CHP denklemi belirledi ve koalisyon ‘Geliyorum’ dedi

ARİF BALKAN/HT GAZETE

BAŞLARKEN:‘Ortaya çıkan koalisyon zorunluluğu sürpriz değil’

TÜRKİYE’de kamuyoyu eğilimi ve siyasi anket şirketlerinin ciddi yanılgı içine düştüğü 2014 Cumhurbaşkanlığı Seçimi’ni en yakın tahmin eden şirket olan Andy-Ar Strateji Geliştirme ve Sosyal Araştırmalar Merkezi, 7 Haziran genel seçiminde en yakın tahminleri kamuoyuna sunan şirketler arasında yer aldı. AK Parti’nin yüzde 40.9’la birinci parti olarak çıktığı sandık sonuç- larına göre CHP yüzde 25, MHP yüzde 16.3, HDP’yse yüzde 13.1 oy aldı. Andy-Ar’ın seçim tahmini ve kamuoyu araştırma sonucuna göreyse AK Parti yüzde 41.9, CHP yüzde 25.8, MHP yüzde 16 ve HDP yüzde 10.7’ydi. HABERTÜRK, genel seçim sonucunu gerçeğe en yakın biçimde tahmin eden AndyAr’ın yönetim kurulu başkanı Faruk Acar ile seçim sonucunu konuştu. Acar, ‘Milli Görüş’ geleneğini benimseyen ve AK Parti tabanını iyi tanıyan bir araştırmacı. 3 gün sürecek bu yazı dizisinde sonuçlara göre partiler arası oy geçişlerine, seçim öncesi kırılma noktalarından liderlerin sandığa yansıyan olumlu ya da olumsuz hamlelerine kadar 7 Haziran seçimlerinin en geniş fotoğrafını bulacaksınız. AK Parti’nin düşüşünü, CHP, MHP ve barajı geçen HDP’yi değerlendiren Acar’a göre, seçim sonuçları ve ortaya çıkan koalisyon zorunluluğu sürpriz değil. Seçmenin, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı akil adam pozisyonunda görmek istediğini belirten Acar, 4 partiyi ve söylemlerin sandığa yansımasını sizin için değerlendirdi.

Partiler arası oy hareketini, AK Parti’nin düşüşünü ve HDP’nin yükselişini anlatan Faruk Acar, koalisyonun “Geliyorum” dediğini söylüyor. Acar’a göre AK Parti’nin oylarındaki düşüşe neden olan kırılma noktası 2013 Haziran’da, yani Gezi Parkı protestoları zamanında başladı. Acar, bunun gerekçelerini şöyle aktarıyor: “AK Parti adına olumsuzluğun ‘Geliyorum’ dediği kırılma noktası, Gezi Parkı olayları oldu. Arkasından 17-25 Aralık operasyonları ikinci bir kırılma noktasıydı. Bu dönemde AK Parti’nin yolsuzlukla ilgili gündemi ilk kez kamuoyuna açıldı. Tüm bunlar yaşanırken ülke bir yerel seçim arifesindeydi. Ancak 30 Mart yerel seçimlerinde bunun sandığa yansımasını göremedik. Çünkü dönemin Başbakan’ı Recep Tayyip Erdoğan, akıllıca bir tavırla seçmende daha tehlikeli olduğunu düşündüğü paralel yapı olgusunu yerleştirdi. Seçmen de bu seçimde paralel yapıya bir mesaj vermek istedi. AK Parti bunu çok iyi okudu.”

CHP’NİN EMEKLİ VAADİ DOĞRUYDU

Araştırmalarayansıyan bir diğer önemli sonuçsa hangi parti seçmeni olursa olsun CHP’nin emekliye çift ikramiye sözünün toplumda karşılık bulması oldu. Seçmenlerden yüzde 61.3’ü CHP’nin vaadini desteklerken, yüzde 32.6’sı olumsuz görüş bildirdi.

