Uzmanlar Türkiye-İsrail sorunundan kaygılı

ABD'deki Türkiye uzmanları, Türkiye'nin İsrail'e yönelik kararı ve sonrasındaki gelişmelerden kaygılı ve bu durumun hem iki ülke hem de bölge açısından "kriz" olduğu görüşündeler.

Türkiye'nin İsrail ile ilgili kararı ABD'de de ciddi yankı buldu.

Lehigh Üniversitesi öğretim üyesi, Ortadoğu ve Türkiye uzmanı Henri Barkey, bunun "çok ciddi bir kriz" olduğunu söyledi. "Bu krizin geleceğini biliyorduk ama yine de herkes şaşırdı" diyen Barkey, özellikle Obama yönetiminin Türkiye'nin böyle bir kararını beklemediğini kaydetti.

Barkey, aslında diplomatik ve askeri alandaki ilişkilerin durdurulmasını beklediğini, ama Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu'nun Türkiye'nin "Doğu Akdeniz'de seyrüsefer serbestisi için gerekli gördüğü her türlü önlemi alacağı" yönündeki sözlerine şaşırdığını dile getirerek, şunları kaydetti:

"Bu tür öngörüler için çok erken ama bu durum çok tehlikeli bir dönüşümle sonuçlanabilir. Diyelim başka Türk gemisi veya başka bir ülkenin gemisi Gazze'ye gitmeye çalışırsa ve İsrail bunu durdurursa ne olacak? Türk ve İsrail donanması birbiriyle mi karşılaşacak?

Bu durum, başka kişi ve örgütlere bir şekilde kriz yaratma olanağı tanıyabilir. İsrail konusunda sorun yaratmak isteyenlere fırsat yaratabilir. Dolayısıyla bu açıklamanın çok ciddi sonuçları olabilir."

Bölgeyi biraz daha karıştırabilir

Gelişmeler karşısında şu an "zayıf tarafın" İsrail olduğunu belirten Barkey, "İki taraf da kazançlı değil ama İsrail daha da kaybediyor" dedi.

Barkey, ancak buna rağmen İsrail'den artık olumlu bir adım gelmesini beklemediğini ve İsrail'de Türkiye ile anlaşmak isteyen kesimlerin bile artık bunun imkansız olduğunu söyleyeceğini kaydetti.

İki ülke ilişkilerdeki yeni gelişmelerin bölgeye etkisinin ne olabileceğine yönelik soru üzerine de Barkey, "Bu durum kısa vadede bölgeyi biraz daha karıştırabilir" yanıtını verdi.

Obama yönetimi için çok büyük darbe ve başarısızlık

Öte yandan, Barkey, gelişmelerin ABD'de Obama yönetimi için çok büyük bir darbe olduğunu belirterek, "Hem bunu önleyemediler hem hiç beklemiyorlardı ve kendileri için başka bir başarısızlık oldu. Belki bunu daha ciddi bir biçimde ele alsalardı, çok daha bastırmış olsalardı bunu önleyebilirler miydi bilmiyorum" dedi.

Çok talihsiz

ABD'deki düşünce kuruluşlarından German Marshall Fund uzmanlarından Joshua Walker da İsrail tarafından artık herhangi bir özür beklemediğini söyledi.

Son gelişmelerin sadece İsrail'i kızdıracağını ve Türkiye'nin de İran gibi kaybedildiğini söyleyen ülkedeki sağ kanadı dolduruşa getireceğini dile getiren Walker, "Üzgünüm ama birçok Amerikalı da böyle düşünüyor. Bundan dolayı bu gelişmelerin sadece Türkiye-İsrail ilişkileri olmanın ötesine taşmasından kaygılıyım" dedi.

İsrail "işbirliği" umuyor

Mavi Marmara olayını araştıran BM Komisyonu'ndaki İsrail temsilcisi Joseph Ciechanover, raporun BM Genel Sekreteri Ban Ki-mun'a sunulmasından sonra yaptığı açıklamada, İsrail'in Türk ve Yahudi halkları arasında yüzyıllardır süren dostluk ve ortak tarihi tanıdığını belirterek, "İsrail, Komisyon çalışmalarının İsrail ve Türkiye'nin işbirliğine dönüş yolunu bulmalarında yardımcı olacağını umuyor" dedi.

Ancak Palmer raporundaki yer alan değerlendirmelere karşı İsrail'in itirazlarını da dile getiren Ciechanover, rapordaki, gemilere aşırı derecede ve kabul edilemez bir şekilde çıkılma kararının alındığı yolundaki ifadeleri reddettiklerini de söyleyerek; gemilere çıkılacağı yolunda defalarca uyarı yapıldığını ifade etti.

AA