Sezer'den önemli uyarılar...

Sezer, TBMM'nin 22. Dönem 5. Yasama Yılı'nın açılışında yaptığı konuşmaya, ''Bu yüce çatı altında bir kez daha bulunmaktan duyduğum mutluluğu belirtmek istiyorum'' diyerek başladı.

Cumhurbaşkanı Sezer, laik ve demokratik rejimin temel kurumu olan TBMM'nin, açıldığı günden bu yana tarihsel sorumluluk üstlendiğini, varlığı ve çalışmalarıyla ulusa güven verdiğini belirtti.

Meclis'in, Yüce Atatürk'ün öncülüğünde Kurtuluş Savaşı'nı yürüttüğünü, Cumhuriyet'i kurduğunu, devrimlerin altyapısını oluşturduğunu, Cumhuriyetin değiştirilemez nitelikleriyle sonsuza kadar yaşatılması, demokrasinin güçlendirilmesi, rejimin özünden sapma olmaksızın kurum ve kurallarıyla işlemesi, yurttaşların hak ve özgürlüklerine kavuşarak onurlu bir yaşam sürmesi yönünde önemli hizmetlerde bulunduğunu ifade eden Sezer, şunları kaydetti:

''Türkiye, ölümsüz Önderimiz Atatürk'ün, O'nun izinden ilerleyen kurumlarımızın ve yurttaşlarımızın çaba ve katkılarıyla, çağdaş dünyanın saygın, güvenilir bir üyesi olma yolunda önemli aşama kaydetmiştir.

Sahip olduklarımızın değerini bilerek, gücümüze inanarak, kendimize güvenerek, sorunlar karşısında yılmayarak, demokrasimize sahip çıkarak, bölünmez bütünlüğümüzü koruyarak, toplumsal barışı sürekli kılarak aydınlık yarınlara emin adımlarla ilerleyeceğiz. Bu konuda kurumlarımıza, yönetileni ve yöneteniyle tüm yurttaşlarımıza görev ve sorumluluklar düşmektedir.

Ulus egemenliğinin temsilcisi Yüce Meclisimizin bu sürece de çalışmalarıyla

büyük katkıda bulunacağına yürekten inanıyoruz.''

ATATÜRK'ÜN DOĞUMUNUN 125. YILI

Cumhurbaşkanı Sezer, bu yıl, bağımsızlık savaşının önderi, ulusun

kurtarıcısı, çağdaş Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu, büyük komutan, eşsiz devlet adamı ve devrimci Yüce Atatürk'ün doğumunun 125. yılını kutladıklarını söyledi.

Türk Ulusu, doğumunun 125. yılında Yüce Atası'nı sevgiyle, özlemle, gönül

borcuyla anarken, aynı zamanda tarihe ve insanlığa malolmuş, eylemleri ve

söylemleriyle dünyada saygınlık kazanmış örnek bir lideri yetiştirmenin övüncünü ve coşkusunu yaşadığını belirten Sezer, ''Yüce Atatürk, insanlığa malolan yapıtlarıyla her gün aramızda bulunmakta, yüksek ülküleri ve ilkeleriyle yol gösterici olmakta, düşüncelerde ve yüreklerde yaşamaktadır'' dedi.

Sezer, devletlerin siyasal rejimlerini düzenleyen anayasaların üstün

konumlarının, özenle korunmalarını zorunlu kıldığını dile getirerek, bu nedenle

anayasaların bağlayıcılığı, uygulanmasının sağlanması, izlenmesi, denetlenmesi ve değiştirilmesinin özel kurallara bağlandığını bildirdi.

Anayasa'nın 2. maddesine göre, Türkiye Cumhuriyeti'nin bir hukuk devleti

olduğuna işaret eden Sezer, hukuk devleti niteliğinin ayırt edici özelliğinin,

hukukun üstünlüğünün kabul edilmiş olması olduğunu kaydetti.

Cumhurbaşkanı Sezer, ''Hukukun üstünlüğü de Anayasa'nın ve yasaların

eksiksiz uygulanmasını, iktidar gücünün yargı ile dengelenmesini, yasama ve

yürütme organları ile yönetimin eylem ve işlemlerinin yargısal denetime bağlı

tutulmasını gerektirmektedir'' diye konuştu.

ERKLER AYRILIĞI İLKESİ

Cumhurbaşkanı Sezer, şöyle konuştu:

''Anayasa'da parlamenter sistem kabul edilmiş, bu sistemin gereği yasama,

yürütme ve yargı erklerine yer verilmiş ve erkler ayrılığı ilkesi benimsenmiştir.

Anayasa'nın başlangıç bölümüne göre, erkler ayrılığı, devlet organları arasında

üstünlük sıralaması anlamına gelmeyip, devlet yetki ve görevlerinin

kullanılmasıyla sınırlı uygar bir iş bölümü ve işbirliğidir.

Anayasa'da benimsenen sisteme göre, kuşkusuz hiçbir organ diğerine üstün

değildir. Her organ, Türk Ulusu adına, Anayasa'da belirlenen yetki ve görev alanı içinde ulusal egemenliği kullanmaktadır.

Bunun yanında, yasama ve yürütmenin siyasal birlikteliklerinden doğacak

iktidar gücünü dengelemek için Anayasa'da kimi düzenekler öngörülmüştür.

Cumhurbaşkanı'na, Anayasa'nın uygulanmasını, Devlet organlarının düzenli ve

uyumlu çalışmasını gözetme bağlamında, Anayasa ile verilen yasama, yürütme ve yargıya ilişkin yetki ve görevler bu kapsamdadır.''

Sezer, Anayasa'da iktidar gücünü dengelemek için yasama, yürütme ve

yönetimin tüm eylem ve işlemlerinin yargı denetimine bağlı tutulduğunu; yargıya, gücü elinde bulunduran erklere karşı bir denge ögesi olma işlevi yüklendiğini

söyledi.

''SON SÖZ YARGIDA''

Yasalar, TBMM İçtüzüğü, yasama dokunulmazlığının kaldırılması ya da

milletvekilliğinin düşürülmesine ilişkin yasama işlemleri ile yürütme işlemi olan

yasa gücünde kararnamelerin, Anayasa Mahkemesi'nin denetimine bağlı tutulduğunu ifade eden Sezer, sözlerini şöyle sürdürdü:

''Diğer yürütme ve yönetim eylem ve işlemlerinin hukuka uygunluk denetimi de

idari yargının görev alanına girmektedir.

Tüm bu düzenlemeler, yargının, yasama ve yürütmeye üstünlüğü değil, hukukun üstünlüğü bağlamında iktidar gücünün sınırlandırılması, başka bir deyişle hukuka uygunluğun sağlanması anlamındadır. Çünkü, hukuk devleti ve hukukun üstünlüğü ilkesini benimsemiş çağdaş toplumlarda son söz yargıya verilmiştir.