‘TEMİZLENME YAŞANAMADI’

Acar’a göre, 17-25 Aralık sürecinin ardından devam eden günlerde AK Parti için bir diğer önemli kırılma noktası oldu ve ‘temizlenme’ yaşanamadı. Acar, AK Parti’nin de içinde fazlaca dillendirilen bu temizlenme durumu yaşanamamasının seçim sonuçlarına etkisine dikkat çekiyor. “Pek etkisi yok dense de bir 2007’deki Cumhurbaşkanlığı oylaması, Abdullah Gül’ün Köşk’e çıkması, bir de TBMM çatısı altındaki Yüce Divan oylaması, toplumun tüm kesimleri tarafından ekran başından takip edildi” diyen Acar, kahvehanelerden evlere kadar hemen herkesin oylamayı ekranları başından pür dikkat izlediğini belirtiyor. Acar, seçmende bu oylamanın ardından çıkan sonucun ciddi izler bıraktığını dile getirerek “AK Parti seç- menlerine ‘13 yıllık AK Parti iktidarının en beğenmediğiniz icraatı ne?’ diye açık uçlu bir soru sordu- ğumuzda ilk iki sırada emekli ve işçi maaşları gibi ekonomik unsurlar gelse de üçüncü sırada Yüce Divan giriyor artık sonuçlara. Seçmen gözünde ‘Bu işin çözülmesi gerekiyordu’ diye bir tutum gelişti” yorumunda bulunuyor.

‘İPİN UCU KAÇINCA...’

Acar, seçim sonuçlarını doğrudan etkileyen kırılma noktalarıyla AK Parti için tabiri caizse ipin ucunun kaçtığına inanıyor. Seçmenin Erdo- ğan’ı artık Cumhurbaşkanı olarak ülkenin akil pozisyonunda görmek istediğini kaydeden Acar, “Seçmen Erdoğan’ın toplumun diğer kesimlerini de kucaklayan biri olmasını istedi. Siyaseten AK Parti’den uzak olmayan ama diğer kesimleri de dış- lamayan bir pozisyonda olması gerektiği mesajını verdi. Bir diğer mesajsa başkanlık döneminin başlamaması ve burada son bulması gerektiği. Artık başkanlık rafa kalkmıştır. En azından Erdoğanlı başkanlık dönemi rafa kalkmıştır. Çünkü araştırmalarımızda herkes başkanlık sistemini Erdoğan üzerinden tarif ediyor. Dolayısıyla karşıt olunan Erdoğan’ın başkanlığıdır” diyor.

YÜZDE 58 BAŞKANLIĞA KARŞIYDI

ANDY-AR’ın seçim öncesi yaptığı bir diğer çarpıcı araştırma başkanlık sistemi üzerineydi. Araştırma sonuçlarına göre seçmenlerin yüzde 58.6’sı başkanlık sistemini istemiyor. Yüzde 33.7’si baş- kanlık için olumlu görüş bildirirken, yüzde 7.7’lik kesimse fikir belirtmedi.

‘CHP’NİN OYU GİTTİ DİYEMEYİZ’

Partiler arası oy geçişlerinde belirleyici unsur olarak en büyük payın CHP’de olduğunu ifade eden Acar, “Kelimenin tam anlamıyla söylecek olursak, seçimin denklemini CHP belirledi. CHP, önceki seçimde yüzde 29 oy aldı da bugün yüzde 26 aldı değil; CHP daha önce yüzde 26 almıştı, bugün de yüzde 25 aldı. Sayısal olarak baktığı- mızda CHP’de 300 bin civarı artış oldu- ğunu görüyoruz. AK Parti’deki düşüşse 3 milyona yakın. HDP’nin yüzde 13 olmasını sağlayan seçmen daha önce CHP’ye oy vermemişti ama HDP olmasa CHP’ye oy verecek olan seç- mendi. HDP’nin baraj meselesi, etkili kampanyası olmasaydı yeni seçmen oyu CHP’ye gidebilirdi ama gitmedi. Dolayısıyla ‘Bu CHP seçmenidir, onların oyları HDP’ye gitmiştir’ diyemeyiz. Ama CHP bu seçimde seçimin denklemini kuran parti oldu” diye konuşuyor.

