Murat GÜRGEN / GAZETE HABERTÜRK
Resmi Gazete’de dün yayımlanan bir Bakanlar Kurulu kararı ile Türk askerleri yurtdışında, yabancı NATO askerleri de Türkiye’de “TBMM kararı” olmaksızın konuşlandırılabilecek.
Düzenleme, NATO’nun 2014’te Galler’deki zirvesinde “çatışma bölgelerine 48 saat içinde müdahale edebilecek” uluslararası bir güce kavuşulmasını kabul ettiği eylem planı uyarınca alındı.
NATO’nun bu gücü “Çok Yüksek Hazırlık Seviyeli Müşterek Görev Kuvveti” (VJTF) olarak adlandırılmıştı. Resmi Gazete’de dün yayımlanan Bakanlar Kurulu kararı, VJTF’nin faaliyetine ilişkin esasları içeriyor.
Buna göre VJTF birliğinin sınır geçişleri ve hedef bölgeye intikalinde kolaylık sağlanacak. Aynı şekilde Türk Silahlı Kuvvetleri’nin VJTF’nin aynı nitelikteki faaliyetlerine katılması “süratle ve tekin şekilde” sağlanacak.
NATO askerlerinin Türkiye’de görevlendirilmesi ya da Türkiye üzerinden üçüncü bir ülkeye intikali halinde, hangi üslerin, limanların, sınır kapılarının kullanılacağı bir eşgüdüm kurulu tarafından belirlenecek. Boğazlardan geçiş konusunda Montrö Sözleşmesi hükümleri saklı tutuldu.
ÖN HAZIRLIKLI GİDECEKLER
VJTF çok kısa zamanda konuşlanma yeteneğiyle donatılmış kara, deniz, hava ve özel kuvvetler birliklerinden oluşacak. Bu kuvvetin etkinliğinin artırılması amacıyla bir kısım malzeme ve teçhizat “olası konuşlanma mahallerinde” depolanacak.
NATO’nun müdahil olacağı bir kriz ya da çatışma anında öncü unsurlar 48-72 saat, ana unsurlar ise 5-7 gün içerisinde görev yerine intikal edecek.
ÖNCÜ GÜÇ 5 BİN ASKER
VJTF’nin öncü kara birliğinin farklı ülkelerden 5 bin askerin yer alacağı bir tugay büyüklüğünde olması, ana unsurlarda ilave 2 tugay askerin daha yer alması planlanıyor.
İttifak ülkeleri rotasyonla güce asker verecek ve NATO’ya tahsis edeceği askerlerini her an intikale hazır durumda bulunduracak. Komuta karargâhı da rotasyona tabi olacak.
ANAYASA İMKÂN TANIYOR
Bu uygulamaya imkân tanıyan Anayasa’nın 92. maddesinde, “Milletlerarası hukukun meşru saydığı hallerde savaş hali ilanına ve ‘Türkiye’nin taraf olduğu milletlerarası antlaşmaların veya milletlerarası nezaket kurallarının gerektirdiği haller dışında’ Türk Silahlı Kuvvetleri’nin yabancı ülkelere gönderilmesine veya yabancı silahlı kuvvetlerin Türkiye’de bulunmasına izin verme yetkisi TBMM’nindir” hükmü yer alıyor.
‘ANAYASA’DAKİ HÜKÜM MUĞLAK, DEĞİŞTİRİLMELİ’
HALDUN SOLMAZTÜRK (EMEKLİ TUĞGENERAL)
“NATO’nun 1960’lı yıllardan beri AMF tugayı (mobil kuvvetleri) vardı. Soğuk savaş bittikten kısa süre sonra bu tugay lağvedildi, 40 yıllık bir deneyim ortadan kalktı. Geleceği öngörememek anlamında bir hataydı. Şimdi tekrar kuruldu.
Bu tugay savaşmak için oluşturulmadı. Karşı tarafa ‘bir ülke ile değil NATO ile çatışmaya gireceği’ mesajı verilerek caydırıcılık hedefleniyor. Bu kuvvetin gönderilmesi için NATO’da siyasi karar alınması gerekir. Meclis konusu ise sadece Türkiye’de problemlidir.
Anayasa’mızda ‘Uluslararası anlaşmaların gereği olarak gönderilen birlikler Meclis iznine tabi değildir’ diye muğlak bir ibare var. Bu ifade hep istismar edilmiş, oldu-bittilerle karşılaşılmıştır. Türkiye’nin Meclis’ten geçmeyen bir çatışma riski içine girme riski vardır. Anayasa’nın bu maddesine açıklık getirilmelidir.”
