Korkunç uyarı: Bu daha başlangıç!

Gökhan Artan-Gökay Usanmaz-Nihat Uludağ-Müslim Sarıyar-Sinan Bilgenoğlu-Serkan Akkoç

İstanbul'da hortum dehşetinin üzerinden yalnızca 6 gün geçtikten sonra dün yaşanan şiddetli yağmur ve fırtına, tropikal bölgelerde görülen kasırgaları aratmadı. Uzmanlar, Eylül sonuna kadar benzer iklim olaylarının süreceği görüşünde. Prof. Dr. Yaşar, "Bu iki ayda iklim değişikliği ile en çıplak haliyle yüzleşeceğiz" dedi.

İstanbul başta olmak üzere yurdun batı bölgeleri, Ağustos'un ilk haftasında ikinci bir fırtına atlattı. Hortum görülmedi ancak şiddetli yağmur, fırtına, çakan şimşek ile düşen yıldırımlar, uzmanların "bu havaların arkası gelecek" tezini doğrular nitelikte.

İL İL HAVA DURUMUNU HABERTURK.COM'DAN ÖĞRENİN

Uzmanlara göre, tropikal iklimlerde gördüğümüz fırtınaların benzerleri iklim değişikliğinin sonucu... Uzmanlar, gaz 1982 ve 1993 arasındaki 5 yanardağın patlamasıyla iklim değişikliğinin belirgin hale geldiğini belirtirken, benzer fırtına ve şiddetli yağmurların önümüzdeki günlerde de devam edeceği görüşünde. Hortumlar ve yağışların şiddetleneceğini söyleyen uzmanlara göre "Ağustos ve Eylül ayında iklim değişikliği ile en çıplak haliyle yüzleşeceğiz."

İSTANBUL'DA FIRTINA KOPTU

Uzmanların bu öngörüleri ışığında dünkü fırtınanın en şiddetlisi İstanbul'da yaşandı.

Şiddetli yağmur ve fırtına, saat 15.30'dan itibaren Büyükçekmece, Beylikdüzü ve Avcılar'da etkili olmaya başladı. Gökyüzünü kara bulutların kaplamasıyla İstanbul bir anda karanlığa büründü. Saatler 16.00'yı gösterirken, kentin büyük bölümü, adeta geceyi yaşadı. Gök gürültüsü ve şimşekler ardı ardına geldi. Avcılar'da düşen yıldırım, kameraya yansıdı.

TV, İNTERNET VE ELEKTRİK KESİNTİLERİ

Kentin birçok semtinde TV yayını ve internet bağlantıları kesildi. Bazı semtlere trafolardaki arıza nedeniyle bir süre elektrik verilemedi.

KÖPRÜLER SALLANDI

Twitter'da bazı kullanıcılar,hem Boğaziçi hem de Fatih köprülerinin fırtınanın şiddeti sebebiyle sallandığını paylaştı.

ÜSKÜDAR YİNE GÖLE DÖNDÜ

Şiddetli yağışın ardından su kanalları taşınca Üsküdar Meydanı göle döndü. Suyla kaplı meydanda vatandaşlar ve sürücüler ilerlemekte güçlük çekti. Yağmurdan kaçan vatandaşlar saçakların altına sığındı.

SİLİVRİ'DE FIRTINA AĞAÇLARI İKİYE BÖLDÜ

Silivri'de etkili olan fırtına sahildeki ağaçları ortadan ikiye ayırdı. Çay bahçesinde ikiye ayrılan ağaç, kırıldığı yerinden balta ile kesilerek yol kenarına çekildi.

HAVA TRAFİĞİ ALT ÜST OLDU-İNİŞ VE KALKIŞLAR BİR SÜRE DURDU

İstanbul'da olumsuz hava şartları nedeniyle hava trafiği felç oldu. İstanbul hava sahasında büyük tehlike atlatıldı. Havada iniş için bekleyen bir uçağın pilotunun "Ancak bir tur atacak kadar yakıtım var" demesi dikkat çekti. Yine başka bir uçağın pilotunun kuleye "uçağı kontrol edemiyoruz şu anda" diye anons etti. Uçaklar rüzgarın aniden yön değiştirmesi ve iniş koridorunda yer alan elektrik yüklü bulutlar nedeniyle inemedi. Atatürk Havalimanı Hava Trafik Kontrol Ünitesi'nde radar tanımlaması dahi koyboldu. Havalimanına inecek uçaklar havada uzun süre tur atmak zorunda kalırken birçok uçak başka meydanlara yönlendirildi. İnişler ve kalkışlar bir süre durdu. Kötü hava şartları nedeniyle THY'nin birçok seferi iptal oldu.

