3 yıllık geçiş dönemi

Merhum Turgut Özal’ın başlattığı “başkanlık sistemi” tartışmasının bir adımı daha bugün tamamlanacak.

Bugüne kadar yaşananların ötesinde, sisteme ilişkin bir metin ilk kez kamuoyunun önüne konulacak.

Bütün bunlar da çok değil, 2 ay gibi bir sürede oldu, bitti.

Gündeme gelmesi de beklenmedik bir şekilde gerçekleşti, MHP Lideri Devlet Bahçeli’nin partisinin grup toplantısındaki “Fiili durum sürdürülebilir değil” cümlesi, süreci öngörülmedik bir şekilde başlattı.

AK Parti ile MHP arasında başlayan müzakereler süreci bugün noktalanacak ve adı “cumhurbaşkanlığı” olsa da bütün işlev ve yapısıyla başkanlık sisteminin ilk kez yasal bir önerisi Meclis’e sunulacak.

BAHÇELİ’NİN GEREKÇESİ

Süreci başlatan MHP Lideri Bahçeli ile dün eski TBMM Başkanı İsmet Sezgin’in cenazesi sırasında Meclis’te karşılaşıp konu üzerinde sohbet etme olanağı buldum.

Gece yapılan görüşmelerde mutabakat sağlandığını, teklifin AK Parti milletvekilleri tarafından Meclis’e sunulacağını bildirdi.

“Metinde mutabık kaldık, en geç yarın (bugün) sunulur” dedi.

Bu aşamada, “Siz son 4 grup toplantınızda parlamenter sistemden yana olduğunuzu açıkladınız, bundan taviz vermeyeceğinizi bildirdiniz” anımsatmasında bulundum, “Getirilen başkanlık sistemi olmayacak mı?” dedim.

“Yine parlamenter sistemi savunuyoruz” dedi ve getirilen sistemin “başkanlık, cumhurbaşkanlığı” olduğunu belirtip ekledi:

“Yaşanan fiili durum bu noktaya getirdi.”

YENİ DÖNEM

AK Parti ve MHP, tamamı 38 maddeden oluşan, ancak bunun sisteme ilişkin 12 maddesini referanduma götürmeye dayalı müzakere sürecinde ilk aşamada 4 maddede pürüzle karşılaştı.

Bunlar, Cumhurbaşkanı’nın aynı zamanda partisinin genel başkanı olması, Cumhurbaşkanı’nın yasaları veto etmesi halinde Meclis’in yeniden çıkarması için gereken oran, Cumhurbaşkanı’nın yapısal düzenlemelerle ilgili yürütmeyle ilgili kararname çıkarması, Cumhurbaşkanı ve bakanların Yüce Divan’a sevki için gerekli oy oranı...

Bir de yedek milletvekilliği...

Bunun dışında Başbakan ve Bakanlar Kurulu’nun sistem dışına çıkması, MGK’nın kaldırılması konularında uzlaşı sağlandı.

En son dün gece yarısı biten görüşmede oranlarda her iki taraf da esneme sağlayınca bir noktada buluşuldu.

GEÇİŞ SÜRECİ

Müzakerelerde değişikliklerden hangisinin hemen yürürlüğe gireceği, hangilerinin geçiş dönemi sonrası 2019’da devreye konulacağı da belirlendi.

Örneğin, Başbakan buna göre 2019’a kadar görevini sürdürecek.

“Cumhurbaşkanı’nın varsa partisiyle ilişkisinin kesileceğine” ilişkin hüküm de metinden çıktı; ancak Cumhurbaşkanı’nın partisinin aynı zamanda genel başkanı olmasına dönük uygulamanın 2019 sonrasına kalması hedeflendi.

Bununla birlikte Cumhurbaşkanı’nın büyükelçileri atarken ABD’de olduğu gibi TBMM’nin onayına sunması ise hemen yürürlüğe girecek hükümler arasında sayıldı.

MHP ile yürütülen 2 aya yakın müzakereler sonucu gelinen son nokta, bugün ortak açıklamayla ortaya çıkacak.

Bundan sonrasındaki ikinci aşama milletvekillerinin bireysel vicdanlarına kalacak; eğer 330’un üzerinde geçerse bu kez halkın vicdanına sunulacak.

MUHARREM SARIKAYA/GAZETE HABERTÜRK