Anayasa'da, yasama ve yürütme organları ile yönetimin, mahkeme kararlarına

uymak zorunda oldukları, bu organlar ve yönetimin, mahkeme kararlarını hiçbir

biçimde değiştiremeyecekleri, bunların yerine getirilmesini geciktiremeyecekleri; Anayasa Mahkemesi kararlarının yasama, yürütme ve yargı organlarını, yönetim makamlarını, gerçek ve tüzel kişileri, kısaca herkesi bağlayacağı belirtilmiştir.''

YARGININ YÜRÜTMEDEN UZAK TUTULMASI

Cumhurbaşkanı Sezer, güçler ayrılığı ilkesi benimsenen parlamenter

demokrasilerde, bu ilkenin doğal sonucu olarak yargı erkinin, yasama ve özellikle gerçek gücü elinde bulunduran yürütmeye karşı korunduğunu ve bağımsız kılındığını kaydetti.

Yargı bağımsızlığının gerçekleştirilebilmesi için, mahkemelerin ve

yargıçların bağımsız ve güvenceli olması gerektiğini ifade eden Sezer, Anayasa'da yargı erkinin yürütmenin etki ve karışmasından uzak tutulabilmesi için kimi düzenlemelere yer verildiğini söyledi.

Sezer, yargı organlarının kuruluşu, çalışma ilkeleri, yargıçların seçimi ve

özlük hakları konularında yargı bağımsızlığını gölgeleyecek yöntemlerden uzak

durulmasının, hukuk devleti ilkesinin gereği olduğunu vurguladı.

Yargıç ve savcıların tüm özlük ve disiplin işleri, Yargıtay, Danıştay ve

Uyuşmazlık Mahkemesi üyelerinin seçimi gibi önemli yetkilerle donatılan Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu'nun (HSYK) oluşumunda, bir siyasal parti mensubu olan bakanın ve müsteşarının yer almasının yargı bağımsızlığını ve hukuk devleti ilkesini zedelediğini belirten Cumhurbaşkanı Sezer, yargının kişiselleştirilmesi ve siyasallaştırılmasının önlenebilmesi için, yargı bağımsızlığıyla bağdaşmayan bu durumun ivedi olarak düzeltilmesi gerektiğini kaydetti.

YARGININ SİYASALLAŞTIRILMASINDAN KAÇINILMALI...'

Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer, yasama ve yürütme organlarının yargının

siyasallaştırılmasından özenle kaçınmaları gerektiğini belirterek, yargının

siyasallaştırılmasından devlet organları ve bireylerin zarar göreceğini bildirdi.

Sezer, ''Yurttaşın hak arama özgürlüğünün ve hukuksal güvenliğinin her türlü

siyasal karışmadan, ideolojik ve dogmatik düşüncelerden arınmış, yansız ve

bağımsız yargı organı tarafından korunduğu bilindiği sürece, hukuk devletinin

varlığı duyumsanabilir'' dedi.

Yargılama sürecinde siyasal karar organlarının etkin kılınması, yargı

kararlarının hukukun gerekleri yerine siyasal kanaat ve düşüncelere

dayandırılması, bu yönde yorumlanarak uygulanması ya da uygulanmamasının yargının siyasallaştırılması anlamına geldiğini kaydeden Sezer, bunun da kişilerin hukuksal güvenliğinin ortadan kaldırılmasına, kamusal düzenin bozulmasına, hukukun ve devlet erkinin yok olmasına yol açacağını bildirdi.

SEÇİLMİŞLER VE ATANMIŞLAR

Cumhurbaşkanı Sezer, şunları kaydetti:

''Hukuk devletinin varlığının toplum yaşamının her alanında yurttaşlarca

duyumsanması, devlete güvenin varlık nedeni olduğuna göre, tüm organların bu alanda ödevleri, yükümlülükleri ve sorumlulukları vardır.

Öte yandan, anayasal sistemin işlerliğini sağlayacak organları oluşturan,

onları somutlaştıran görevlilerden kimileri halkın, kimileri TBMM'nin ya da

Anayasa'da öngörülen diğer kurumların seçmesiyle, kimileri de atamayla göreve gelmektedirler.

Anayasa'ya göre, üç erki temsil eden organ ya da kurumlar arasında üstünlük

sıralaması yapılamayacağına göre, göreve getirilme yöntemlerine bakılarak organ ya da kurumları somutlaştıran görevliler arasında da ayrım yapılamaz.

Yine, anayasal sisteme göre, rejim yönünden denge ögesi olan kurumların

kararlarının, salt o kurumu oluşturan görevlilerin getiriliş yöntemine

dayanılarak eleştirilmesi ve etkisizleştirilmesi doğru değildir.

Unutulmaması gereken şey, Devletin ve rejimin sürdürülebilmesi için,

seçilmişler kadar atanmışların da görevi, sorumluluğu ve vazgeçilmez önemi

olduğudur.''

Sezer, ''Temsilde adalet, siyasal partilerin Meclis'te, seçimlerde aldıkları

oy oranında temsilci bulundurmasını gerektirmektedir; alınan oyla orantılı

temsilci sayısıyla yaşama geçirilebilmektedir'' dedi.

SEÇİM BARAJI

Yönetimde istikrarın ise oyların siyasal partiler arasında aşırı bölünerek

TBMM'deki yansımasının yaratacağı istikrarsızlığın önlenmesini anlattığını ifade

eden Sezer, şöyle konuştu:

''Bu ilkenin yaşama geçirilmesi, oyların temsilci sayısına dönüşmesinde,

'baraj' olarak adlandırılan oransal sınırlar konulmasını zorunlu kılmaktadır.

Birbirinin karşıtı gibi görünen bu iki ilkenin, seçme ve seçilme hakkının

özünü zedelemeyecek ve devlet yönetimini aksatmayacak biçimde, birbirini

dengeleyerek yasaya yansıtılması anayasal zorunluluktur. Bu duyarlı denge, aynı zamanda demokratik hukuk devleti niteliğinin gereğidir.

Yönetimde istikrar ilkesi, salt çoğunluğu sağlayacak seçim sistemini değil,

istikrarlı yönetimi olanaklı kılacak adaletli bir temsil sistemini

gerektirmektedir.

Bundan amaç, seçmenin siyasal dağılımının parlamentoya olabildiğince uygun

ve adil biçimde yansımasıdır. Adalet, aynı zamanda yönetimde istikrarın da temel koşuludur. Yalnızca ya da ağırlıklı olarak istikrarı gözetmenin, istikrarsızlık

kaynağı olacağı açıktır.

Kuşkusuz, temsilde adaletin sağlanması için, seçmenin siyasal dağılımının

tümüyle parlamentoda temsil edilmesi, başka bir deyişle siyasal partilerin

tümünün Meclis'te temsilci bulundurması da savunulamaz. Bu sistemin de yönetimde istikrar ilkesine zarar vereceği ortadadır.

Ne var ki, oy kullanan seçmenin siyasal görüşünün büyük oranlarda

parlamentoda temsil edilemediği seçim sistemini de temsilde adalet ilkesiyle

bağdaştırmak olanaksızdır.''

Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer, Türk Devleti'ne yurttaşlık bağıyla bağlı olan herkesin Türk sayılmasının, Türk Ulusu'nu oluşturan ögelerin etnik kimliklerinin yadsınması anlamına gelmediğini belirterek, ''Türk Ulusu'nun birliğini ve huzurunu bozmaya yönelik uğraşlar, tekil devleti hedef alan girişimlerdir. Bu girişimlerin sonuçsuz kalmaya mahkum

olduğu bilinmelidir''dedi.

Cumhurbaşkanı Sezer, yeni yasama yılının açılışı dolayısıyla TBMM Genel

Kurulu'nda yaptığı konuşmada laiklik tartışmalarına değindi.

Birçok kez üzerinde durduğu bazı konuları, ülke rejimi ve geleceği yönünden

çok önemsediği için bir kez de Meclisin çatısı altında vurgulamak istediğini

söyleyen Sezer, son yıllarda, bilinçli olarak gündemden düşürülmeyen laiklik ve

laikliğin tanımı tartışmaları üzerinde durmakta yarar gördüğünü kaydetti.

Sezer, demokrasi, özgürlük, kamu yararı, kamu düzeni, laiklik gibi bazı

kavramların, Anayasa'da kavramsal tanımının yapılmamış olabileceğine işaret etti.

Anayasaların, kurallarıyla bu kavramların işlevlerini ve anlamlarını ortaya

koyarak çerçevesini çizip, işlevsel tanımını yaptığını belirten Sezer, Türkiye'de

de Anayasa'da laikliğin işlevsel tanımının yapıldığına dikkati çekti.

''Bu nedenle, Anayasa'da, laikliğin tanımını aramak yerine, nasıl bir

laikliğin öngörüldüğüne bakmak gerekir'' diyen Sezer, Anayasa Mahkemesi

kararlarının konuya katkısının gözden uzak tutulamayacağını vurguladı.

''ANAYASADA BENİMSENEN VE KORUNAN BİR İLKE''

Sezer, laiklik ilkesini yaşam biçimi olarak benimseyen çağdaş ülkeler

incelendiğinde, tümünün bu ilkeyi kendi toplumsal gerçeklerine göre

biçimlendirdiklerinin görüleceğini ifade etti. Sezer, ''Anayasa Mahkemesinin

çeşitli kararlarında da belirtildiği gibi, laiklik, ülkelerin içinde bulunduğu

tarihsel, siyasal, toplumsal koşullara ve her dinin gerektirdiği isteklere bağlı

olarak ülkeden ülkeye farklılık göstermektedir'' diye konuştu.

Bu farklılığa bağlı olarak her ülkenin laiklik anlayışının, o ülkenin

anayasasına yansıdığını belirten Sezer, Türkiye için özellik taşıyan laikliğin de

Anayasa'da benimsenen ve korunan içerikte bir ilke olduğuna işaret etti.

Sezer, laiklik ilkesinin, her ülkenin içinde bulunduğu koşullardan ve her

dinin özelliklerinden esinlenmesinin, bu koşullar ile özellikler arasındaki uyum

ya da uyumsuzlukların laiklik anlayışına yansıyarak değişik nitelikleri ve

uygulamaları ortaya çıkarmasının doğal olduğunu söyledi.

''LAİKLİĞİ, KENDİNE EN UYGUN İÇERİĞİ İLE BENİMSEDİ''

Dini ve din anlayışı tümüyle farklı ülkelerde laiklik uygulamasının, aynı

anlam ve düzeyde olmasının beklenemeyeceğini belirten Sezer, ''Türkiye

Cumhuriyeti, Türk ulusunun gelenekleri, toplumsal yapısı, sosyal gerçekleri ve

koşulları karşısında laikliği, kendine en uygun içeriği ile benimsemiştir'' dedi.

Devlet rejiminin ve toplumsal yaşamın laikleştirilmesinin, belirli bir

tarihsel süreç içinde gerçekleştirildiğine dikkati çeken Cumhurbaşkanı

Sezer,şöyle konuştu:

''Laiklik ilkesinin günümüzdeki anlam ve önemini kavrayabilmek için Kurtuluş

Savaşı sürerken ve Türkiye Cumhuriyeti kurulurken gerçekleştirilen olayları ve

olguları iyi irdelemek gerekir.

Gerçekten, daha Kurtuluş Savaşı'na başlangıç hazırlıkları sırasında, Erzurum

Kongresi'nde alınan kararlar içinde 'ulusal egemenliğin üstün kılınacağı'na yer

verilmiş; Kurtuluş Savaşı sürerken kabul edilen 1921 ve savaştan hemen sonra

kabul edilen 1924 anayasalarının 1. ve 3. maddelerine 'Egemenlik kayıtsız

koşulsuz ulusundur' kuralı konulmuştur. Bunlar laiklik yolunda atılan ilk

adımlardır. Çünkü, laikliğin özü ve temeli egemenliğin kaynağında yatmaktadır.

Egemenlik ulusa ilişkin ise o rejimin dayandığı sistem laik sistemdir.''

''LAİKLİK, ANAYASAL İÇERİĞİYLE GÜVENCE ALTINA ALINDI''

Cumhurbaşkanı Sezer, laiklik ilkesine, Türkiye Cumhuriyeti yönünden tarihsel

süreçte kazandığı anlamıyla 1961 ve 1982 anayasalarında da yer verildiğini

anımsattı.

Sezer, 1961 ve 1982 anayasalarının laiklikle ilgili kuralları birlikte

incelendiğinde, laikliğe bir ilke olarak yer verilmesinin çok ötesinde, onun

işlevinin de tanımlanarak kapsamının belirlendiğinin görüleceğini söyledi.

Türkiye Cumhuriyeti'nin niteliklerinden olan laikliğin, anayasal içeriğiyle

güvence altına alındığını dile getiren Sezer, Anayasa'nın 176. maddesine göre,

başlangıç bölümünün Anayasa metnine dahil olduğunu söyledi. Sezer, Anayasa'nın dayandığı temel görüş ve ilkeleri içeren başlangıç bölümünün, maddelerin amacını ve yönünü belirten bir kaynak olduğunu, madde gerekçesinde de başlangıç bölümünün Anayasa'nın diğer kuralları ile eşdeğer olduğunun vurgulandığını anımsattı.

''DİN DUYGULARININ POLİTİKAYA KARIŞTIRILAMAYACAĞI...''

Anayasa'nın başlangıç bölümünde, laiklik ilkesi gereği kutsal din

duygularının devlet işlerine ve politikaya kesinlikle karıştırılamayacağının

belirtildiğine dikkati çeken Sezer, böylece, Cumhuriyet'in niteliklerinin en

önemlisi ve diğer niteliklerin temeli olan laikliğin, Anayasa'ya yön veren

ilkeler arasındaki yerini aldığını ve anayasal tanımını bulduğunu vurguladı.