AKOM'DAN ÖNLEMLER

İstanbul Büyükşehir Belediyesi'ne bağlı AKOM, fırtına öncesi binlerce çalışanı ve araç gereciyle önlem aldı. Riskli bölgelerde itfaiye, AKOM, İSKİ, Atık Müdürlüğü ekipler hazır bekletildi. Yaşanan olumsuzluklara anında müdahale edildi.

UZMANLAR NE DEDİ

"İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNİN NEDENİ PATLAYAN 5 YANARDAĞ"

Prof. Dr. Doğan Kantarcı:

"İklim değişiyor bu çok belirgin. Bu değişikliklerin nedeni 1982 ile 1993 arasında patlayan 5 tane yanardağdır. Bu patlamalar ile yayılan gaz ve toz bulutu stratosferde güneş ışınlarını kesti. Atmosferde soğumaya neden oldu. 1994'ten beri bu iklim değişikliği oluyor. Akdeniz havzası ısındı. Soğuk ve sıcak hava Türkiye'nin üzerinde birleşiyor ve bu tip olaylara neden oluyor. Bu durum giderek artan bir şekilde olacak. Bizde küçük tayfunlar da başladı. Hortum çıktı. Çok sıkı bir evreye girdik diyebiliriz."

"YAĞIŞLAR, HORTUMLAR ŞİDDETLENECEK"

İTÜ öğretim üyesi Prof. Dr. Orhan Şen:

İklim değişikliğinin nedeni küresel ısınma. Yaz aylarında artık hortumlar, yıldırımlar, yağışlar şiddetlenerek görülecek. Aşırı yağışlar ve kuraklık kardeştir. Kuraklık da olacak. Türkiye'de deniz suyu sıcaklıkları ortalamaların 4-5 derece üstünde. Bu yere yakın seviyede havanın sıcak olduğunu gösteriyor. 3-4 bin metreden soğuk hava gelmek isteyince karşılaşıyorlar ve bu tip durumlar ortaya çıkıyor. Hortumların nedeni de deniz suyu sıcaklığının bu kadar fazla olmasıdır. Önümüzdeki dönemde bunlar daha da fazla olacak.

"AĞUSTOS VE EYLÜK KRİTİK AYLAR"

9 Eylül Üniversitesi öğretim Üyesi Prof. Dr. Doğan Yaşar

Küresel ısınma şiddetini arttırdıkça hortumlar artar, büyüklükleri de artar. 90'larda bunu öngörüyorduk. Küresel ısınmanın belirtileri ile en fazla Ağustos ve Eylül aylarında, en çıplak haliyle yüzleşeceğiz. Hortumlar, yağışlar artacak. 2023'ten sonra yeniden soğuma evresine gireceğiz. Şu anda her yönüyle küresel ısınmadayız. Bu yaşadıklarımız şiddetini arttırarak sürecek. Olumsuzlukların nedeni Taktiri İlahi değil, Takdiri İdare'dir. Şu andakiler afet değil biz insan nedeniyle afet yaşıyoruz. Yanlış yapılaşma sellere, ölümlere neden oluyor. 2023'ten sonra tersini bekliyoruz. o zaman çok ciddi bir kuraklık olacak, yağış olmayacak.

"HORTUMLAR SÜRECEK"

Prof. Dr. Nüzhet Dalfez

"Tüm gezegenin iklimi değişiyor. Su döngüsü daha hızlı dönüyor olacak. Daha çok buharlaşma, daha çok yağış. Beklenen bir şey. Önümüzdeki günlerde de hortum gibi olaylar olabilir. Önümüzdeki 30 yılın iklimi öncekinden farklı olacak. Bu yağışlar giderek daha şiddetli yağmur şeklinde düşecek. Su döngüsünün hızlı çalışması sonucunda ani yağışlar, yoğun yağışlar ile karşılaşacağız. Zaman içinde bu tip olayların sayısında ve şiddetinde artış olacak. Önemli olan şehir ortamlarının yağış ile iklim değişiklikleri ile mücadele edemeyecek şekilde yapılanmış olması.

"BU TİP DARBELİ RÜZGARLAR KÖPRÜLERDE YIKIMA SEBEP OLABİLİR"

Prof. Dr. Ahmet Vefik Alp, fırtınanın şiddetinden Fatih ve Boğaziçi köprülerinin sallanmasıyla ilgili olarak, "Bu tip darbeli rüzgarlar köprülerde yıkıma sebep olabilir" dedi. Bu tip rüzgarların, özellikle darbeli rüzgarların köprülerde rezonansa sebep olabileceğini belirten Alp, "ABD'de böyle bir köprünün rüzgarın darbeleri sonrası rezonansa girip yıkıldığını biliyoruz. Köprülerdeki rezonansa karşı yapabilecek pek bir şey yok. Rezonansın bitmesi için rezonansı meydana getiren dış kuvvetin değişmesi; artması ya da eksilmesi gerekir" dedi.