‘Adana mavrası mı?’ ‘Kozan fiskosu mu?’ sandığı etkiler
Adana'da seçmen iki sorunu dile getiriyor: Suriyeliler ve ucuz işgücüyle artan işsizlik. Çukurova'da AK Parti, iktidar olmanın avantajıyla seçmene gidiyor. CHP'nin vaatleri, seçmende 'İşsizliği CHP çözer' algısını artırmış. HDP'nin yükselişi ise MHP'ye olan ilgiyi artırıyor
Muharrem SARIKAYA / HT GAZETE
İnce Memed’de Hürü Ana, Adanalı kimliğini, “Demir olsam çürürdüm, toprak oldum dayandım” diye tanımlar. “İnsanın cüssesi kadar değil, yüreği kadar yer tuttuğu” ildir Adana... Renkli filmlerde kabadayı, küfürbaz olarak gösteriliyor olsa da antik eser gibi varlığını koruyan siyah beyaz filmlerin, bonkör, babacan, dost ve vicdanlı karakteridir. Çünkü Yılmaz Güney, Yaşar Kemal, Orhan Kemal’in hemşerisidir. Dobradır, merttir, ne söyleyecekse ardından değil, yüzüne söyler; “Alavere, dalavere ile Kozan fiskosu ve mavra yapandan da hoşlanmaz...” Bu nedenlerle Adana’da nabız tutmam zor olmadı.
Atatürk Parkı’nda kendisi gibi emekli arkadaşları Ahmet Işıksoy ve Mehmet Çiftçi ile sohbet ederken karşılaştığım Mehmet Abdullah Öztürk, “Emeklinin durumunu gör” diye pantolonunun bollaşan belini kemerini çözüp sergiledi.
‘EKMEĞİMİ ALMASIN MAAŞINI VEREYİM’
Arkadaşım Neşet Karadağ ile kentteki en büyük yakınmaya neden olan Suriyelilerin yoğun yaşadığı bir bölgeye gittiğimizde de karşılaştığımız tablo ilginçti. At arabasıyla okul servisi yapan Sadık Karaca, “Hepsi Suriyelilere bakıyor, bize bakan yok” diye yakınırken, Mehmet Kuş ve Mustafa Onur da ona katıldı. Mehmet Kuş’un şu sözleri Adana’daki durumu anlatmaya yeterdi:
“Günlüğü 50 liraya çalışıyordum, Suriyeliler geldi 20 liraya işimi elimden aldı, mahalleme gelip çadır kurdu, yerleşti, ev kiralarını artırdı, gece güvenlik sorunu yarattı, hırsızlık arttı. Diyorum ki, onları kampa koyun, her gün 20 lirasını ben vereyim, hiç değilse 50 liralık kazancın 30’u bana kalır. Sigortam yapılır, mahallem de güvende olur... Bu kez iktidara oy vermeyeceğim...”
Buna karşın soğan tarlası sahibi Yusuf Çelik de yanında çalışan işçiler Mehmet İslamoğlu, Mehmet Boncuk ve Ali Gül oylarını AK Parti’ye vereceğini söyledi.
İşsizlik ve Suriyeli sıkıntısı Osmaniye ve Hatay için de söz konusuydu. Bahçeli’nin memleketi Osmaniye’de MHP oylarını artırırken, Hatay’da bir fazla çıkarmak için uğraşıyor. Reyhanlı’daki oyları yanına çekmesi halinde de ikinciyi garantileyeceği iddiası herkesin dilinde. AK Parti Hatay’da bir eksilmeden mevcudu koruma çabasını sürdürürken, HDP’nin varlığı görülmüyordu. Osmaniye’de şansı olmayan CHP, Hatay’da da listeye konulmayınca bağımsız aday olan Refik Eryılmaz’ın ne kadar oy böleceğinin hesabını yapıyordu. Samandağ’da yılların ipek ustası Şefik Arat da CHP’nin ilçelerinden çıkmış milletvekilini tekrar aday göstermesine tepkiliydi. Ancak, son tahlilde Eryılmaz’ın bağımsız çıkması için yeterli oyu alamaması halinde CHP’yi de bir eksiltmekten çekinen sol seçmen kararını son haftaya bırakmıştı.
‘SABUNLARIM MUHAYYERDİR’
İskenderun’da güzel kokulu defne sabunlarını satan Hacı Yasin Demir “Sabunlarım muhayyerdir, Suriyelilerin yaptığına benzemez. Bir şampuanla uğraşıyordum bir de Suriyeliler çıktı, sabunu 15 liradan 13 liraya indirdi” diye yakınıyordu. Uzun yıllar Suriye’de çalışmış künefe ustası Ragıp Begfilavioğlu, “Hem kapı kapandı ihracat bitti, ucuz gıda gelişi kesildi; yetmedi 2 milyon insan geldi” hayıflanmasındaydı. Mersin gibi Adana, Hatay, Osmaniye bandında da partileri en çok korkutan çok açık sözlü insanlar olmasına karşın seçmenin sessizliğiydi.
Nitekim, ocakbaşı ustası Tekin Bayram’ın şu cümlesi durumu özetledi: “Bizimkiler kebapçıda siyaset konuşmaz, rakıyla duble Adana yer... Oturun size de saplayayım bir duble Adana... Bıldırcını da denemeden kalkma...”
