Dershane düzenlemesi iptal

Fevzi ÇAKIR-Bülent AYDEMİR-Lütfi ERDOĞAN/ ANKARA

Anayasa Mahkemesi, milyonlarca öğrenci ve binlerce öğretmeni doğrudan ilgilendiren dershanelerin dönüşümü ile ilgili düzenlemeyi iptal etti. Oyçokluğu ile alınan kararda, düzenlemenin Anayasa’nın 48. Maddesi’nde güvence altına alınan “özel teşebbüs hürriyetine” aykırı olduğunu belirtti.

Anayasa Mahkemesi (AYM) dershanelerin özel okula dönüştürülmesini, dönüşmeyen dershanelerin ise kapatılmasını öngören düzenlemeyi oyçokluğuyla iptal etti. Bu kararla dershaneler kapatılmayacak. Yüksek Mahkeme, CHP’nin özel okula dönüşmeyen dershanelerin kapatılmasına ilişkin yasal düzenlemenin iptal istemini dün sabah 09.30’da görüşmeye başladı. Gergin geçtiği öğrenilen toplantı akşam 19.30’a kadar sürdü. Mahkeme Başkanı Zühtü Arslan’ın, Anayasa hükmü gereği gerekçe yazılmadan kararın kamuoyuna açıklanmaması yönünde üyelere telkinde bulunduğu ifade edildi. Ancak ilerleyen saatlerde AYM’nin kararının iptal yönünde olduğu ortaya çıktı.

‘EĞİTİM HAKKI TEMEL HAK’

Müzakereler sonrasında 17 üyenin çoğunluğu iptal yönünde oy kullandı ve dershanelerin kapatılmasını öngören düzenleme iptal edildi. Kararın gerekçesi açıklanmadı. Ancak mahkeme kaynaklarından edinilen bilgiye göre, iptal yönünde oy kullanan üyelerin düzenlemenin Anayasa’nın 48. Maddesi’nde güvence altına alınan özel teşebbüs hürriyetine aykırı olduğu yönünde görüş bildirdiği kaydedildi. Yarın Resmi Gazete’de yayımlanması beklenen kararın gerekçesinde özetle şu ifadelerin yer alacağı belirtiliyor: “Anayasa’nın 13. Maddesi hakların hangi durumlarda sınırlanacağını belirtmektedir. Düzenleme bu sınırlara uymamaktadır. Yine düzenleme Anayasa’nın 42. Maddesi’nde yer alan eğitim ve öğretim hakkının özgürce kullanımı ile 48. Madde’de güvence altına alınan özel teşebbüs hürriyetine de aykırılık teşkil etmektedir. Eğitim ve öğretim hakkının Anayasa garantisine alındığı demokratik bir toplumda bu karar ölçülü bir karar değildir. Hakkın kullanımında idarenin müdahalesinin toplum yararıyla ile ilgili bir sınırının olması gerekir. Eğitim hakkı temel hak olarak vardır. İdare buna müdahale edecekse Anayasa’nın belirlediği sınırların korunması gerekir. Düzenleme ile topluma sağlanan yarar ile zarar arasında bir dengenin oluşmadığı görülmektedir.”

DERSHANELER KAPATILMAYACAK

Tam adı “6528 sayılı Milli Eğitim Temel Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” olan dershane düzenlemesi 1 Mart’ta Meclis’ten geçerek Resmi Gazete’de yayımlanmıştı. Yasayla 1 Eylül tarihi itibarıyla özel okula dönüşümü kabul etmeyen dershanelerin kapatılması öngörülüyordu. Dönüşüme giren dershanelere 2018-2019 eğitim öğretim döneminin sonuna kadar süre tanınıyordu. Bu sürenin sonunda dönüşümü tamamlamayan dershaneler kapatılacaktı. Dershaneler ayrıca, üniversite ve liseye hazırlık kursu veremeyecekti. Ancak AYM’nin iptal kararıyla bu düzenlemeler yürürlükten kalkmış oldu. 1 Eylül’de dershaneler kapanmayacak, dershaneler eğitim hizmeti vermeye devam edecekler. 1 Eylül’den itibaren okul olan dershaneler ise yine okul olarak devam faaliyetlerine edebilecekler.

"GECİKEN ADALET ADALET DEĞİL"

AYM’nin geçen hafta düzenlediği bilgilendirme toplantısına katılan dershaneciler Habertürk’e konuştu. Pak Eğitim İş Sendikası Başkanı Abdullah Kayışkıran, kararın kendilerini memnun ettiğini belirterek “Geçen hafta yapılan toplantıya katılmadan önce umudumuz yoktu. Ancak Başkan Zühtü Arslan ve üyeler demokratik tutum içinde sorular sordu. MEB yetkilileri sadece mevzuat okuyarak savunma yapmaya çalıştı. Üyeler, bakanlık yetkililerine bu kadar öğrencinin sınava nasıl hazırlanacağını sordu. O zaman bir sessizlik oluştu. Dönüşümün gerekliliğine dair üyeler ikna olmadı” diye konuştu. Öz-De-Bir Başkanı Faruk Köprülü ise AYM’ye aralık ayında gittiklerini işaret ederek “Geciken adalet adalet değil. Birçok mağduriyet yaşandı. 1 Eylül’de dershaneler kapanacak diye herkes dershanesini kendi eliyle kapattı. Bu karar beklenen bir sonuçtu. Ama karar bundan 2-3 ay önce alınmalıydı” dedi.

YENİ YASAL DÜZENLEME GEREKİYOR

İptal kararının ardından gözler, hükümetin atacağı adımlara, dönüşümü tamamlanan ve ruhsat başvurusu bekleyen dershanelerin durumuna çevrildi. MEB ve hükümet kaynaklarından edinilen bilgiye göre; iptal edilen yasayla 1 Eylül 2015 tarihine kadar özel okula dönüşmesi gereken mevcut 3 bin 107 dershanenin, 2 bin 280’i dönüşüm için başvurdu. Bunların 2 bin 260’ının başvurusu kabul edildi. Bugün itibarıyla 907 dershane ise dönüşüm sağlayarak özel okul ruhsatı alabildi.

‘DÖNÜŞEN DÖNÜŞTÜ’

Hükümet kaynakları, AYM’nin yarın açıklayacağı gerekçeli kararı gördükten sonra daha sağlıklı bir değerlendirme yapılabileceğini belirtiyor. İptal kararının dönüşüm sağlayan dershaneleri etkilemeyeceğini ifade eden kaynaklar, “Dönüşen dönüştü. Mevcut şartlarda yeni bir yasal düzenleme lazım” dedi, ancak henüz bir hükümet kurulmadığına ve Meclis aritmetiğinin yeni yasa çıkarmada güçlüklerine işaret etti. Yapılacak yeni bir düzenlemenin Anayasa’ya uygun hale getirilmesi gerektiği de vurgulandı.

YENİ YOL HARİTASI

“Yüksek Mahkeme; yabancı dil kursu, sürücü belgesi kursu açılabiliyor da matematik kursu niçin açılamasın” yaklaşımı sergilemiş olabileceğine dikkat çeken kaynaklar, gerekçeli karar açıklandıktan sonra bir yol haritası belirleneceğini söyledi.