Beratcan katiline 'kanka' diyormuş!

Esra BOĞAZLIYAN/GAZETE HABERTÜRK

10 yaşındaki Beratcan Karakütük’ün kayboluşu, 15 gün sonra cesedinin bulunması ve korkunç bir cinayete kurban gittiğinin anlaşılması Türkiye’yi sarstı, hepimizi derinden etkiledi. Bu, planlı bir cinayet olsa da her ortaya çıkan detayla birlikte tüylerimizi diken diken eden Beratcan’ın kayboluş sürecinden aslında çıkarılması gereken çok önemli dersler var. Ebeveynlerin, toplumun, okul yöneticilerinin ve hatta çocukların... Ebeveynler çocuklarını nasıl koruyacak? Çocuklar kendilerine kötü niyetle yaklaşan birini nasıl anlayacak? Şehir güvenliği nasıl sağlanacak? Hangi önlemlerle kayıpları bulmak daha kolaylaşacak? Günlerce Beratcan’ı arayan ve bu trajik olayı çözen İstanbul Çocuk Şube Müdürlüğü yetkilileri, bu vakadan çıkarılacak dersleri anlattı. Aralarında psikolojik rehberlerin de bulunduğu uzman ekip, Beratcan’dan yola çıkarak hem ailelere önemli tavsiyelerde bulundu hem de bu süreçte tespit edilen aksaklıkları açıkladı. İşte Beratcan’ın öğrettikleri...

EBEVEYNLERE ÖNEMLİ UYARILAR:

BERATCAN KATİLİNE 'KANKA' DİYORDU, ÇOCUĞUNUZ KENDİNDEN BÜYÜKLERLE SAMİMİYET KURMASIN

-Beratcan, katili servis şoförüne ‘Kanka’ diye hitap ediyordu. Çocuklarınızın kendilerinden büyük kişilerle samimi arkadaşlık kurmasına izin vermeyin. Servis şoförü, hostes, kantinci, okul görevlisi gibi kişilerle resmi diyalog dışına çıkılmamalı, samimiyet geliştirilmemeli.

-Beratcan, katili tanıdık biri olduğu için güvenip servisine bindi. Çocuklarınıza, tanıdığı biri de olsa sizin onayınızı almadan kimseyle gitmemesi gerektiğini öğretin.

-Eğer çocuğunuz okula yürüyürek gidip geliyorsa mutlaka okul yolunda bir güzergâh çizin ve çocuğunuzu bu güzergâhtan çıkmaması için uyarın. O güzergâhın güvenlik durumuna dikkat edin. Yol boyunca kamera var mı, dere geçiyor mu, kuyu var mı, üzeri kapalı mı, mutlaka kontrol edin.

-Çocuğun acil durumlarda nereleri araması gerektiğini bilmesi lazım, mesela 155 gibi. Kendi telefonunu, anne babanın telefonunu ezbere bilmeli. Oynarken ve yürürken yalnız olmaması gerektiğini öğretmek lazım. Ayırt etme yetisi gelişmeyen çocukları gözetimden ayırmamak gerekiyor. Maalesef 4-5 yaşında çocukları parklarda tek başına bırakabiliyor aileler. Yürürken çocukları özellikle arkada bırakmamak gerekiyor.

-Çocuklara kendilerini güvende hissetmedikleri anda bağırmayı, çığlık atmayı, hatta gerektiğinde fiziksel anlamda mücadele etmeyi öğretin.

-Kimlerden yardım alacağını bilmeli çocuk. Hayır demeyi bilmeli. Tehlike sezdiği anda ortamdan uzaklaşması gerektiğini bilmeli.

-Kendisine dokunulduğu zaman tedirgin hissediyorsa kendini, yabancı biri ona dokununca gerekirse fiziksel kuvvet kullanarak itip bağırıp oradan uzaklaşması gerekiyor.

-Çocuklar adres ve telefon bilgilerini ezberlemeli, anne ve baba izni olmadan eve kimsenin girmemesi gerektiğini bilmeli, kaybolunca neler yapabileceğine dair daha önceden antrenmanlı olunmalı. Oturun konuşun mesela. Kaybolduğu yerde ne yapması gerektiğini çocuklara anlatmalısınız.

-Çocuk kaybolduğunda sakın 24 saat beklemeyin. O anda bildirin. İlk 3 saat çok önemli. Aksi halde alan genişleyince polisin işi zorlaşıyor.