AK PARTİ’NİN EGALE KAYGISI
Adana’da yerel yönetimi alamayan AK Parti bu seçimde de birinci parti çıkmak için uğraşsa da sahadaki durumu geçen seferki gücünü göstermiyor. İl Başkanı Fikret Yeni, bunu halkın seçim yorgunu olmasına bağladı, sandıkta eski rakamı egale edecekleri iddiasında.
AK PARTİ’NİN AVANTAJLARI
1- İktidarda olmanın avantajıyla istikrara oynuyor. Kentteki açığını kırsalda koruduğu varlığıyla kapatıyor.
2- Çözüm sürecinin getirdiği huzur ortamını ve yatırım gücünü kullanıyor.
3- Muhalefetteki yerel yöneticilerin hizmet odaklı hataları AK Parti’ye yarıyor.
AK PARTİ’NİN DEZAVANTAJLARI
1- Büyükşehir’in MHP’de, Seyhan, Ceyhan ve Karataş gibi büyük ilçelerin CHP’de olması halkın iş odaklı beklentilerini bu partilere yöneltiyor. Beyteks çalışanlarının işsizliği AK Parti açısından sıkıntı yaratıyor.
2- İşsizlik ve Suriyelilere ilişkin politikası AK Parti’yi olumsuz etkiliyor.
CHP GİDENLERİ TOPLUYOR
Adana’da CHP, yerel seçimde Büyükşehir’i MHP’ye kaptırmış, ancak büyük ilçe belediyelerini elinde tutmayı başarmış. CHP İl Başkanı Burhanettin Bulut, “MHP’ye giden oyları toplamaya çalışıyoruz” derken, HDP’ye kayacak oyların da yüksek olmayacağını belirtti.
CHP’NİN AVANTAJLARI
1- Emekliye ikramiye, aile sigortası benzeri vaatlerine, iki büyük ilçe belediyesindeki hizmetleri eklenince ‘İşsizliği CHP çözer’ algısı artmış.
2- En büyük sorun olan Suriyelilere yönelik tepki CHP’ye ilgiyi yükseltiyor.
3- Teşkilat alandaki çalışmayla merkez sağ seçmeni yanına çekmeyi başarmış.
CHP’NİN DEZAVANTAJLARI
1- Değişimi hızlı yapamamış, yapı klasik siyaset üreten pozisyonu aşmamış. Bulut’un İl Başkanı olmasıyla bir parça kırılmış ancak alt kadro genç olmadığı için yol alamamış.
2- Taban yerine tavan politikasının cezasını yerel seçimde ağır ödemiş, elindeki Büyükşehir’i MHP’ye kaptırmış.
MHP’NİN BİR FAZLA HESABI
Alanda en dinamik çalışan parti MHP. Teşkilatın cevvalliği, milletvekillerinin alan hâkimiyeti, elinde bulunan Büyükşehir Belediyesi odaklı olumsuzlukları perdeliyor. Davutoğlu’nun Adana mitinginde dile getirdiği, “Bahçeli Adana mavrası diyerek sizi eleştirdi” yaklaşımına MHP İl Başkanı Yusuf Baş, “Genel Başkanım onların vaatleri için bunu söyledi” dedi. Milletvekili sayısını artıracaklarını söyledi.
MHP’NİN AVANTAJLARI
1- HDP’deki yükseliş MHP’ye yarıyor. Büyükşehir’in elinde olması götürdüğü kadar getiriyor.
2- Suriyeliler ve işsizlik, CHP ve HDP’ye gitmeyecek seçmeni MHP’ye yöneltiyor.
3- Teşkilatı milletvekilleri ile uyumlu ve coşkulu çalışıyor.
MHP’NİN DEZAVANTAJLARI
1- Büyükşehir Belediyesi elinde olmasına karşın, yeni bir vizyon koyamamış olması ve çok fazla işçi çıkarması olumsuz.
2- Genel Merkez’in kampanyaya geç başlaması seçmen algısını çevirmekte zorlanmasına yol açıyor. MHP gelirse çözüm süreci sıkıntıya girer propagandası etkiliyor.
HDP’NİN ÜÇ BEKLENTİSİ
Genel Başkan Yardımcısı Meral Danış Beştaş’ı birinci sıradan aday gösteren HDP, 3 vekil çıkarma peşinde. Kadrosuna RP’lileri de çekmiş, eski milletvekili Hüseyin Yıldız’ı İl Eşbaşkanlığı’na getiren HDP, kentin güneyindeki Kürt oylarla beraber, Arap Alevi ve kent soylu oylarını da yanına çekmek için çabalıyor. Eş İl Başkanı Yıldız, ‘Üçü garantiledik” inancında.
HDP’NİN AVANTAJLARI
1- Etnik kimlik bölgede olduğu gibi bu kentte de oy getiriyor.
2- İktidara dönük tepki, oyları HDP’ye yöneltiyor.
3- Çözüm süreci ve MHP etkisi bu kentte de HDP’ye artı yazıyor.
HDP’NİN DEZAVANTAJLARI
1- HDP’ye olan algı ve güven tam tesis edilemediği için seçmen şüpheyle yaklaşıyor. Kentin yoksul bölgelerinde çocuk denecek yaştakilerin lastik yakıp yol kesmesi tepki çekiyor.
2- AK Parti ile koalisyon yapacağı algısı olumsuz etkiliyor.
