Özyönetim de sıkıyönetim de sandıkta oy getirmiyor

Muharrem SARIKAYA / YAZI DİZİSİ 12 / GAZETE HABERTÜRK

Çözüm sürecinde her iki kentte de doğum oranında patlama olmuş. Özellikle Batman’da geçen yıl dünyaya yeni gelenlerin nüfus patlamasıyla karşılaşılmış. Diyarbakır Temsilcimiz Veysi İpek ile dolaştığımız bölgede kiminle konuşsak aynı yakınmayı dinledik: “Örgütün özyönetimi de devletin sıkıyönetimi de bıktırdı...”

Biri hendek, kepenk kapatma; diğeri güvenlikli bölge, sokağa çıkma yasağı olarak karşısına dikilmiş. Bunun da bölgenin iki hâkim partisi HDP ve AK Parti sandıklarına yansımaması olanaksız. Ancak hangisinin daha etkili olup oyları etkileyeceği konusunda kafalar karışık. Çünkü geçen yıl doğum artışına neden olan huzur yerini 3 ay içinde korkuya, endişeye bırakmış.

DİYARBAKIR ÜZGÜN VE KAYGILI

Bölgenin nabzını en iyi gösteren şehir Diyarbakır... Çünkü diğerlerinin çevre ilçelerinde olan biten, burada kent merkezinde yaşanıyor. Tarihi surların çevrelediği Sur İlçesi de bunlardan biri...

Diyarbakır’a vardığımızda kalacağımız otelin, banka şubelerinin ve çarşıların yer aldığı Sur İlçesinde sokağa çıkma yasağı ilan edilmişti. Evi, işyeri veya bankada işi olan da 4 gündür devam eden yasağın kaldırılmasını Nebi Camii yanına sıralanmış beklerken, duvar kenarındaki ayakkabı boyacısı sitemle karışık tepkisini koydu:

“Hepimizi sonunda terörist ilan ettiler, sağ olsunlar...” Yasak alandaki kuyumcu dükkânına ulaşmak için çaresiz bekleyen Fuzuli Sururi, “Beterin beteri var, hiç değilse yaşamımız sürüyor” dedi. Tıbbi medikal satıcısı Mehmet Yıldırım ise bankaların da yasak bölgede bulunmasından yakındı, “Ödeme yapacağım, havale göndermek için şubeye gidemiyorum” diye konuştu.

Kadayıfçı Metin Altaca ise siviller kalkan yapıldığı için sokağa çıkma yasağı uygulandığını belirtti, ticaretinin olumsuz etkilediğine vurgu yaptı.

‘ÖZYÖNETİM NE?’

İlçe sakinlerinden Cevatpaşa Muhtarı Veysel Hattısarı ve arkadaşı Harun Ölmez de 1 ayda 18 gün yasaklı kaldıklarına işaret etti. Harun Ölmez, “Özyönetim erken doğum yaptı, biz bile ne olduğunu anlamadan çatışma ortamına dönüldü. Ama devlet de daha ağır geldi” dedi.

Şehirde herkesin lezzeti konusunda hemfikir olduğu sokak arası ciğercisi Nurettin Coşkun ise 7 Haziran öncesi 30 kilo kadar ciğer şiş satarken, bugün günde 10 kiloyu zor sattığını belirtti. Bismilli yün satıcısı Sermet Demircan da “eve giderken insanların güzergâhta çatışma olup olmadığını sorduğunu” söyledi.

Bu durumun 11 milletvekili olan, 7 Haziran’da 1’ini AK Parti’ye, geri kalan 10’unu ise HDP’ye verdiği Diyarbakır’da sandığa nasıl yansıyacağını kestirmek zor. Genel beklenti HDP seçmeninin sokağa çıkma yasağı ve güvenlikli bölgeler nedeniyle sandığa ulaşmakta sıkıntı yaşayacağı, bunun da AK Parti’nin 1 olan milletvekili sayısını 2’ye çıkaracağı yönünde.

HDP ise 7 Haziran’daki sonucun değişmesini beklemiyor, hatta blok çekmeye hazırlanıyor. Kentte HDP ile AK Parti arasındaki bölüşüme diğer partilerin yetişme şansı bulunmuyor.

İL BAŞKANLARI NE DİYOR?