‘AK PARTİ’DEN CHP’YE % 1 GİTTİ’

AK Parti’den HDP’ye yaklaşık 4 puanlık bir oy kayması yaşandı- ğını ifade eden Acar, şunları söylü- yor: “Seçim dönemi boyunca HDP’nin CHP’den ciddi oranda oy alacağı söylense de gerçekte böyle olmadı. Güneydoğu sonuçlarını incelediğinizde Kürt ve muhafazakâr seçmenlerin AK Parti yerine HDP’ye oy verdiğini görüyoruz. Yüzde 2-3 arası da MHP’ye gitti. Diğer yüzde ise öbür partilere dağıldı. Burada ilginç olan, yüzde 1 civarı AK Parti oyunun CHP’ye gitmesidir. Bu şu ana kadar karşılaşmadığımız bir durum. Seçimden önce yaptığı- mız son araştırmalarda da bariz şekilde bu sonuca ulaştık. Bu yüzde 1’lik kesimin profili ne? 60 yaşın üzeri emekli kesim emekli maaş vaadi ile AK Parti’den CHP’ye kaydı. Bu da bize gösterdi ki, ‘AK Parti’den CHP’ye oy gitmez’ söylemi bir tabudan ibaret. Tabu kısmen de olsa yıkıldı.”

‘MHP DAHA FAZLA GÜNDEM OLABİLİRDİ’

MHP’nin oy alabileceği çok geniş bir kitle olmasına rağmen potansiyelini kullanmadığını düşünen Acar, şu yorumda bulunuyor: “MHP, hem AK Parti’den hem de CHP’den oy alabilecek durumda. Yani bir diğer ifadeyle hem sağdan hem soldan oy alabilir. Bu diğer partiler için çok geçerli değil. Meydanlarda MHP’ye giden oyları engellemek için ‘Kürt sorunu yoktur’ söylemi kullanılsa da AK Parti’den MHP’ye geçiş oldu. Ancak MHP bunu fırsata çeviremedi. Parti daha fazla gündem olabilirdi. CHP’nin temasını değiştirdiği bir süreçte MHP klasik tarzını sürdürdü.”

‘YÜCE DİVAN’ AK PARTİLİ İÇİN ÜÇÜNCÜ SORUNDU

ANDY-AR’ın Nisan 2015’te yaptığı araştırmaya göre “AK Parti’nin en beğenmediğiniz icraatı ne?” açık uçlu sorusuna AK Parti seç- menlerinin yüzde 6.9’u “İşçi ve emekli maaş- larının durumu” yanıtını verdi. AK Partililerin yüzde 6’sı çözüm süreci ve tavizleri işaret etti. AK Parti seçmenini en fazla rahatsız eden üçüncü konuysa yüzde 5.9 ile “Yüce Divan’da bakanların yargılanmaması” oldu.

‘HDP ERDOĞAN’A TEŞEKKÜR BORÇLU’

Seçimin mutlak kazananı olarak HDP’yi değerlendirmek gerektiğini belirten Acar, “HDP kampanyasına bakılarak genel kanı anlamında ‘Emanet oylarla barajı geçti’ demek haksızlık olur” diyor. HDP için emanet oy tanımı yerine “Seçmen şans verdi” demenin daha doğru olacağını anlatan Acar, “Eşbaşkan Selahattin Demirtaş’tan Figen Yüksekdağ’a hemen tüm partililerin dili seçmeni tatmin etti. HDP’ye oy veren insanlar ‘Lanet olsun, kötü bir partidir; yine de vereyim’ diyerek sandığa gitmedi. Ancak bu noktada HDP AK Parti’ye ve özellikle de Erdoğan’a teşekkür etmeli. Özellikle Erdoğan, Demirtaş’ı ve HDP’nin duruşunu hedef tahtasına koyunca her yerde HDP konu- şuldu. Görmezden gelinen bir tutum izlenseydi, HDP bu orana ula- şamayabilirdi” ifadesini kullanıyor.

YARIN: ‘GENÇLİK SOSYAL DEMOKRAT’, ‘CHP SEÇMEN TALEPLERİNİ EN İYİ OKUYAN PARTİ OLDU’, ‘SELAHATTİN DEMİRTAŞ SEÇMENE ULAŞTI’