Barzani'yi hangi sürprizler bekliyor?

Irak Kürt Bölgesel Yönetimi'nin bağımsızlık referandumu kararına Türkiye başta olmak üzere, ABD ve AB ülkelerinden de tepkiler yükseliyor. Türkiye de bu konuda, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın "Barzani nihai kararımızı görecek" dediği yarınki MGK toplantısına kilitlendi.

Cumhurbaşkanı Erdoğan: MGK, 22 Eylül saat 15:00'te Erdoğan: "Şu anda bu atılan adımlar bizi ister istemez yeni bir karar sürecine itti. Biz bu ayın 27'sinde Milli Güvenlik Kurulu toplantısı yapacaktık. Şimdi Amerika dönüşü 22'sinde, içinde bu referandum olayını da gündeme aldığımız, ayın 22'sine Milli Güvenlik Kurulu toplantısını çektik ve Milli Güvenlik Kurulu toplantısını ayın 22'sinde saat 15.00'te yapacağız. Milli Güvenlik Kurulu toplantının arkasından Hükümet, Bakanlar Kurulu toplantısını yapacak ve bu konuyla ilgili nihai kararımızı da bizler teklif olarak, hükümet de Bakanlar Kurulu olarak ayın 22'sinde verecek." açıklamasını yapmıştı.

MGK öncesi, Irak sınırında başlayan askeri tatbikatın da, Barzani yönetiminin aldığıreferandum kararına yönelik net bir mesaj olduğu belirtiliyor.Yarınki MGK'da Barzani yönetimine karşı ne gibi tavsiye kararları alınacağı merak ediliyor. Referandum kararından vazgeçilmemesi durumunda, ilk olarak ekonomik ve diplomatik açıdan bazı yaptırımlar dile getiriliyor. Bunlar arasında, Habur Sınır Kapısı'nın kapatılması, ihracat/ithalatın sona erdirilmesi, diplomatik ilişkilerin en düşük seviyeye düşürülmesi, konsolosun geri çekilmesi gibi tedbirler öne çıkıyor. Askeri yaptırımlar konusunda ise olası referandum ve sonrasındaki gelişmelere dikkat çekiliyor.

Eski Genelkurmay İstihbarat Daire Başkanı İsmail Hakkı Pekin, HABERTURK.COM'a değerlendirdi:

ÖNCELİKLİ YAPTIRIMLAR

Barzani bağımsızlık referandumunu gerçekleştirdiği takdirde Türkiye kendisi ile ilgili öncelikli olarak ekonomik yaptırım kararları alır. Öncelikle Habur Sınır Kapısı'nın kapatılması, Barzani yönetimi ile yapılan ihracat ve ithalatın sona erdirilmesi, Barzani ile ilişkilerin en düşük seviyeye düşürülmesi, diplomatik ilişkilerin düşürülmesi, Erbil konsolosunun geri çağrılması ve Türkiye'nin oradaki yatırımlarının gözden geçirilmesi gündeme gelecektir. Bu ve buna benzer çok sayıda ekonomik tedbirler söz konusu. Bu konuda bir tavsiye kararı alınabilir.

IKBY, Bağdat'a yeniden heyet gönderecek Irak Cumhurbaşkanı Fuad Masum ve Irak Kürt Bölgesel Yönetimi (IKBY) Başkanı Mesut Barzani ile yeni heyet gönderilmesi konusunda anlaştıklarını açıkladı

ASKERİ MÜDAHALE SEÇENEKLER ARASINDA MI?

Olası bir referandum kararından sonra Kerkük'te peşmergenin zoraki bir yaptırımı, müdahale girişimi olursa ona karşı Türk Silahlı Kuvvetleri müdahale kararı alabilir. Bu müdahale konusunda İran'la, Irak'la işbirliği yapacağını belirtir.

"IRAK MERKEZİ HÜKÜMETİNE ASKERİ DESTEK TEKLİF EDİLEBİLİR"

Irak merkezi hükümetini askeri açıdan bir destekleme kararı alınabilir, bu teklif edilebilir. Ayrıca bunu destekleyecek olan İsrail'e yönelik bir takım tedbirler alınabilir. İsrail'e yönelik ekonomik tedbirler söz konusu olabilir. Çünkü İsrail'in de bu konuda desteği var.