AK PARTİ’NİN HEDEFİ

7 Haziran’da Bakan Cevdet Yılmaz’ı liste başı yapan AK Parti listesini yeniledi, ilk sıraya da Galip Ensarioğlu’nu koydu. 7 Haziran’da AK Parti listesinde olan Salim Ensarioğlu ise yeğeninin liste başı yapılmasına tepki gösterip bağımsız aday oldu. Eski DYP’li Bakan Salim Ensarioğlu hem aşiretini hem de merkez sağ seçmeni etkiliyor. İl Başkanı Muhammed Akar, en büyük sorunlarının güvenlik olduğunu, rahat çalışamadıklarını, bazı ilçelere ise hiç giremediklerini söyledi.

ARTILARI

PKK’nın gençlik örgütlenmesi YDG-H’nin hendek kazma, kepenk kapatma eyleminden halk bıkmış, AK Parti’den çektiği oyların bir kısmının geri dönmesi bekleniyor.

Listesini yenilemesi nedeniyle 7 Haziran’da 6 bin kadar oyla kaybettiği ikinci sıradaki adayının bu kez kazanacağına inanıyor.

Tek başına iktidara gelmesi halinde istikrarın oluşacağı, 2023’te Lozan Antlaşması şartları sona erince Batılı esaretin biteceği, bölgede petrol ve doğalgaza ulaşılacağı, çözüm sürecinin tekrar başlayacağına ilişkin söylemiyle, HÜDA PAR’ın seçimden lehine çekilmiş olması AK Parti’ye oy getiriyor.

HANDİKAPLARI

Eski Bakan Mehdi Eker’in İstanbul’a gitmesi, yatırım ve devlet dairesinde iş bekleyen seçmenin inancını etkilemiş.

Uygulanan güvenlikçi politikalarla sokağa çıkma yasağından çok daha fazla etkilenmiş, bu da AK Parti’ye tepkiye dönüşmüş.

Çatışmasızlık sürecinin bitmesinin nedenini seçmen Cumhurbaşkanı Erdoğan ve AK Parti’ye bağlamış.

CHP’NİN UMUDU

Listesini yenileyen, gazeteci Naci Sapan’ı liste başı yapan CHP bunun 1 milletvekili getirecek kadar olmasını zor görse de en azından bu seçim MHP’nin gerisinde kalmayı beklemiyor. İl Başkanı Mehmet Sayın, genel merkez ve lideri Kılıçdaroğlu’nun başarılı kampanyasının kadın oylarının bu kez kendilerine gelmesine neden olacağını söyledi.

ARTILARI

Çözüm sürecini kalıcı kılacak olan partinin CHP olduğu inancı yükselmiş. Ancak henüz getiriye dönüşmemiş.

HDP ve AK Parti politikalarına tepkili seçmen CHP’ye yönelmiş.

CHP’nin seçim bildirgesi bölgede kabul görmüş.

HANDİKAPLARI

HDP ile aynı toplumsal tabana hitap ettiği için oradan oy koparmakta zorlanıyor.

Geçmişte CHP’deki bazı milletvekillerinin ulusalcı söylemleri unutulmamış.

Naci Sapan’ın adaylığına memnuniyetini gösteren seçmeni, kendisinden geride kaldığına inandığı teşkilatına mürebbiye gibi davranıyor.

MHP’NİN BEKLENTİSİ

MHP’nin İl Başkanı Mehmet Teyar Karakoç, bu seçimde de 3’üncü parti olacaklarını iddia etti.

ARTILARI

Bölgede sayısı yüksek güvenlik görevlileri MHP’yi tercih ediyor.

HDP’ye tepki için halktan oy verenler oluyor.

Türk ve Arap seçmenin bir kısmı da oy veriyor.

HANDİKAPLARI

Bölgedeki etnik kimlik baskısının yüksekliği.

MHP’nin sorunun çözümüne dönük bakışı.

AK Parti’nin kendisine gelebilecek oyları toplaması.

HDP’NİN UĞRAŞI

HDP ise en rahat olduğu ilde, en rahatsız parti. Bir yandan 7 Haziran’da kazandığı 10 milletvekilini korumak istiyor, diğer yandan tepki ve diğer nedenlerle oy vermeyecek seçmeni sandığa götürmenin yolunu arıyor. 7 Haziran öncesi düzenlediği mitingde IŞİD bombası ile karşılaşan HDP’nin İl Başkanı Ömer Önen, “barış sürecinin devamının tek kişiye bağlı olmasının yarattığı sıkıntıya” dikkat çekti, “özyönetimin ne olduğunu halka anlatamadıklarını” vurguladı.