Bu tanıma göre laikliğin, dinin, sosyal, siyasal ve hukuksal bir güç ve

düzenleyici olmasını önleyen temel ilke olduğunu ifade eden Sezer, şunları

kaydetti:

''Bu işlevine uygun olarak Anayasa'nın 24. maddesinde de devletin sosyal,

ekonomik, siyasal ve hukuksal temel düzeninin kısmen de olsa din kurallarına

dayandırılamayacağı, dinin ya da din duygularının yahut dince kutsal değerlerin,

siyasal ya da kişisel çıkar yahut nüfuz sağlama amacıyla kötüye

kullanılamayacağı, açık biçimde kurala bağlanmıştır.

Bunun yanında, Anayasa'nın 13. maddesinde, temel hak ve özgürlüklerin, laik

Cumhuriyet'in gereklerine uygun olarak yasayla sınırlandırılabileceği; 14.

maddesinde de Anayasa'da yer verilen hak ve özgürlüklerin, laik Cumhuriyet'i

ortadan kaldırmayı amaçlayan etkinlikler biçiminde kullanılamayacağı

belirtilmiştir.

Böylece, temel hak ve özgürlüklerin laik Cumhuriyet'i zedeleyecek biçimde

kötüye kullanılması önlenmiş, gerekirse laik Cumhuriyet'i korumak için temel hak ve özgürlüklerin sınırlandırılabileceği kabul edilmiştir.''

''DEVRİMİN TEMELİ; LAİKLİK''

Sezer, Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluş felsefesinin; coğrafi ve siyasal

yönden tekil devlet yapısını ve tam bağımsızlık ilkesini, yönetsel yönden laik,

demokratik, sosyal, hukuk devletini, ekonomik, sosyal, kültürel ve sanatsal

yönden de çağdaş bir Türkiye'yi hedeflediğini kaydetti.

Atatürk devriminin amacının, aydınlanma çağını yakalamak ve Türk toplumunu

çağdaşlaştırmak olduğunu dile getiren Sezer, bu amacın, Anayasa'nın 174.

maddesinde, ''çağdaş uygarlık düzeyini aşmak'' biçiminde anlatımını bulduğunu söyledi.

Devrimin temelinin, amacına bağlı olarak laiklik ilkesi olduğunu vurgulayan

Sezer, ''Laiklik ilkesi, Türkiye Cumhuriyeti'ni oluşturan tüm değerlerin temel

taşıdır'' dedi. Sezer, Anayasa'da benimsenen laiklik ilkesinin, belirtilen amaç

bağlamında değerlendirilmesi ve yorumlanmasının zorunlu olduğunu vurguladı.

ANAYASA MAHKEMESİ KARARLARI

Sezer, ''Anayasa Mahkemesi, Anayasa'nın 148 ve 153. maddeleri uyarınca,

Anayasa'ya uygunluk denetimi görevi nedeniyle, anayasal kural, kavram ve ilkeleri resmen yorumlamaya yetkili tek organ olduğuna ve kararları herkesi bağladığına göre, anayasal kuralların Yüksek Mahkeme kararlarıyla birlikte değerlendirilmesi, bu kararlarla kazandırılan içerikle uygulanması zorunludur'' diye konuştu.

Anayasa Mahkemesi'nin çeşitli kararlarında, laikliğin hukuksal, sosyal,

siyasal tanımları ve ulusal değeri geniş biçimde ele alınıp, özenle korunması

gereken bir ilke olduğunun vurgulandığını belirten Sezer, bu kararlara göre,

laiklik ilkesi gereği; dinin, devlet işlerinde egemen olamayacağını, dinin,

bireylerin manevi yaşamına ilişkin olan inanç bölümündeki yerinde, sınırsız

özgürlük tanınarak anayasal güvenceye alındığını anlattı. Sezer, dinin, bireyin

manevi yaşamını aşarak, toplumsal yaşamı etkilemesine izin verilemeyeceğini;

bireyin inanç ve ibadet yaşamına, kamu düzenini, güvenini ve çıkarlarını korumak amacıyla sınırlamalar konulabileceğini; dinin kötüye kullanılması ve

sömürülmesinin yasaklanabileceğini, devlete, kamu düzeninin koruyucusu sıfatıyla, dinsel hak ve özgürlükler üzerinde denetim yetkisi tanındığını söyledi.

Sezer, Anayasa Mahkemesi'nin, Anayasa'dan kaynaklanan yorum yetkisiyle

kararlarında yer verdiği bu gerekçelerin, laikliğin, Anayasal çerçevede işlevini

ortaya koyarak tanımını yaptığını kaydetti.

''ÜLKESİ VE ULUSUYLA BÖLÜNMEZ BİR BÜTÜN''

Cumhurbaşkanı Sezer, Anayasa'nın başlangıç bölümünde, Anayasa'nın, Türk

yurdu ve Türk ulusunun sonsuza uzanan varlığını ve Türk Devleti'nin bölünmez

bütünlüğünü belirlediğinin vurgulandığını anımsattı.

Başlangıcın, devlet yönetimine ilişkin tüm anayasal kurallar yönünden çok

kapsamlı, aynı zamanda çok özlü bir anlatım içerdiğini belirten Sezer, böylece,

Anayasa'da tek devlet, tek ülke, tek ulus ülküsünün kabul edildiğini kaydetti.

Cumhurbaşkanı Sezer, Anayasa'ya göre, Türkiye Cumhuriyeti'nin, ülkesi ve

ulusuyla bölünmez bir bütün ve tekil devlet yapısına sahip olduğunu söyledi.

Sezer, kurucu öge olarak, tek devlet, tek ülke ve tek ulusun söz konusu olduğunu, bu ögelerden ve tek dil, tek bayrak ülküsünden vazgeçilemeyeceğini bildirdi.

Ulusun adının, Atatürk'ün, ''Türkiye Cumhuriyeti'ni kuran Türkiye halkına

Türk Ulusu denir'' sözünde belirtildiğini kaydeden Sezer, ''O ulus ki büyük bir

özveriyle yurdunu yabancı işgalcilerden kurtarmış, tasada ortaklık yapmış,

Türkiye Cumhuriyeti'ni kurmuş, tüm devrimleri birlikte gerçekleştirmiş,

Cumhuriyet'in kazanımlarından birlikte yararlanmış, sevinci ve övüncü birlikte

yaşamıştır'' diye konuştu.

''ULUSÇULUK, IRKSAL VE DİNSEL ÖGELERE DAYANMIYOR''

Sezer, çağdaş devletlerde de yurttaşlık hukuksal bağı yanında bir de ulus

kimliğinin bulunduğunu, bu kimliğin, ortak çıkarların, ortak coşkuların, ortak

duyguların ve ortak bir dilin toplamı olduğunu vurguladı.

Anayasa'daki ulusçuluk anlayışının, ırksal ve dinsel ögelere değil, gurur ve

övünmede, sevinç ve tasada, hak ve ödevlerde, nimet ve külfette ortaklık ve

birlikte yaşama isteği gibi değerlere dayandığını anımsatan Sezer, geçmişte

yaşanan ortak acılar ve sevinçlerin, birlikte kazanılan zaferlerin, ülke ve ulus

çıkarını her şeyden üstün tutma, ülkü ve amaç birliğinin, çağdaşlaşma yolunda

verilen savaşımın bu değerleri oluşturduğunu söyledi.

