldan çıkarmakta zorlanılan ve obsesyon olarak adlandırılan saplantılardan bazıları şöyledir:
Mikrop veya pis bir şey (idrar, dışkı, sperm gibi) bulaşması takıntısı
Kişinin kendine veya başkasına zarar vermekten korkması
Bir şeyi yapıp yapmadığıyla ilgili emin olamama (kapıyı kilitleyip kilitlemediğinden, ütüyü prizden çekip çekmediğinden emin olamama)
Cinsellikle ilgili saplantılar (kişinin çocuklarıyla, ebeveynleriyle cinsel ilişkiye girdiği düşünceleri ve imgeleri, eşcinsel olmakla ilgili korkuları içeren düşünceler) - -
Eşyaların ve nesnelerin belli bir düzen ve konumda olması saplantısı
Günah sayılan düşüncelerin akla gelmesi
Kanser, AIDS, kuduz gibi hayatı tehdit eden bir hastalığa yakalanma saplantısı
Yineleyen tarzda el yıkama, banyo yapma, sürekli evi, eşyaları temizleme, saatlerce bulaşık ve çamaşır yıkama
Güvenliği sağlamakla ilişkili olarak (ütünün prizde unutulup unutulmadığını) defalarca kontrol etmek -
Bir denge ve simetri sağlamak üzere eşyaları belli bir düzen içinde tutmaya çalışmak
Bir takım davranışların belli bir tarzda ve sayıda yinelenmesi
Otomobil plakalarını, evlerin numaralarını vb. saymak
Kişinin kendini belli nesnelere dokunmak zorunda hissetmesi
Birçok şeyi gereksinim duymadığı halde satın alma, sahip olunan hiçbir şeyi atamama
Günümüzde OKB'li hastaların çoğu ilaç ve davranış tedavilerinden yararlanmaktadır.
Özellikle serotonin sistemi üzerine etkili ilaçlar tedavide faydalı olmaktadır.