ARTILARI

Kürt seçmen tek temsilcisi olarak görüyor, bölgesel gücünü koruyor.

Dayanışma duygusu sokağa çıkma yasağı nedeniyle daha da artmış, bu da HDP’ye oy getiriyor.

HDP’nin kesinlikle Meclis’te olması gerektiğine inanıyor.

HANDİKAPLARI

PKK’nın gençlik örgütlenmesi YDGH’nin hendek ve kepenk kapatma eyleminden bıkan halk, tepkisini HDP’ye gösteriyor.

Güvenlik bölgeleri ve sokağa çıkma yasağı nedeniyle şehri terk eden seçmen oy düşürüyor.

Her an tutuklanma veya IŞİD’in eylemiyle yüz yüze kalma kaygısıyla rahat çalışamıyor.

BATMAN’IN SORUNLARI BİR BATMANDAN AĞIR...

Sümerler döneminde, Dicle Nehri’nin, çevrelediği İluh Tepesi’ndeki şehir yerleşkesini bataklık haline getirip yere batırması nedeniyle, adına ‘Batman’ denildiği söylenir. Anadolu’da kullanılan 7.6 kilonun denk geldiği 1 batman ölçüsüne de atıf yapılır.

Her ne olursa olsun bugün Batman için iki unsur da geçerli, bir yandan ticari olarak batıyor, diğer yandan ölçüleri yeni dünya düzenine uymuyor. Kente çevre tarlalardaki mısır koçanı anızının yakılması nedeniyle duman ve yağan küller içinde girdik. 7 Haziran’da 4 milletvekilinden 3’ünü HDP’nin, 1’ini de AK Parti’nin aldığı Batman’da aslında bu seçim de fazla bir değişiklik beklenmiyor.

AK Parti ve HDP’nin liste değiştirdiği ilde en büyük sorun, çözüm sürecinde açılan hastaneler ile bölgenin tıp merkezi haline gelecekken, çatışmalarla gelen hastaların azalması, olanın da kaçması. Petrol kuyuları, işletmeleri ve yan yatırımları nedeniyle işsizliğin çok yüksek olmadığı ilde en büyük sorun üzerlerindeki algı...

ÇATIŞMA YOK

Örneğin kentte herhangi bir çatışma olmamasına karşın, Hasankeyf’e son dönem gelen turist sayısı eksiye düşmüş. Çağdaş Gazetesi Yayın Yönetmeni sevgili arkadaşım Arif Arslan, son dönem hiç olay yaşanmadığını belirtti, “Ama bunu anlatmakta zorlanıyoruz” dedi.

Kaldırımları, kentsel heykel ve uygulamaları ile Batı Avrupa şehirlerini andıran Batman’ın köylüsü Abdullah Can, çatışma ortamının yaşamlarını etkilediğini kaydetti. TPAO’da çalışan güvenlik görevlileri ise PKK’nın gençlik örgütlenmesinden yakındı; ortak görüşleri, çatışma ortamının HDP ve AK Parti’ye birlikte kaybettirdiği yönündeydi.

İçlerinden birinin şu cümlesi ise dikkat çekiciydi: “Burada biri milletvekili veya belediye başkanıysa bil ki ya şıh, ya ağadır ya da atama ile gelmiştir...”

Yoğurtçular pazarında köyünden getirdiği ürünü satan Nefia Alpan ve Bedia Altın’ın da tüccar Dursun Kuru ve tesisatçı Ahmet Yetiş’in de tepkisi çatışmasızlık sürecinin bitmiş olmasınaydı. Nafia Alpan’ın, “Ben anayım, daha önce televizyonu ‘İyi bir haber gelir mi?’ diye hep açardım, şimdi ‘Evladımın ölüm haberi gelir mi?’ diye açmaya korkar oldum” cümlesi de şehirdeki durumu anlatmaya yeterli.

Hemşerisi Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’i bu seçimde Gaziantep AK Parti 1. sırasına yollayan Batman’da beklenti, 7 Haziran gibi 3 HDP, 1 AK Parti şeklinde sonuçlanacağı yönünde.

- BİTTİ -