Sezer, bunun doğal sonucu olarak Anayasa'da, Türk Devleti'ne yurttaşlık

bağıyla bağlı olan herkesi Türk sayan kuralıyla, birleştirici ve bütünleştirici

bir ulusçuluk anlayışının benimsendiğini ifade etti. Sezer, devletin ülkesi ve

ulusuyla bölünmez bütünlüğünün, çağdaş ulusçuluk anlayışının belirgin

niteliklerinden birini oluşturduğunu vurguladı.

''BU GİRİŞİMLER, SONUÇSUZ KALMAYA MAHKUM''

Çok kültürlü toplumlarda birliğin ulusal devletle sağlandığını ve tek ulus

ilkesinin, bu birliği pekiştiren en önemli öge olduğunu belirten Sezer, toplumu

oluşturan yurttaşların tek ulus çatısında toplanmasının, laiklikte olduğu gibi,

farklılıklar korunarak birlikte yaşamanın en etkili yolu olduğunu vurguladı.

Sezer, şöyle konuştu:

''Türk Devleti'ne yurttaşlık bağıyla bağlı olan herkesin Türk sayılması,

Türk Ulusu'nu oluşturan ögelerin etnik kimliklerinin yadsınması anlamına

gelmemektedir.

Tam tersine, etnik kökeni, dini ne olursa olsun tüm yurttaşların Türk Ulusu

olarak adlandırılması, yurttaşlar arasındaki eşitliğin sağlanması, 'çoğunluk'

içinde bulunan çeşitli etnik kökenli yurttaşların 'azınlık' durumuna düşmesini

önleme amacına yöneliktir.

Anayasa'daki 'Egemenlik kayıtsız koşulsuz Türk Ulusunundur' kuralı da Türk

Ulusu kavramının, çoğunluk-azınlık ya da din ve ırk ayrımı yapılmadan

yurttaşların tümünü kapsadığını göstermektedir.

Türk Ulusu'nun birliğini ve huzurunu bozmaya yönelik uğraşlar, tekil devleti

hedef alan girişimlerdir. Bu girişimlerin sonuçsuz kalmaya mahkum olduğu

bilinmelidir.''

Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer, yolsuzlukla savaşımda mutlaka başarılı olunması gerektiğini belirterek, ''Bu hedefe ulaşmak için, yasama, yürütme ve yargı organlarınca, kararlı bir tutum izlenmeli, açık bir toplum ve saydam bir yönetim olmanın gerekleri yerine getirilmeli, yolsuzluk eylemlerinin cezasız kalmayacağı uygulamalarla kanıtlanmalı, yasama dokunulmazlığına ilişkin kurallar gözden geçirilmelidir'' dedi.

Yeni yasama yılının başlaması nedeniyle Genel Kurul'da konuşan Sezer,

Anayasa'nın 92. maddesinde, Türk Silahlı Kuvvetleri'nin yabancı ülkelere

gönderilmesine izin verme yetkisinin, TBMM'ye tanındığını ve münhasır bir yetki

olduğunu söyledi.

Bu niteliği, yetkinin doğrudan TBMM tarafından kullanılmasını, başka bir

organa devredilmemesini gerektirdiğini, hiçbir organın, kaynağını Anayasa'dan

almayan bir devlet yetkisini kullanamayacağını bildirdi.

Sezer, bu nedenle, ''izin'' yetkisi kullanılırken, iznin süresinin,

kapsamının ve sınırının da belirtilmesi gerektiğini ifade ederek, şunları

kaydetti:

''Soğuk Savaş dönemi sonrası teknoloji, iletişim, ulaşım sektörlerindeki

gelişmeler, uluslararası dengeleri güçlü ülkeler yararına hızla değiştirmektedir.

Bu durum, uluslararası kurumların ve uluslararası hukukun önemini

belirginleştirmektedir. Güçsüz olanın güçlü karşısında korunması, ancak bu

kurumlar ve uluslararası hukuk aracılığıyla sağlanabilmektedir.

Devletlerin, kendilerini uluslararası hukukla bağlı sayması Dünya barışı

yönünden önemlidir. Anayasamızın 92. maddesiyle TBMM'ye verilen yetkinin

'uluslararası hukukun meşru saydığı' durumlar için öngörülmüş olması,

uluslararası ilişkilerin ulaştığı boyut yönünden de son derece anlamlıdır.''

BASIN ÖZGÜRLÜĞÜ

Cumhurbaşkanı Sezer, çağdaş özgürlükçü demokrasinin temel ögelerinden olan basının, demokratik düzenin sağlıklı işlemesi yönünden vazgeçilmez bir işleve sahip olduğunu kaydetti. Sezer, basın özgürlüğünün ise, düşünce ve anlatım özgürlüğünü tamamlayan bir özgürlük olduğunu vurgulayarak, ''Halkın haber alma hakkını kullanabilmesinin aracı konumundaki basının, çıkar gruplarından ve her türlü otoriteden bağımsız, evrensel meslek ölçütleriyle çalıştığı toplumlarda, hak ve özgürlükler geniş uygulama alanı bulmaktadır'' dedi. Sezer, haber verme, denetim ve eleştiri yapma, kamuoyunu bilgilendirme ve oluşturma, kurumlarla bireyler arasında bilgi akışı sağlama, özgür tartışma

ortamı yaratarak toplumsal bilinci güçlendirme, toplumu eğitme ve düşünce

dünyasını zenginleştirme gibi yaşamsal sorumlulukları bulunan basının, bu yönüyle kamusal görev yaptığını bildirdi.

Yurttaşların toplumun geleceğinde belirleyici rol oynayabilmeleri, yönetimi

denetleyebilmeleri, temel hak ve özgürlüklerinin bilincine varıp, bunları her

alanda kullanabilmeleri, hukuksal ve toplumsal kuralların yanında, özgür ve

yansız basının varlığını gerekli kıldığını ifade eden Cumhurbaşkanı Sezer, şöyle

devam etti:

''Basının toplum adına üstlendiği görevleri yerine getirebilmesi için özgür

olması, her türlü güç ve baskı karşısında korunması zorunludur.

Basının saygınlığının ve güvenilirliğinin artması, medya gücünün kötüye

kullanılmasının önlenmesine, bu gücün kişisel çıkarlardan ve ticari kaygılardan

uzak tutulmasına, yansız, doğru, ilkeli, kişilik haklarına ve özel yaşama saygılı

habercilik anlayışının benimsenmesine, her koşulda meslek etiğinin gözetilmesine bağlıdır. Türk basınının tüm çalışanları ve meslek örgütleriyle, Cumhuriyet rejiminin korunup kollanmasında, lâikliğin savunulmasında, demokratik değerlerin yaşatılmasında, geçmişte olduğu gibi bugün ve gelecekte de öncü rol üstleneceğinden kuşku duymuyoruz.''

''HIZLI NÜFUS ARTIŞI''

Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer, çağımızda bir ülke nüfusunun büyüklüğünün, tek başına, o ülkenin gücünün yeterli göstergesi olmadığını vurgulayarak, gelişen teknolojinin, nüfusun yapısını ve niteliğinin önemini artırdığını söyledi.

