Güneydoğu’da birinci mesele elektrik, ikincisi Suriyeliler

Muharrem SARIKAYA / YAZI DİZİSİ 2 / HT GAZETE

Güneydoğu insanı için “Canına dokun, isotuna dokunma” derler. Çünkü, yaşamının gıdası, çiğ köftenin olmazsa olmazı, lahmacunun da hasıdır...

İnanışlarına göre, “İsot yiyenin ne midesinde mikrop, ne de mekânında akrep kalır”... İnsanının bu kadar önem verdiği ürünü Güneydoğu’da elektrik çarpmış. Elektrik kesintisi nedeniyle pompalar çalışmadığı için su verilemeyince geçen yıl tarlada ürün yanmış, bu yıl da tam dikim yapacağı sırada en kısası 8 saat süren kesintiyle karşılaşılmış.

O nedenle Güneydoğu’da nereye giderseniz gidin seçmen selamın ardından, DEDAŞ (Dicle Elektrik Dağıtım Anonim Şirketi) şikâyetiyle söze giriyor.

Çünkü DEDAŞ, kaçak elektriği engelleyemediği, fatura bedellerini de sağlıklı toplayamadığı gerekçesiyle çözümü toptan cezalandırmada, elektriği kırsalda toptan kesmede bulmuş. Kırsalda ilk günlerde 12-18 saate kadar kesintiler olmuş.

Bakırcı dükkanı işleten Meftun Çarlı.

ELEKTRİK KESİNTİLERİ AZALSA DA DEVAM EDİYOR

Son dönem iktidarın uyarıları sonucu kesinti saatini aşağı çekmiş gibi görünse de devam ediyor. Arkadaşım, Diyarbakır Temsilcimiz Veysi İpek ve Gaziantep muhabirimiz Yusuf Kılıç ile günlerce dolaştığımız bölgenin ikinci büyük derdi ise Suriyeliler... Nüfus artışının getirdiği sorunlar bir yana, şehirlerde kiraların yükselmesine, adli suçların artmasına neden olmuş. Geçimini el emeğiyle kazanan yerli zanaatkârın işlerini ellerinden almış.

Ayçiçek yağından zeytinyağını andıran, neredeyse aynı görüntü ve tadı veren sahte yağ üretimine başlanmış. Suriye’den gelenler sokakları doldururken, trafik sorununu da patlatmış. Kırsal kesimde büyükşehir yasası ile belde belediyelerinin mahalleye çevrilmesi sonucu hizmetin aksaması da üstüne binmiş.

Gaziantepli elek ustası Davut Cikcikoğlu

ÇÖZÜMÜN GETİRİSİ

Olumsuzluklar yaşanıyor olsa da çözüm süreci ile terörün azalması, sosyal yardımların eksiksiz sürmesi bölgede olumsuzlukları ciddi oranda eritmiş. Seçmen söze elektrik ve Suriyeliler yakınması ile başlıyor, “Barış sürecine bir zarar gelmez değil mi?” sorusuyla devam ediyor. Bu durum AK Parti’nin elektrik, işsizlik ve Suriyelilerden kaynaklı yaşanacak oy kaybını frenliyor. Kepenklerin kapatıldığı, nedensiz dövüldüğü veya gözaltına alındığı günlere dönmek istemiyor.

İşsiz de kalsa, tapu sorununun çözüldüğü, ev ve araba sahibi olabildiği, huzurlu bir dönemin bitmesini arzu etmiyor. Bununla birlikte AK Parti ile HDP arasında yıllardır bölüştürdüğü milletvekilliklerinden az sayıda da olsa üçüncü, hatta dördüncü bir partiye de pay vermeye hazırlanıyor.

Gaziantepli kalaycı ustası Cahit Çalık

ŞANLIURFA’DA YARIŞ

12 Eylül 1980 sonrası DYP ve ANAP’ın baraj altı kalması nedeniyle 2002’de Şanlıurfa’dan 3 vekil çıkaran, sonra da milletvekili yüzü görmeyen CHP, geçmişte ANAP-DYP’ye giden oyları toplayıp 2 milletvekili çıkarmaya hazırlanıyor. CHP bu nedenle, DYP kökenli Ömer Karakeçili’yi il başkanı yaparken, Bucak Ailesi’nden Ali Murat Bucak’ı da birinci sıraya koymuş. MHP de Arap kökenli seçmene yönelmiş.

AK Parti’ye 2011’de 12 milletvekilinden 10’unu aldığı rakama ulaşma şansı verilmese de kaybının yüksek olmayacağı kabul gören bir gerçek. Şeyhanlı Aşireti’nden Eyüboğlu ile tanınmış Gülpınar Ailesi’nden isimleri listesine koyan AK Parti’nin çıkaracağı milletvekili sayısı da HDP’nin barajı geçmesine göre şekillenecek.

Şanlıurfa’da eski Diyarbakır Büyükşehir Belediye Başkanı Osman Baydemir’i birinci sıraya koyan HDP, Öcalan’ın yeğeni Dilek Öcalan’a da listesinde yer vermiş; barajı geçerse, geçen seçim çıkardığı iki milletvekilini katlar. HDP’lilerin sıkıntısı, “Seçilirlerse kepenkler gibi Diyanet’i de kapatacaklar” propagandası; verdikleri yanıtsa: “Kepenkler bizim yüzümüzden mi, yoksa hükümetin Suriye politikasından mı kapalı?”

Bölgede üst düzey kamu yöneticilerinden, sokakta yürüyen insanına kadar herkesin istediği tek şeyse Kobani’ye açılan Mürşitpınar’ın gümrük işlemi yapılır şekilde açılması.