-Çocuklarınızın cep telefonlarını ve akbillerini kendi adlarına kaydettirin. Çocuğu kimliklendirin. Çocuk telefon kullanabiliyorsa hat kendinin olsun. Bu ilk kaybolduğu zaman çocuğun izini sürmek adına polisin işini kolaylaştırıyor ve süreci kısaltıyor. Olayı paranoyaya döndürmemek lazım ama arkadaşlık ilişkileri çok önemli. Bu ilişkilere dahil olmak ve kontrol altında tutmak lazım.

-Çocuğun bir saç telini saklamakta da yarar var.

-Çocuklar kaybolur kaybolmaz medyaya başvurmak bazen olayın seyrini değiştirebiliyor. Çocuğu kaçıran panikleyip planını değiştirebiliyor ya da firariyi bulmak uzayabiliyor. Polis olayın ana omurgasını çözdükten sonra medyada yer alırsa faydası olur.

‘SAKIN 24 SAAT BEKLEMEYİN’

Günlerce Beratcan’ı arayan İstanbul Emniyeti Çocuk Şube Müdürlüğüekibi, çocukların kayıp başvurusu için 24 saat beklenmemesi, derhalpolise bildirim yapılması gerektiği uyarısında bulunuyor.

ÇOCUK ŞUBE MÜDÜRLÜĞÜ YETKİLİLERİ, İSTANBUL’UN KAYIP ÇOCUKLARINI ANLATTI:ORGAN MAFYASI ŞEHIR EFSANESİ

Beratcan’ın kayboluşu, ne yazık ki acıbir şekilde sonlandı. Peki İstanbul’un kayıp çocuk tablosu nasıl? İstanbul Emniyeti Çocuk Şube Müdürlüğü’nün verilerine göre; şehirde her gün 7-10 arasında kayıp başvurusu yapılıyor. Yüzde 90’ı da aynı gün içinde bulunuyor. Kayıp başvurusunda geçen yıla oranla yüzde 65 oranında düşüş var. Çocuk Şube Müdürlüğü yetkilileri, bu düşüşün nedenini şöyle açıklıyor: “Geçen yıla göre yüzde 65 düştü kayıplarımız. Nedeni kamera çalışmaları. Okulların güvenliği ön plana çıktı. Ailelere ve velilere ciddi bilinçlendirici eğitim veriyoruz. Geçmişte kayıp bulunmadığından üstüne eklenerek gitmiş sayılar. Ama şimdi bulunuyor. Eğer vahim kayıp değilse 2-3 gün içinde buluyoruz. Beratcan olayı vahim kayıplardandı. 11-12 yaşında bir çocuk 2 gün eve gelmiyorsa vahimdir. Devletin yurtlarında kalıp sonradan kaçan çocuklarda da % 40’a varan düşüş var. İstanbul’da her gün 7-10 arasında kayıp başvurusu yapılıyor ama bazıları da gerçek kayıp olmayabiliyor. Örneğin önceki gün bir aile ‘Çocuğum okulda yok telefonuna ulaşamıyorum’ diye başvuru yaptı, sisteme girişini yaptık. Çocuğun telefonunun şarjı bitmiş, arkadaşının evine gidince de şarja takıyor ve arıyor anneyi. 10-15 günde bulamadıklarımız da var. Sevgilisiyle kaçmış, anne babaya kızmış Muğla’ya, Kayseri’ye akrabasına gitmiş... Sonucunda vahim durumun olmadığı bu gibi kayıpların bulunması da 10-15 gün sürebiliyor.”