Nüfusun büyüklüğü ve özelliklerinin, ekonominin sektörel yapısını ve büyüme

oranını etkilediğini belirten Sezer, hızlı nüfus artışının temelde yüksek doğum

oranına dayandığını, üretim çağına ulaşmamış olan 0-14 yaş grubunun oranını

artırdığını, toplam tüketimin artmasına, dolayısıyla tasarrufun azalmasına yol

açtığına dikkati çekti. Sezer, nüfus politikalarının, ekonomik, sosyal ve kültürel kalkınmanın ayrılmaz parçası olduğunu ifade ederek, ''Temel amaç, insanların yaşam kalitesini artırmaktır. Bu da ancak, sürdürülebilir kalkınma ile gerçekleştirilebilir. Sürdürülebilir kalkınmayı olumsuz etkileyen en önemli etmen de hızlı nüfus artışıdır'' diye konuştu.

2025'TE 90 MİLYON''

Gelişmekte olan ülkelerde hızlı nüfus artışının, tasarrufu zorlaştırdığını

belirten Cumhurbaşkanı Sezer, ''Oysa, bu tür ülkelerin kalkınabilmesi için

altyapı, eğitim, sağlık gibi alanlarda yatırımların artırılması gerekmektedir.

Ayrıca, artan iş gücüne iş olanağı yaratmak yeni yatırımlara bağlıdır'' dedi.

Sezer, 1990-2000 döneminde nüfusun yıllık ortalama artış hızının, binde

18,1'den binde 14,1'e indiğini, ancak, yine de Avrupa ülkeleri arasında en yüksek nüfus artış hızının Türkiye'de olduğuna dikkati çekti.

Göstergelerin değişmemesi durumunda, 2025 yılında ülke nüfusunun yaklaşık 90 milyona ulaşacağının kestirildiğini ifade eden Sezer, şöyle devam etti:

''Bunun daha fazla yoksulluğu birlikte getireceği açıktır. Bu nedenle,

halkımızın, iyi örgütlenmiş, etkili aile planlaması ve destekleyici hizmetler

yoluyla bilinçlendirilmesi, kendilerinin ve ülkenin çıkarları yönünden

zorunludur. Aile planlaması kavramının salt doğum kontrolü olarak algılanması

doğru değildir. Kavram, ana ve bebek sağlığı ile nüfus planlamasını birlikte

içermektedir. Bu boyutuyla ekonomik ve sosyal kalkınma yanında yaşamsal önemi olan sağlık hakkı ile doğrudan ilgilidir.

Türkiye, Cumhuriyet'in 100. yılında, gönenç düzeyi yönünden Avrupa Birliği

verilerine ulaşabilmek için, etkili bir aile planlaması ile sağlıklı ve

kalkınmayı sürdürecek nüfus yapısı oluşturma hedefini de önemle göz önünde

tutmalıdır. 20 milyon insanımız yoksulluk sınırının altında yaşamaktadır. En

varsıl kesimle en yoksul kesim arasındaki gelir farkı 17 kata çıkmıştır. Bunun

temel nedenlerinden en önemlisi, aşırı nüfus artışı ve aile planlaması konusunda kesimler arası bilinç farkıdır. En yoksul illerde nüfusun yarısının 14 yaşın altında olması bu bilinç farkını ortaya koymaktadır.''

''EKONOMİYE ÖNEM VERİLMELİ''

Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer, Türkiye'nin çağdaş uygarlık düzeyine

erişmesi sürecinde ekonomiye büyük önem verilmesi gerektiğinin altını çizerek,

''Sanayileşmiş ve gelişmiş bir ülke olarak küreselleşen dünyada hak ettiğimiz

yeri alabilmek için ekonomik yönden güçlü olmak zorundayız'' dedi.

Türk ekonomisinin son yıllarda gösterdiği gelişmeleri yakından izlediğini

belirten Sezer, şöyle devam etti:

''Ekonomik anlamda yeni sıkıntılarla karşılaşılmaması ortak dileğimizdir.

Toplum olarak geçmişten ders çıkarmalı, anlayış birliği içinde, iç politika

kaygılarından uzak, siyaset üstü yaklaşımlarla geleceğe yönelmeliyiz.

Sayıların olumlu ya da olumsuzluğundan bağımsız olarak yapısal sorunlara

eğilmemiz ve gerçekçi, bütüncül çözümler üretmemiz gerekmektedir. Bunun yolu ise, ekonomide yapısal değişimin önündeki risklerin tanısının doğru konulmasından geçmektedir.

Bu bağlamda ülke ekonomisinin, dengeleri sağlam, üretime dayanan, siyasal

yönlendirmelerden etkilenmeyen, gelir dağılımında adalet sağlayan bir yapıya

kavuşturulması ve dünyadaki yapısal dönüşümlere uyumlu duruma getirilmesi

önemlidir. Ulusal sermayenin, bir ülkenin büyümesinin en temel itici gücü olduğu gerçeği hiçbir zaman akıllardan çıkarılmamalıdır. Unutulmamalıdır ki ulusal sermaye, aynı zamanda bir ülkenin mali sektörünün de omurgasıdır. Ulusal sermayenin büyütülmesi ve geliştirilmesi için ulusal tasarrufların özendirilmesi ve verimli kullanılması zorunludur. Küreselleşme adı altında uluslararası tekelci sermayenin, yerelleştirme ve özelleştirme yöntemi ile iç pazarı etkili biçimde ele geçirmesinin ulusal ekonomiye zarar vereceği de gözden uzak tutulmamalıdır.''

ÖZELLEŞTİRME YABANCILAŞTI

Cumhurbaşkanı Sezer, toplumsal ya da stratejik önem taşıyan tüm kamu

kuruluşlarının getirisi götürüsü tartışılmadan özelleştirilmesi yönündeki

uygulamaların, özelleştirmeyi toplumsal, mantıksal ve hukuksal temelinden

uzaklaştırdığını, sosyal devlet ilkesine zarar verdiğini ve hızla yabancılaşmaya

dönüştürdüğünü bildirdi. Gelişmiş ülkelerde stratejik önemdeki tesislerin, yabancılara satılmasının önlenmesi ve bunun örneklerinin giderek artmasının, özelleştirme konusuna çok daha duyarlı yaklaşılmasını gerektirdiğini ifade eden Sezer, ''Üstelik, ülkemizdeki bölgeler arası gelişmişlik farkı ve geri kalmış yörelere özel kesimin yatırım yapmaktan kaçınması, kamu girişimciliğinin önemini ortaya koymaktadır'' şeklinde konuştu.

Sezer, Türkiye Cumhuriyeti'nin, sosyal bir devlet olduğunu Anayasa'nın

ilgili maddelerinde sosyal devletin çerçevesinin çizildiğini ve devletin bu

kapsamdaki görev ve yükümlülüklerinin saptandığını vurguladı.