BÖLGE ÜLKELERİ İLE İŞBİRLİĞİ

Aldığımız kararları bölge ülkeleri ile de görüşmemiz gerekiyor. İran'la işbirliği, Rusya ile işbirliği hatta Batı ile işbirliği gerekiyor. Trump ile Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın bugünkü görüşmesinde bu konu ele alınacaktır. Alınması gereken tedbirleri büyük bir ihtimalle Cumhurbaşkanı, ABD Başkanı'na orada söyler.

"SINIRLAR BELİRLENMEMİŞ, BÖYLE DE BİR SIKINTI VAR"

Sınırlar belirlenmemiş, böyle de bir sıkıntı var. Referandumu nerede yapacaklar? Kerkük'te bir referandum yapılıyor, orası da mı Kürdistan'a dahil olacak? Ortaya muhtemelen çıkacak olan bir kavga, iç savaş tehdidi var. Onun da önlenmesi gerekecektir, o konu da gündeme getirilebilir. Bu konu ile ilgili Irak, İran ve Rusya ile bölgesel bir ittifak kurulabilir. Irak'ın toprak bütünlüğünü korumak ve çıkabilecek olan bir mezhepsel, etnik savaşı önlemek için bir diplomatik ağ kurulabilir. Bu konuda Körfez ülkeleri de yardımcı olabilir.

IRAK SINIRINDAKİ TATBİKATIN FOTOĞRAFLARI

"SAVAŞIN MEZHEPSEL-ETNİK BOYUTA TAŞINACAĞI AÇIKÇA GÖRÜLÜYOR"

İngiltere de, Fransa da bu işe karşı çıkıyor. Çünkü, bu işin sonuçları doğrudan hepsini ilgilendiriyor. Orada bu işin sonunda bir savaş çıkacağı ve bu savaşın uzun yıllar süreceği, mezhepsel-etnik bir boyuta taşınacağı açıkça görülüyor.

TEK BAŞINA MÜDAHALE OLUR MU?

Türkiye, başta ekonomik ve siyasi tedbirler olmak üzere askeri tedbirlere kadar tedbirlerini alır. Tek başına müdahale edebileceğini ise sanmıyorum. İran'la ve diğer ülkelerle birlikte belki ortak bir güç oluşturup müdahale edilebilir.

ASKERİ TATBİKATIN "BEN BURADAYIM" MESAJI

Güvenlik uzmanı Abdullah Ağar:

TATBİKAT ÇOK NET BİR MESAJ GÖSTERİYOR

Irak sınırındaki tatbikatın genişleyerek devam etmesi, çok net bir mesajı gösteriyor. Olası durumlara karşı bir kararlılık mesajı var. Bu ortaya çıkacak olan konjonktür ve etkilerle ilgili olan bir şey. Bu sadece referandum ile ilgili bir süreç de değil. Referandum sonrası ortaya çıkabilecek olası durumlarla ilgili de bir süreç.

"KERKÜK RİSKİ"

Kerkük'ün Erbil'in kontrolüne geçmesinin yanı sıra, başka devletlerin kontrolüne geçme riski de var. Türkiye son derece rahatsız bu fotoğraftan. Türkiye, Irak'ın toprak bütünlüğünü savunuyor. Kerkük için gerekirse de -ki gerekiyor- özel bir statü istiyor. Türkiye burada "üniter devlet yapısı" diyor. Kerkük için savaş çıkabilir yarın. Temel mesele burada.

"TÜRK SİYASETİNİ DE DERİNDEN ETKİLEYECEK KONUMDA KERKÜK"

Türk siyasetini de derinden etkileyecek bir konumda Kerkük. Türkmen meselesi, Kerkük meselesi önemli. Dünya petrolünün önemli bir kısmı o bölgede. Türkiye tek başına bir operasyona girmez, hem sahada hem de küresel ölçekte işbirlikleri ile gerçekleşebilir ancak Türkiye, Kerkük merkezli bir etki üretebilir.

"BEKA SORUNU"

Türkiye, Irak referandumunun ardından ortaya çıkacak konjonktürü, Türkiye’nin güvenliğinin tehdit altında kalacağı bir beka sorunu olarak görüyor.

ETNİK VE MENFAAT EKSENLİ ÇATIŞMA OLASILIĞI

Kürtlerle Kürtler, Türkmenler ile Kürtler, Araplar ile Kürtler ve Sünni-Şii-Feyli eksenleri başta olmak üzere etnik ve menfaat eksenli çok sayıda çatışma olasılığını ve bunun bölgedeki ülkelere de sıçrayabileceği de değerlendiriliyor.