Çanakkale Savaşı'nın kahramanlarından Cevat Paşa: Perişan haldeki düşmanın kaçışı en kıymetli andı
Çanakkale savaşlarındaki zaferlerin kahramanlarından Cevat Paşa'ya 18 Mart'ın en kıymetli anı sorulduğunda, "Boğaz'dan perişan halde çıkmakta olan düşman filosunun görünüşü savaşın en kıymetli anıydı" yanıtını verdi
ÇANAKKALE Savaşları’nın gizli kahramanı Cevat Paşa (Çobanlı); savaştan önce Atatürk’le tanıştı, Çanakkale Deniz Savaşları’nda, mirliva (tuğgeneral) olarak görev aldı, Atatürk’ün komutanı oldu ve dostluğunu kazandı. Cevat Paşa, hep Atatürk’ün dost meclisinde yer aldı.
“Cevat Çobanlı Paşa” kitabının yazarı olan araştırmacı yazar Ahmet Yurttakal, Cevat Paşa ile Atatürk’ün bilinmeyen fotoğraflarını, sohbet masasında Afet İnan’a yazdıkları mektubu, 18 Mart’la ilgili sözlerini Habertürk’le paylaştı. Atatürk’le birlikte yazıp imzaladığı, Afet İnan’a yazılan mektup, Atatürk ve Cevat Paşa’nın dostluklarını ortaya koyuyor.
1936 tarihli mektupta Atatürk, manevi kızı olan tarihçi-sosyolog İnan’a yazıyor. Mektuba, o an masada olan Cevat Çobanlı ve Fahrettin Altay da not düşüyor. Atatürk mektupta şöyle diyor: “Bu gece Cevat Paşa ile beraberiz. Senin ‘Belleten’ de çıkacak, Gerilla makaleni beraber okuduk. Memnun ve mütehassis oldular. Sofrada hemşire ile beraber, Orgeneral Altay da vardır. Sevgi ve selam. K. Atatürk...”
Mektupta Cevat Çobanlı “Samimi teşekkürleriyle ve gözyaşlarıyla” notunu düşerken, Fahrettin Altay da “Yüksek saygılar” ifadesini kullanıyor.
‘ZORLA DİNLENMELERİNİ SAĞLIYORDUM’
Ahmet Yurttakal’ın, dönemin gazeteleri ve Cevat Paşa’nın röportajlarından derlediği hatıralara göre Cevat Paşa, 18 Mart gecesini “O gece tabyalardaki bütün efrad gündüzki müthiş yorgunluğa rağmen gece sabaha kadar çalışarak tabyalarının harap olan yerlerini tamir etmişler, topları gömüldükleri toprak yığınlarından çıkarmış, temizlemiş ve ertesi gün ateşe hazır vaziyete getirmişlerdi.
Her ihtimali nazarı dikkate alarak ertesi güne hazırlanmıştık. Herkes o kadar büyük bir gayretle çalışıyordu ki yorulduklarını hissettiklerimi adeta zorla oturtup dinlenmelerini temin edebiliyordum” diye anlattı. Cevat Paşa’ya yıllar sonra 18 Mart 1915 gününün en kıymetli anı sorulduğunda şöyle diyecekti:
“O gün güneşin son ışıklarıyla Boğaz’dan perişan halde çıkmakta olan düşman filosunun görünüşü savaşın en kıymetli anıydı.”
” ‘MUSTAFA KEMAL’İ ZİYARET ETTİM’ Cevat Paşa, 18 Mart günü Maydos’ta (Eceabat) bulunan 19. Tümen’e, Çanakkale Komutanı Mustafa Kemal’i ziyareti ve Kirte (Alçıtepe) tarafında bulunan birlikleri teftişe gittiklerini şu sözlerle anlatıyor:
“Düşman donanmasının Boğazlara doğru ilerlemekte olduğunu gördük. Gemilerin almış olduğu tertibata nazaran bunun alelade bir harekât olmadığına kani olarak hemen Alçıtepe’ye doğru geri döndük.
Bu anda ilk taarruz mermisi başımızın üzerinden geçerek Alçıtepe’ye saplandı. Hemen Maydos’a (Eceabat) hareketle Mustafa Kemal Bey’den ayrılarak Çanakkale’ye döndüm.”
CEVAT PAŞA KİMDİR?
1870’te İstanbul’da doğan, aslen Malatyalı olan Cevat Paşa, Galatasaray Lisesi’nden mezun odu. 1892’de Harp Akademisi’ne girdi. 1894-1900 arasında “Padişah Yaveri” sıfatıyla Maiyet-i Şer’iye Erkan-ı Harbiyesi’nde görev aldı.
1909- 1910’da Harp Akademisi Komutanı oldu.1911 ve 1912’de 1. Ordu Kurmay Başkanı oldu, Birinci Dünya Savaşı’nın farklı cephelerinde görev aldı. 1938’de hayata veda etti.
SAMİ AKBIYIK/GAZETE HABERTÜRK