Peki İstanbul’da kaybolan çocukların profili nasıl? En çok hangi tür kayıplar meydana geliyor? Çocuk Şube Müdürlüğü yetkilileri bu soruyu da şöyle yanıtlıyor: “Çocuk evi bulamamıştır, yanlış adrese gitmiştir, gideceği yeri bulamamıştır, arkadaş grubuyla Kadıköy’e, Beşiktaş’a gidelim deyip kaybolmuştur. Bu bir kayıptır ve çabucak bulunabilir. Çocuğun zarar görme ihtimali de düşüktür bu durumlarda. İkinci ihtimal çocuğun özellikle 10-12 yaşlarında duygusal ilişki yaşaması, bir kız ya da erkek arkadaşıyla bir macera içine girmesi. Geçen yıl bu durumu yaşadık. 11 yaşındaki çocuk kız arkadaşıyla Muğla’ya gitti. Sahilde bulduk onları. Böyle bir kayıp olabilir, buluyoruz bunda da sıkıntı yok. İstanbul’da sokaktan çocuk kaçırma olayı yok. İçinde bir anlam, özel neden yoksa İstanbul genelinde böyle bir durum görmüyoruz. İstanbul’da çocuk kaçırma, organ mafyası, çocukları götürme, satma, zorla dilendirme, çocukların beden bütünlüğünden istifade etme söz konusu değil. Kaçırılıp dilendirilme, organ mafyası şehir efsanesi. Bize intikal etmiş organ mafyası tarafından hiçbir çocuk kaçırılma olayı yok. Ama velayet kaçırması var. Anne baba ayrılmıştır babanın ya da annenin yakını çocuğu kaçırır. Burada endişe etmiyoruz çocuğun canından çünkü çocuğu kaçıran da sahiplenmek için kaçırıyor. Ya da kız kaçırma durumunda da aynı şey söz konusu. Evlilik vaadi var. Biz zaten ilk 3 saatte haritayı görüyoruz. Bu kaçırma duygusal mı, velayet kaçırması mı çocuğun kaçırılması kaybolması mı? Çözüyoruz. Kayıplar arasında kurumdan kaçanlar da önemli bir yer tutuyor. Koruma altındaki çocukların kayıplarının önlenmesi için ‘açık kapı sistemi’nin kaldırılması gerekli.”

12 YIL SONRA BULUNDU

İstanbul Çocuk Şube Müdürlüğü yetkilileri, şehirde son yıllarda çözülemeyen bir kayıp çocuk vakası olmadığını söylüyor: “Vahim 4 kaybımız vardı. Eski tarihlerden kalma kayıplar bunlar. Bunların birini geçen haftalarda çözdük. 2004’te 4 yaşındayken kaybolmuştu çocuk. 12 yıl sonra Çanakkale’de bir yurtta kaldığını tespit ettik. Babadan aldığımız DNA örneğini çocukla karşılaştırdık ve bulduk. Diğer 3 kayıp jandarma bölgesindendi.”

ÇOCUKLARA ÖNERİLER: BÜYÜKLERE YARDIM ETMEYE ÇALIŞMA

-Büyüklere yardım etmeye çalışma, çünkü sen çocuksun ve yardımın dokunamaz. Örneğin bir yetişkin sana ‘Köpeğim kayboldu, gel beraber arayalım’ dediğinde gitme.

-Birileri sana sır veriyorsa bunu mutlaka ailenle paylaş. Bir yere giderken başında bir yetişkin varsa bile ailene haber ver.

-Birinin senin ailenin isimlerini bilmesi ona güveneceğin anlamına gelmez.

-Su birikintilerinden, kuyulardan, terk edilmiş eski binalardan uzak dur. Arkadaşların ısrar etse dahi buralara gitme.

OKUL YÖNETİMİNE UYARI KAMERALARINIZI DIŞARI ÇEVİRİN

-Beratcan’ı ararken 320 kamera tarandı. Fakat kameraların yetersizliği yüzünden süreç uzadı. Örneğin okuldaki kamera bahçe dışını göstermiyordu, servise bindiği yerdeki eczanenin kamerası yoktu. Okul yöneticileri kameraları bahçe dışına çevirmeli. O eczanede kamera olsaydı Beratcan’ı çok kısa bir sürede bulabilirdik.

-Bütün kamu kurumlarınının, meslek odalarının, kamu hizmeti yapan özel teşebbüslerin kamera çalışması yapması gerekiyor. Kapınızın önünü gören kamera güvenliğinizi sağlamaz. Ancak kapınızın önünden geçen yolu gösteren kamera bunu sağlar. Kamera perspektifi geniş olmalı.

-Tüm okulların ve kamu hizmeti veren kurumların kamera kurmasına önem veriyoruz. Belediyelere kamerası olmayan binalara ruhsat verilmemesini tavsiye edeceğiz. Hatta lojistik firmalarından TIR’lara da kamera takılmasını isteyeceğiz. Zira Beratcan olayında kameraları tararken takip ettiğimiz servisin önüne geçen bir TIR yüzünden servis gözden kayboldu, bize çok zaman kaybettirdi.

-İstanbul Emniyet Müdürlüğü, bütün sokakların kameralandırılması ve MOBESE’ye yönelik ciddi bir çalışma başlattı. İstanbul’un sokak sokak kamera haritası da çıkarılıyor. Bu çerçevede geçen yıl okul etraflarına kameralar kuruldu. Bu kameralar ve polisin çalışmalarıyla okul etrafındaki suç oranı yüzde 75 oranında düştü.