"Tarihi bir görevimiz var"

BURCU OKUTANSOY / HABERTURK.COM-ANKARA

Türkiye'nin son dönemde yoğun olarak gündeminde yer tutan 'Çözüm Süreci' tartışmalarının, nihayetinde gelip dayandığı nokta yeni Anayasa... Tüm Türkiye'nin gözünü diktiği süreç, yeni Anayasa çalışmalarını etkileyecek mi? Ak Parti cephesi, Anayasa Uzlaşma Komisyonu'nda bir mutabakat bekliyor mu? Yeni Anayasa ile birlikte terör sorunu nasıl çözülür? Tüm bu soruları Adalet Komisyonu Başkanı AK Parti'li Ahmet İyimaya'ya sorduk. Partinin anayasa hakkındaki en uzman isimlerinden biri olan İyimaya, önümüzdeki süreçle ilgili ipuçlarını HABERTURK.COM'la paylaştı.

Türkiye'nin yeni bir anayasaya ihtiyacı var mı?

Türkiye denince Cumhuriyet dönemi ile Osmanlı'nın son dönemlerini birlikte değerlendirmek lazım. Bu yaklaşımla Türkiye 1876 yılından bu yana Anayasa arayan ve Anayasa'sını tartışan bir ülke konumundadır. Bu kadar Anayasa tecrübelerine rağmen, malesef Anayasa sorununu çözebilmiş değil. Peki, niye bizim bütün Anayasa'larımız tepedenci Anayasa'dır? Çünkü, merkezden yapılmıştır. Ya seçimler yapmıştır ya da bürokratlar yapmıştır. Oysa anayasanın millet tarafından yapılması lazım. Bu anlamda Türkiye ilk kez Anayasa'sını tartışan ve demokratik yöntemle yapmaya çalışan bir ülke görünümünde. 1982 Anayasası; yani yürürlükteki Anayasa, oluşuma hazırlanma döneminden itibaren tartışmalıdır. Yapım yöntemleriyle süreçler ve yapıcılar itibariyle demokrasi ve özgürlükleri genişleten değil, milli irade ve özgürlükleri kuşatan bir Anayasa'dır. Bu Anayasa'yı ortadan kaldırmak, siyaset kurumunun temel göreviydi. 1982' den bu yana, 30 yılı aşkın bir süredir siyaset kurumu tartışıyor, projeler üretiyor. Fakat bir türlü gerçekleşememişti. 2010 yılı Anayasa'sını, o zamana kadar yapılan değişikliklerden farklı olarak vesayet rejimini ortadan kaldıran, bazı kurumların kendi işlevlerine dönmesini sağlayan bir reform paketi olarak görmek lazım. Siyasal partilerin desteklememesine rağmen bizim taban sayımızın üstünde bir referandumla bu kabul edildi. Bu Anayasa gelişen, çoğullaşan, modern Türkiye'nin ihtiyaçlarına cevap verecek.

''61 VE 82 ANAYASALARI TANKLARIN GÖLGESİNDE YAPILDI''

"Bu meclis kurucu meclis değil" deniliyor...

Türkiye'de son iki anayasa 61 ve 82 anayasaları, tankların gölgesinde yapıldı. Eğer tanklar anayasa yapabiliyorsa, milletin seçtiği parmaklar da yapar. Siyaset kurumu, seçilmiş olan meclise bu misyonu vermişti ve parlemento böyle bir iradeyi ortaya koyduktan sonra elbette ki yeni anayasa yapabilir. Bu konuda bir problem yok.

"TARİHSEL BİR GÖREVİMİZ VAR"

Siyasal partilerin yeni bir anayasa konusunda mutabakat olasılıkları ne derece gerçekçi?

Meclis başkanımızın başkanlığında bütün partilerimizin iştirakı ile oluşmuş Uzlaşma Komisyonu çok önemli bir misyon üslendi. Komisyon, Türkiye'nin anayasal kaderini, demokrasi standardını, güçler dengesini ve temel haklar alanını düzenleyici bir rol üslenecek. Bence bu tarihsel bir görevdir. Ben Uzlaşma Komisyonu'nun bütün üyelerinin bu anlayış içerisinde hareket ettiklerini görüyorum. Partiler arası görüş farklılıklarına rağmen ben bu komisyonun bir Anayasa mutabakatı ortaya koyabileceğini düşünüyorum. Tabii ki zor sorunlar var. O gibi durumlarda farklı yöntemler geliştirilebilir. Mesela, zor bir konuda birden fazla seçenek öngörülebilir. O zor konu partilerin kendi modelleri içinde seçenekli referanduma sunularak, milletin hakimliği temel alınabilir. Siyasal irade o noktada bir kesinlik ortaya koyarsa, ben bu mutabakatın sağlanabileceğini düşünüyorum.

''ANAYASA ARZUSU BİR IRMAĞA DÖNÜŞMÜŞTÜR''

Uzlaşma Komisyonu üyesisiniz. Size göre bu komisyon yeni Anayasa projesini üretme konusunda başarılı olabilecek mi?

Uzlaşma Komisyonu'nun bu girişiminin başarısız sonuçlanması hali diye bir şey yok. Milletin yeni Anayasa arzusu, büyük bir ırmağa, bir akışa dönüşmüştür, bu arzunun önüne set çekilmesi mümkün değil. Bu Anayasa'nın bugüne kadar bile yaşaması, siyaset kurumu için katlanılmaz, sürdürülemez bir ayıptır.

''TERÖRÜN BİTMESİ HERKESİN ARZUSU''

Çözüm Süreci Anayasa yapım süreci için önleyici bir faktör müdür, yoksa fırsat mıdır?

Türkiye'nin bir terör sorunu var. Bu sorunu çözmek, siyaset kurumunun, toplumun, herkesin arzusu. Bu sorun hangi yöntemle çözülmelidir diye sorarsanız, güvenlik önlemleriyle derim size. Ortaya konan milli bütünlük, kardeşlik ve beraberlik projesi, sorunu güvenlik çerçevesinden tamamen toplumsal barış çercevesine geçmiştir. Burada sürecin gerekli kıldığı yöntemler içerisinde çözüm seçenekleri güncelleniyor. Bu uzun sürmeyecek bir süreçtir. Ben bu süreci doğrudan Anayasa ile bağlantılı olarak görmüyorum. Türkiye'nin Anayasa sorununu çözsek de çözmesek de bu sorun, çözmeye mecbur oluğumuz bir sorundur. Benim kesin inancım, bu süreç kendi istikametinde seyir etmektedir. Ben Anayasa ile süreci bağlantılı görmüyorum. Siyaset kurumu ve siyasal iktitidarın, belli perspektifler içerisinde hem Anayasa yapımını hem de toplumsal bütünlük, kardeşlik ve milli birlik projesini meclis mecrasında yürüteceğini düşünüyorum.