Bireylerin sosyal hakları ve asgarî yaşam düzeyleriyle ilgilenerek onların

gönenç, huzur ve mutluluk içinde, gelecek kaygısı taşımadan yaşamalarını

sağlamanın, sosyal devletin temel amaç ve görevlerinden olduğunu anlatan Sezer, sosyal devletin, toplumun gereksinimlerini karşılamak amacıyla üstlendiği kamu görevlerinin, genel olarak sosyal güvenlik, sosyal yardım, sosyal hizmetler, eğitim ve sağlık biçiminde özetlenebileceğini kaydetti.

SAĞLIK HİZMETLERİ

Toplumun huzur ve mutluluğu için sosyal güvenlik, eğitim ve sağlık

hizmetlerini diğerlerinden ayırmak gerektiğini vurgulayan Sezer, bunların,

siyaset üstü tutulması gereken, yaşamsal önemi bulunan hizmetler olduğunu

bildirdi.

Sezer, sağlık hizmetlerinin yaygınlaştırılması, kalitesinin yükseltilmesi,

tüm bireyler için erişilebilir, yeterli ve sürekli kılınması ve sağlık

güvencesinin herkesi kapsamasının, sosyal devlet koşulu olduğunu ifade eden

Sezer, ''Sağlık gibi devletin asli görevi olan bir alanın, insani boyutu göz ardı

edilerek, yalnızca parasal yaklaşımlarla ele alınması, sosyal devlet ilkesiyle

örtüşmemektedir. Çağdaşlık savındaki her devlet, birey mutluluğunu amaçlayan politikalar benimsemek ve uygulamak durumundadır'' dedi.

Cumhurbaşkanı Sezer, bu nedenle Türkiye de, sağlık alanında çağdaş ölçütleri

yakalamak, sağlık sisteminin aksayan yönlerini ivedilikle toplumun beklentileri

doğrultusunda düzeltmek gerektiğini söyledi.

YOLSUZLUKLA MÜCADELE

Yolsuzluklardan arındırılmış temiz bir toplumun, nesnel kurallara göre

işleyen yansız ve saydam bir yönetimin, tüm yurttaşların ortak özlemi olduğunu

belirten Sezer, şöyle devam etti:

''Ne var ki uzun yıllardan beri yolsuzluk olayları toplumun gündeminden

düşmemiş, kamuoyu sorgulama gereği duymadan her suçlamaya inanır duruma gelmiş, toplumsal sağduyu, aklama kararlarına bile kuşkuyla bakar olmuştur. Kamu kurum ve kuruluşlarında yapılan denetimler, bilgisizlik, savurganlık, çıkar sağlama, görevi savsaklama, basiretsizlik gibi nedenlerle, kurumların çok yüksek tutarlarda zarara uğratıldığını göstermektedir. Yolsuzlukla savaşımda mutlaka başarılı olunması gerekmektedir. Bu hedefe ulaşmak için, yasama, yürütme ve yargı organlarınca, kararlı bir tutum izlenmeli, açık bir toplum ve saydam bir yönetim olmanın gerekleri yerine getirilmeli, yolsuzluk eylemlerinin cezasız kalmayacağı uygulamalarla kanıtlanmalı, yasama dokunulmazlığına ilişkin kurallar gözden geçirilmelidir.''

EĞİTİM

Cumhurbaşkanı Sezer, ülkelerin gelişen dünyadaki konumlarını

güçlendirebilmelerinde temel aracın eğitim olduğuna işaret ederek, Türkiye

Cumhuriyeti'nin kuruluşundan bu yana eğitime büyük önem verdiğini, çocuk ve

gençlerin, yenilikleri yakalayan, aklı ve bilimi rehber edinen, yaşamına

dogmalarla ve hurafelerle değil, çağdaş değerlerle yön veren nitelikli kuşaklar

olarak yetiştirilmesine özen gösterildiğini ifade eden Sezer, şunları kaydetti:

''Eğitimin temel amacı, toplumun ve bireyin niteliğinin yükselmesine hizmet

etmektir. İnsanlık tarihi boyunca gelişmenin ana kaynağı bilgi olmuştur.

Çağımızda bilginin önemi, 'bilgi toplumu' kavramının geliştirilmesini gerekli

kılacak düzeyde artmıştır. Kalkınmanın sürdürülebilmesi, bilgiyi üretme ve

kullanma yetisi geliştirilmiş bireyleri yetiştirecek, nitelikli bir

eğitim-öğretim sisteminin kurulmasını gerektirmektedir. Eğitim, ülkedeki

ekonomik, toplumsal, bilimsel ve siyasal kurumların üretim ve hizmet kapasitesini artıran bir süreçtir. Bu süreç, bireylerin yaşam boyu öğrenmesi olgusunu da kapsamaktadır. Dünyada ekonomiler giderek nitelikli bir istihdam profiline, dolayısıyla daha nitelikli eğitim ve yüksek öğretim almış olmayı gerektiren bir sektörel yapıya dönüşmektedir. Sonuç olarak eğitimin sürdürülebilir büyüme, rekabet edebilirlik, araştırma, geliştirme ve yeni iş alanlarının yaratılması, sosyal içerik, bölgesel gelişme gibi ögelerle bir arada ele alınması ve bu alanlara olan katkısını ön planda tutan bir yaklaşım ile değerlendirilmesi gerekmektedir.''

''TEMEL EĞİTİM 12 YIL OLMALI''

Cumhurbaşkanı Sezer, kişiliğin oluşmasında önemli katkıları olan okul öncesi

eğitimde, çocuklarımızın sağlığı ve beslenmesi kadar, bireysel gelişimini

destekleyecek toplumsal ve fiziksel ortamların sağlanmasının da önemli olduğunu vurguladı. İlköğretimin temel hedefinin, etkili bir rehberlik ve danışmanlık hizmeti sunarak çocukları erken yaşlardan itibaren ilgi, yetenek, gelişim ve öğrenme özelliklerine göre geleceğe hazırlamak olduğunu belirten Sezer, sözlerini şöyle sürdürdü:

''Bu dönemde, çocuklara denetimsiz ortamlarda bilim dışı, mistik ve dogmatik

kimi bilgiler aşılanmasına duyarsız kalınması, bu niyetle hareket eden kişi ya da kurumların, caydırıcılığı azaltacak yaptırımlarla cesaretlendirilmeleri son

derece tehlikelidir. İlköğretim sistemimizin en önemli sorunlarından biri de, öğrencileri ortaöğretime yönlendirmedeki yetersizliğidir. Bir meslek seçimine ilişkin kararını henüz olgunlaştıramamış çocuklarımız, ilköğretimin sonunda mesleki eğitim veren liseler yerine, genellikle üniversiteye hazırlık amaçlı genel

liselere yönelmektedirler. Bu nedenle, mesleki teknik öğretimin, genel

ortaöğretim içindeki payı giderek düşmektedir.

ABVE ABD İLE İLİŞKİLER

Sezer, AB'ye üyelik hedefi gibi, ABD ile köklü ilişkilerin de dış siyasanın

temel eksenini oluşturduğunu, AB ve ABD ile ilişkilerin birbirini tamamladığını

ve Avrupa-Atlantik bağını oluşturduğunu söyledi.

