İşte Kilis gerçeği

GÜNGÖR KARAKUŞ/HT GAZETE

Habertürk, Suriyeli kiracı-ev sahibi tartışmasının cinayetle bitmesiyle olayların patlak verdiği Gaziantep’in ardından, Suriye’deki iç savaşla başlayan göç dalgasının altında adeta ezilen Kilis’i mercek altına aldı.

Aslında “ezilen” deyimi yalnızca nüfus yoğunluğunu tanımlıyor. Yoksa Kilisliler; çoktan holdinglerini kurup çalışma yaşamına katılan, sınır ticaretini artıran, kiraları uçuran Suriyelilerden gayet memnun.

SURIYE’den Türkiye’ye akan Suriyelilerin ilk ve en önemli duraklarından biri olan Kilis’in 90 bin olan nüfusu, Suriyelilerin gelişiyle 230 bine tırmanmış. Bu devasa rakamlar Kilislilerin sohbetlerine de damga vuruyor, konu Suriyelilere geldiğinde “Bugün referandum olsa Suriyeliler Kilis’i alır” esprisi yapılıyor. Kilis otogarı, savaştan kaçarak Türkiye’ye gelen Suriyelilerin, kentte yerleşme kararı almadan ya da diğer illere dağılmadan önce soluklandığı, yaşanan insanlık dramının apaçık gözler önüne serildiği ilk durak. Dokunmaya kıyılamayacak bebeklerin taşlar üstüne serilmiş bedenleri tokat gibi çarpıyor insanın yüzüne. Bebeklerin başının altına yastık niyetine sokuşturulmuş alışveriş poşetine ilişince gözler, daha da ağırlaşıyor darbe. Otogarı adeta bir yatakhaneye çeviren manzaranın nedeni ailelerin hınca hınç dolu otogarda kendilerini diğer illere, belki yakınlarının, sevdiklerinin yanına taşıyacak otobüsleri beklemeleri.

UYUM SAĞLANMIŞ

Başka illere geçmeyip Kilis’te kalanlar ise hemen kente uyum sağlıyorlar. Kilis’te holding bile kuran bazı Suriyeliler, her gün Öncüpınar Sınır Kapısı’ndan Suriye’ye geçiyor. Suriye’den tavuk, çay, mazot getirerek Kilis’te satıyorlar. Sınır ticaretinden ayrı Kilis’te işyeri açan Suriyelilerin sayısı da oldukça fazla. Kilis sokaklarında Arapça tabelalar olağanlaşmış. Oto galerisi, lokanta, kasap hatta döviz büroları kurmuşlar. Kilis de Suriyelilere uyum sağlamış. Kentin girişinde, devlet ve özel hastane tabelalarında Türkçe ile birlikte Arapça da kullanılıyor. Kilis Devlet Hastanesi’nde “Acil” için Arapça tabela da konulmuş. Kilis Belediyesi, vatandaşları bilgilendirmek için yaptığı anonsları bir kez de Arapça tekrarlıyor.

ŞİKÂYETÇİ DEĞİLLER

Kilis halkı bazı olumsuzluklara rağmen Suriyelilerden şikâyetçi değil. Gaziantep’te Suriyelilere yönelik linç girişiminin daha önce de Kilis’te denendiğini anlatan Kilisliler, akrabalık bağlarının olduğunu, Suriyelilerin hayata tutunmaya çalıştıklarını anlatıyor. Türkiye’nin şu anda Suriyelilerin gidiş gelişine açık olan tek sınır kapısı Öncüpınar. Öncüpınar’da Türk vatandaşı bulmak neredeyse imkânsız. Ellerinde deste deste para bulunan bazı Suriyeliler, bakışlarıyla sınırdan geçen Suriyelileri tedirgin ediyor. Öncüpınar Sınır Kapısı’nın çevresini dolaşırken, Suriye ordusunun bombardımanıyla karşılaşıyoruz. Uçaklar, Türkiye sınırına yaklaşık 2 kilometre mesafedeki Özgür Suriye Ordusu’nun mevzilerini bombalıyor.

NEFES NEFESE

Sınır köylerini gezerken, IŞİD’in saldırısından kaçan Suriyelilerle karşılaşıyoruz. Humeyli Köyü’nün 200 metre karşısında bulunan Haraba Köyü’nü IŞİD’in ele geçirmesinin ardından teli aşarak Türkiye tarafına geçen Ali Aloğlu en yaşlı militanı 30 yaşlarında olan IŞİD’in gelişini anlatıyor: “2 gün önce 4 kişi silahlarıyla köye geldiler. Özgür Suriye Ordusu askerleri onları görünce hemen kaçtı. Daha sonra da diğerleri geldi. Bana ‘Sen asker misin’ dediler. Asker olmadığımı söyledim ama çok korktuğum için köyden kaçarak 200 metre mesafedeki bu köye geldim. Bizim köye gelenler arasında Çeçenler, Özbekistanlılar, Afganlar vardı. Türkçe biliyorlar. Dua okumayı yasakladılar. Babama ‘Senin sakalın güzel ama namazı yanlış kılıyorsun’ diye kızdılar. Bize ‘Siz namaz kılmasını bilmiyorsunuz’ dediler ve bizi toplu olarak namaz kılmaya götürdüler.” Aloğlu ile konuşurken sınır tellerini aşan bir köylü daha geliyor. 200 metrelik mesafeyi aşarken çok korktuğunu belirten Ahmet Salay da şunları söylüyor: “Köyde keskin nişancılar var. Köyden habersiz çıkan olursa öldürmekle tehdit ediyorlar.”

KIRALAR TAVAN YAPTI

Suriyelilerin göçüyle nüfusu iki katı aşan Kilis’te konut sıkıntısı yaşanıyor. Bu nedenle Kilis’in birçok yerinde yeni inşaatlar yükseliyor. Gaziantep’teki gibi Kilis’te de Suriyelilerin gelişiyle kiralar tavan yapmış. Kiralık 200 TL’lik bir dairenin fiyatı bugün 600 TL. Derme çatma işyerleri de ufak bir tadilat sonrası Suriyelilere kiralanıyor.