Ucuz gaza sevinemedik!

Doğalgazda boğazına kadar dışa bağımlı hale gelen Türkiye, Rusya ve İran’dan aldığı gaza fahiş fiyatlar öderken, 2007 yılı başından itibaren Yunanistan’a verilecek doğalgazı yarı fiyatına satacak. Rusya’dan 250 dolar, İran’dan 260 dolarlık fiyatlarla doğalgaz alan Türkiye’nin Yunanistan’la yaptığı gizli anlaşmada, Yunanistan’a en fazla 149 dolara gaz satmak üzere imza attığı ortaya çıktı. Bugüne kadar yapılan gizli doğalgaz anlaşmaları Yüce Divan’da tartışılan Türkiye, doğalgaz satış anlaşmasında öyle bir fiyat maddesine imza koydu ki, Yunanistan’a satacağı gazdan kazanacağı nakliye ücreti petrol fiyatları bin dolara çıksa bile 29 doları da aşamayacak. Anlaşmadaki formül, kendi kullanımı için Rusya ve İran’a dünyanın parasını ödeyen Türkiye’nin, Yunanistan’a satacağı gazın fiyatını artırmasına da olanak tanımıyor.

FORMÜL BAĞLAYICI

23 Aralık 2003 tarihini taşıyan ikili anlaşmada taraflar olarak BOTAŞ ve Yunan gaz şirketi DEPA yöneticilerinin imzaları var. Anlaşmaya Bakan Hilmi Güler ile Yunanlı Bakan Athanasios Tsochatzopoulos da “gözlemci” sıfatıyla imza koydu. 2007 yılı başında verilmeye başlanacak gazla ilgili gizli anlaşmaya göre Türkiye, Yunanistan’a 15 yıl boyunca bu formülle gaz verecek. Böylece ülke içinde kendi vatandaşlarının kullanımı için Rusya ve İran’a milyar dolarlar ödeyen Türkiye, Yunanistan vatandaşlarının doğalgazı ucuz kullanabilmesine aracılık edecek.

Türkiye’nin Yunanistan’a doğalgaz satışını düzenleyen anlaşmanın 9. bölümü “fiyatın belirlenmesine” ayrılmış. Bu bölümde Türkiye’nin Yunanistan’a satacağı gazın fiyatı “Pn=Pc+K” formülüyle hesaplanıyor. Buna göre “Pc”, Türkiye’nin “Azerbaycan’dan aldığı gazın fiyatı” olarak belirlendi. Türkiye’nin Azerbaycan’dan alacağı doğalgazın formülü ayrı bir başlık olarak bu anlaşmada yer aldı.

PAHALI AL, UCUZA SAT

Bu formüle göre Azerbaycan’la Türkiye arasında yapılan anlaşma çerçevesinde Türkiye’nin Azeri gazının bin metreküpüne 120 dolar ödemesi öngörüldü. Yunanistan’a verilecek gaz fiyatıyla ilgili formülde yer alan “K” sabit bir değer.

Bu değer de anlaşmada şöyle belirlendi: Brent petrolün fiyatı 20 doların altına düşerse K’nın değeri 16 dolar olacak. Petrolün fiyatı 20-30 dolar arasında olursa K’nın değeri 16 dolar, petrolün fiyatı 30 doların üzerine çıkarsa K’nın değeri 29 dolar olacak. Yani Türkiye, Yunanistan’a petrolün fiyatı bin doları bile aşsa, fiyatı 29 dolardan daha fazla artırmayacağının garantisini vermiş oluyor.

Türkiye, doğalgaz ihtiyacını Rusya ve İran’dan karşılıyor. Ayrıca Nijerya ve Cezayir’den sıvılaştırılmış gaz alıyor. Türkiye’nin 2006 yılı ortalama petrol fiyatına göre Rus gazının bin metreküpüne 250 dolar civarında para ödediği, İran gazının daha pahalı olduğu, bin metreküpüne ise 260 dolar civarında para ödendiği anlaşılmıştı. Böylece Türkiye, vatandaşına kullandıracağı doğalgaza ortalama 263 dolar öderken, Yunanistan’a doğalgazı 149 dolardan satmış olacak. Şayet Azerbeycan’dan gelen gazda bir sorun yaşansa bile Türkiye, Yunanistan’a 250 dolardan aldığı doğalgazı 149 dolara satarak, taahhüdünü her koşulda yerine getirecek.

Fiyat ucuz ama önemli olan başlangıç yapmak

Enerji Bakanlığı yetkilileri “gizlilik” nedeniyle anlaşmayla ilgili olarak bilgi vermek istemiyor. Yunanistan’la yapılan anlaşmada, satış fiyatının Rus ve İran gaz fiyatından daha düşük olmasına Enerji Bakanlığı’ndan bir yetkili, “Önemli olan Türkiye’nin bu anlaşmayı yapabilmesi. Bu, gaz satmak için bir Avrupa ülkesi ile yaptığımız ilk ticari kontrat. Türkiye’nin enerji koridoru olması açısından bu önemli. Şimdi ucuz olabilir, ama biz bununla başlayıp, İtalya’ya ve sonra da başka ülkelere gaz satacağız” diye konuştu.

VATAN