İran İslam Devrimi'nin 36'ncı yılında Habertürk Tahran sokaklarının nabzını tuttu

Tarihi milattan önce 4000’lere dayanan İran, dünyanın en eski uygarlıklarından... Günümüzde Batılılara karşı duruşu ve nükleer müzakerelerle gündemden hiç düş- meyen İran’da, her şeyin değişimi 1979 yılında İslam Devrimi ile başlamış, ardındansa Irak ile 8 yıl süren savaş, toplumu derinden etkilemiş. Devrimin 36’ncı yılında Tahran, Kum ve İsfahan’da İranlıların sokaktaki hayatını, günlük yaşantısını mercek altına aldık.

İZİN VERİLEN İLK DİL KURSU TÜRKÇE OLDU

Ambargoya rağmen Batılı firmaların yatırım için görüştüğü İran’da özellikle gençler arasında Türkiye’ye ilgi büyük. Bu yüzden birçok kişi Türkçe öğreniyor. İranlıların Türkçe öğrenmek istemesinin en önemli etkenlerinin başındaysa Türk dizileri geliyor. Bazı İranlılar, Türkçe’yi, sadece dizileri daha rahat takip etmek için öğreniyor. Bunun için de gittikleri adres, başkent Tahran’daki Yunus Emre Kültür Merkezi. 500 öğrencisi olan, 10 Türk öğretmenin ders verdiği merkezin müdürü Doç. Dr. Şamil Öçal, ilk kez bir yabancı dil kursuna izin verildiğini söylüyor. Türk dizilerinin İran halkı üzerinde etkili olduğunu anlatan Öçal, dil eğitiminin yanı sıra kültür-sanat alanında da çalış- malar yaptıklarını ifade ediyor.

TÜRK KÜLTÜRÜ VE TARİHİ MERAK KONUSU

İlk ve ortaöğrenimde karma eğitimin olmadığı İran’da, özel kurslarda kadın ve erkeklerin aynı sıralarda olmasıysa dikkat çekiyor. Öğrencilerin birçoğu, Türkiye’nin tarihini ve kültü- rünü merak ettikleri için de Türkçe öğrenmek istediklerini söylüyor. Her yaştan öğrencinin bulunduğu merkezde 1 yıldır Türkçe eğitimi alan 55 yaşındaki Ali Ekberi, “Azeri’yim, anadilim Türkçe” diyor. 33 yaşındaki gazeteci Mürteza ise mesleği için Türkçe öğrendiğini kaydederek “Çağ- daş Türk yazarlarıyla tanışıp kitaplarını Türkçe okumak istiyorum’’ diye ekliyor.

SOKAKTAKİ HAYATI ‘BESİC’LER İZLİYOR

İran sokaklarında ‘Besic’ler, diğer adıyla sivil milisler ön plana çıkıyor. Kasım 1979’da İran devriminin öncüsü olan Ayetullah Humeyni tarafından kurulan ‘Besic’ler muhalifleri, rejim karşıtlarını gerekli mercilere bildiriyor. Bazen de müdahalede bulunuyor. İstihbarati bir kimliğe sahip olan ‘Besic’leri sokakta yürüdüğünüz zaman tanımanız mümkün olmuyor. Görevleri gereği garson da bakkal da olabiliyorlar... Üniforma giymeyen istihbarat elemanları, yaptıkları iş karşılı- ğında da para almıyor. Gönüllü olarak ve inanarak yapıyorlar.

ÜLKEYİ ÇEVRELEYEN YARDIM KUTULARI

İran’da dikkat çeken bir şey de 100-150 metre aralıklarla yoksullara destek olmak için konulan yardım kutuları... Bu kutular sokaklarda değil ev ve işyerlerinde bulunuyor. İnsanlar, gönüllerinden ne koparsa bu kutulara atıyor. Buralarda biriken paralar ihtiyaç sahiplerine dağıtılıyor. Buraya para atmamanın cezasıysa yok.

İNTERNET YASAKLARI

İran’da katı yasaklar da var. İnternete getirilen kısıtlamalar bunlardan biri. Bazı otellerde ve kafelerde internet bağlantısı kurabiliyorsunuz, sokaklarda sanal ortama girmekse neredeyse imkânsız. İnternetin hızıysa çok düşük. İnternete bağlansanız bile Facebook, Twitter, Youtube gibi sitelere giremiyorsunuz. Gençler, bazı ayar değişiklikleriyle yasakları aşarak bu sitelere girebiliyor.

‘LİRA İRAN’DA, RİYAL TÜRKİYE’DE KULLANILSIN’

İran-Türkiye Dostluk Grubu Başkanı ve Milletvekili Dr. Hüseyin Muayed Sadr da Türkiye’den birkaç firmayla konuştuklarını, İran’da Türkiye ile ortak üç tütün fabrikası açmak istediklerini belirtti. Sadr, en büyük isteklerinin Türk Lirası’nın İran’da, İran Riyali’nin de Türkiye’de geçerli olması ve bu şekilde ticaret yapmak olduğunu ifade etti. Petrol ve akaryakıt sektöründe Türkiye’deki firmalarla ortaklık yapmak istediklerini ifade eden Sadr, “Türkiye’nin ihtiyacı olan madenlerimiz de var. Bu konuda da ortaklık yapabiliriz’’ dedi.Ebrahimi de, Sadr da Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın önümüzdeki ay başında İran’a yapmayı planladığı ziyareti çok önemsiyor ve heyecanla bekliyor. Özellikle ikili ticari ilişkiler açısından umutlular. Bu ziyaretin, iki ülke ilişkilerinin gittikçe artacağı anlamına geldiği fikrindeler.

‘BATI İRAN’DA İŞ YAPMAK İSTİYOR’

Türkiye-İran Ortak Ticaret Konseyi Başkanı Dr. Jelal Ebrahimi, ambargoya rağmen Avrupa ülkelerinden

İran’a gelip iş yapmak isteyen çok sayıda kişi olduğunu söylüyor. Ebrahimi, “Biz öncelikli olarak Türkiye ile iş yapmak istiyoruz. Türkiye’nin yatırım yapmasını istiyoruz’’ dedi. İran’da ulaşımın, işçinin, petrolün, elektriğin ucuz olduğunu belirten Ebrahimi, “Müşterek iş yapmak istiyoruz’’ diye konuştu.