'ZANAATI DA KAPTIRDIK'

İçlerinde en öfkelisiyse kiraları ve trafiği artırmalarının yanında zanaatlarını da ellerinden kaptıkları gerekçesiyle Suriyelilerden yakınan kalaycı ustası Cahit Çalık, elek ustası Davut Cikcikoğlu ile bakır ustası Meftun Çarlı...

Dükkânlarına vergi vererek icra ettikleri sanatlarını Suriyeliler bir kuruş vergi vermeden hem de çok daha ucuza yapıyor. Elek ustası Cikcikoğlu’nun şu sözleri ise içinde bulunduğu durumu özetlemeye yeterli: “Geçmişte eti 10, mazotu 1 liraya sınırın öte yanından alır gelirdik, biz de kazanırdık. Bunlar kesildiği gibi onları da aldık geldik besledik, işimizi de kaptırdık.” Yeni evlenmiş olan Şanlıurfalı kuyumcu Mehmet Mel’in eleştirisi ise altın fiyatları ile birlikte başlık parasının da yükselmiş olması. “Başlığa 40 milyar, 15 altına da 10 milyar verdim, düğün hariç maliyeti 50 milyar” diye hayıflandı, karşısındaki esnaf arkadaşı eşarpçı Mustafa Can gerisini getirdi:

“Satışlar düştü, uyuşturucu yaygınlaştı, hafta sonu gelen turistler de olmasa halimiz harap.”

‘DÜŞÜŞ OLUR AMA YİNE TEK BAŞINA İKTİDAR’

Ayaklara kadar inen beyaz erkek elbisesi kandura satan karşı komşusu Mustafa Uslu ve müşterisi Abdulgani Bayraktar’a göre de seçmen yakınsa da sonuçta başta sağlık ve ulaşım olmak üzere hizmetlerini anımsayıp oyunu AK Parti’ye verecek ve ‘milletvekili sayısında çok beklendiği gibi bir düşme’ yaşanmayacak. Harran ‘asbap (elbise) pazarında’ kandura elbisesi içinde satıcılık yapan Faruk Arslan ile Musa Yıldız da AK Parti’nin hizmetlerinden dolayı milletvekili sayısını koruyacağına inanıyor. İsot tarlasında ekim yaptıran arazi sahibi Mehmet Gökakmeşe ile arkadaşı İbrahim Seven de elektrik uygulaması nedeniyle tepki göstermekle birlikte ‘AK Parti milletvekili sayısında çok az bir düşüş olacağına, yine iktidarı tek başına kuran parti olacağına’ inanıyor.

Akçakale'de isot tarlasında çalışan işçiler

MEKAP'IN DÖNÜŞÜ

Çözüm süreci terör odaklı birçok kısıtlamayı ortadan kaldırmış. Örneğin bir zamanlar PKK’lı militanlar kullanıyor diye bölgede satışı yasaklanan Mekap ayakkabı yeniden piyasaya çıkmış; çok sayıda satmaya başlamış. Gaziantepli ayakkabı satıcısı Emin Satınoğlu da Mekap’ın tekrar satılıyor olmasından hoşnut, ancak hükümetin Suriye politikasından da dertli. Benzer tepki aktar Ali Bayram ve Cuma Sayın için de geçerli; hükümetin politikalarını övüp sonuna kadar da savunuyorlar. Ancak sohbeti de Suriyeliler ve elektrik kısıntısı şikâyetiyle noktalıyor.

Gaziantep'te HDP, MHP oylarını yükseltiyor

Benzer durum bu dönem 12 milletvekili çıkaracak Gaziantep için de söz konusu. Gaziantep’te geçen seçimde olduğu gibi 8 milletvekili çıkarmanın olanaksız olduğunu AK Partililer de söylüyor. Ancak en fazla kaybın 2 milletvekiliyle sınırlı kalacağını da kayda geçiriyor. Sokaktaki seçmen buna neden olarak Gaziantep Büyükşehir Belediye Başkanı Fatma Şahin’i gösteriyor; oy kaymasına engel olduğunu söylüyor. Bölgede HDP’nin yükselişi, MHP’yi de yükseltiyor. Cumeyle ve Binizet aşiretleri üyelerinin MHP’den aday gösterilmesi de bölgedeki başka bir durum.

Sokaktaki vatandaşın ne dediğine gelince... Arka arkaya gelen seçimlerde sayısı katlanan vaat projelerinden yorgun. Gaziantep’in Tahmis Kahvesi’nde de Şanlıurfa’nın tarihi kapalı çarşısında; Bedestan’da da proje denilince esnaf kaçıyor. Gaziantep ve Şanlıurfa’da sayıları 1 milyona ulaşan Suriyeliler, işsizlik, uyuşturucu ile Habertürk’ün ortaya çıkardığı arsa spekülasyonunun yarattığı şirket batmaları ve işyeri kapanmalarına karşı ne yapılacağını sorguluyor. “Gaziantepli kazancına bakar” söylemini haklı çıkaracak şekilde Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in bir dönem sonra tekrar kentinden aday gösterilmesini, sorunlarının çözümü için fırsat görüyor. Çözüm sürecinin kesilmesinden de kaygı duyuyor.

YARIN: GAZİANTEP’TE CELAL DOĞAN VE ÜMİT ÖZDAĞ RÜZGÂRI... FATMA ŞAHİN’İN KENTTEKİ ETKİSİ VE CHP’NİN BEKLENTİSİ...