''Günümüz koşulları Türk-Amerikan ilişkilerinin önemini daha da

artırmıştır'' diyen Sezer, ABD ile ortak yarar temelinde sürdürülen istikrar,

işbirliği ve barışa dayalı genel amaç birliğinin, iki ülke ilişkilerinin

geleceğinin de güvencesi olduğunu belirtti. Sezer, ''Bu çerçevede, ABD ile terör

ve Kuzey Irak bağlamında sürdürmekte olduğumuz işbirliğinin, sonucu Türk kamuoyu tarafından da titizlikle izlenen önemli bir sınav oluşturacağını vurgulamak isterim. Çevremizde bir uyum ve istikrar kuşağı oluşturulması başlıca hedefimizdir. Komşularımız ile ilişkilerimiz de bu anlayış üzerine kuruludur'' dedi.

KOMŞULARLA GÜVEN VE DOSTLUK

Türk-Yunan ilişkilerinin, içtenlik, karşılıklı güven ve dostluk temelinde

gelişmesinin, ikili sorunların çözümünü kolaylaştıracağına inancını dile getiren

Sezer, bu yöndeki ilerlemelerin Akdeniz bölgesine olumlu yansımaları olacağından kuşku duymadıklarını vurguladı. Sezer, Yunanistan'ın uluslararası antlaşmalardan kaynaklanan yükümlülüklerini yerine getirmesini ve Batı Trakya Türk azınlığının sorunlarını çözmesini beklediklerini bildirdi.

''Balkanların istikrarı, ülkemiz için de büyük önem taşımaktadır'' diyen

Sezer, Türkiye'nin, Balkan ülkeleri arasında karşılıklı anlayış, işbirliği ve

barış içinde birlikte yaşamaya dayalı bir ortamın oluşturulmasına önem verdiğini, bu anlayışla, bölge istikrarını korumaya ve bölgenin yeniden yapılandırmasına katkılarını sürdüreceğini kaydetti.

Sezer, Rusya Federasyonu'nun, tarih boyunca Türkiye'nin önemli bir komşusu

olduğunu, karşılıklı güven ve dostluğa koşut olarak, iki ülkenin ortak hedefini

oluşturan ''çok boyutlu güçlendirilmiş ortaklık'' yönündeki işbirliğinin hızla

ilerlediğini, Avrasya ve Karadeniz bölgesinin iki önemli ülkesi olan Türkiye ve

Rusya Federasyonu arasında gelişen işbirliğinin, tüm bölgenin barış, istikrar ve

gönencine katkıda bulunacağını söyledi.

Türkiye'nin merkezinde yer aldığı Avrasya coğrafyasının bir istikrar ve

işbirliği alanına dönüştürülmesinin, dış siyasa hedefleri arasında yer aldığını

kaydeden Sezer, şöyle konuştu:

''Geçtiğimiz Temmuz ayında hizmete açılan Bakü-Tiflis-Ceyhan ham petrol boru

hattı, bölgesel işbirliğinin anlamlı bir simgesini oluşturmaktadır. Kazakistan'ın

da katılmasıyla bu işbirliği ağı Orta Asya'ya kadar uzanacaktır. Güney

Kafkasya'da sağlam bir dostluk ve işbirliği ortamı yaratılmasını istiyoruz.

Bölgede kalıcı istikrar, güvenlik ve gönencin sağlanması yönündeki çabalarımız

sürmektedir. Dost ve kardeş Azerbaycan'ın uluslararası toplumdaki saygın yerini pekiştiren adımlar attığını ve hızla geliştiğini görmekten kıvanç duyuyoruz.

Yukarı Karabağ sorununun çözüme kavuşturulmasını ve Azerbaycan'ın toprak

bütünlüğünün yeniden sağlanmasını istiyoruz.

Bölgede işbirliğine önem verdiğimiz Gürcistan'ın sorunlarının barışçı

yollarla, toprak bütünlüğü gözetilerek ve ileride yeni uyuşmazlıklara yol

açmayacak biçimde çözülmesini diliyoruz''

KAYGIYLA İZLİYORUZ

İran'ın nükleer programına ilişkin gelişmeleri kaygıyla izlemekteyiz.

Türkiye, İran'ın barışçı amaçlarla nükleer teknoloji geliştirme hakkına saygı

duymaktadır. Ancak, İran'ın, uluslararası toplumda oluşan güven eksikliğini

gidermesi ve ilgili uluslararası kuruluşlarla tam ve saydam bir işbirliğine

girmesi gerekmektedir.

Her gün çok sayıda kişinin yaşamını yitirdiği Irak'ta durum, bir insanlık

trajedisine dönüşmüştür. Türkiye, bu zor günlerinde Irak'ın ve Irak halkının

yanında olmayı sürdürecektir. Bu ülkedeki tüm kesimlerle sürdürdüğümüz

ilişkilerin başlıca amacı, Irak'ın toprak bütünlüğünün ve siyasal birliğinin

korunmasıdır.''

'ILIMLI İSLAM'

Orta Doğu'nun sorunlarla örülü kabuğunu kıramadığını, birbiriyle yakından

bağlantılı bu kökleşmiş sorunların bölgede kalıcı istikrara ulaşılmasını

engellediğini belirten Sezer, uygarlıklar beşiği Orta Doğu'nun bir dostluk ve

işbirliği alanına dönüştürülmesi, bölgenin siyasal, ekonomik ve kültürel

birikiminin verdiği güçle barış ve gönence ilerlemesinin, Türkiye'nin amacını ve

Orta Doğu'ya bakışını yansıttığını söyledi.

Günümüzde, askeri ve ekonomik yeteneğe dayalı somut güç kavramı yanında,

evrensel nitelikli siyasal ve toplumsal değerlerin önem kazandığına; demokratik

ve çağdaş değerlerin, ülkelerin saygınlığını, uluslararası işbirliği ve istikrarı

artırdığına kuşku olmadığını ifade eden Sezer, Türkiye'nin, evrensel demokratik

değerlerin Orta Doğu'daki tüm ülkelerce özümsenmesinin, barış ve işbirliğine

önemli katkı sağlayacağına inancını dile getirdi.

Bu yüksek amaç için siyasal coğrafyaların genişletilmesine, demokrasi ve

çağdaşlık gibi evrensel değerlerin 'ılımlı İslam' gibi eklemelerle yeniden

tanımlanmasına gerek bulunmadığını kaydeden Sezer, şöyle konuştu:

''Ne İslam'ın ne de demokrasinin kendini tanımlamakta diğerine gereksinimi

vardır. Bu kavramların her biri, bireylerin yaşamının farklı boyutlarını

oluşturmaktadır. Tüm dinlerde olduğu gibi, İslam'la demokrasi arasındaki ilişkiyi düzenleyen çağdaşlık ölçütü, laikliktir. Genişletilmiş coğrafyalar için

demokratik dönüşüm tasarılarının, evrensel değer ve ölçütlere, göreli ve bölgesel nitelikler vermesi, çağdaşlaşma yolundaki çabalara katkıda bulunmaktan uzaktır.