İstihdamda kadının payı neden düşüyor?

Özlem YILMAZ/AHT

Dünya Ekonomik Forumu’nun (DEF) 136 ülke verilerine göre hazırladığı cinsiyet ayrımcılığı raporu, Türkiye’de kadın istihdamına dair çarpıcı sonuçlarıyla dikkat çekti. Rapora göre, Türkiye’de kadınlar arasındaki işsizlik oranı yüzde 11, yarım gün çalışma oranı yüzde 24, tarım dışı istihdamda yüzde 23, işletmelerde liderlik konumuna yükselebilen kadın oranı ise sadece yüzde 4. Habertürk yazarı Ali Tezel, köşesinde kadın istihdamına ilişkin verileri yayımladı. Buna göre, kadınların 3’te 2’si ev işleri nedeniyle çalışmıyor. Peki istihdamda kadının payı neden düşüyor?

'Erkek yöneticiler kadın çalışanları istemiyor'

İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı Ersin UMDU:

Türkiye’deki kadınların çalışma hayatına katılımının azlığının en önemli nedeni, kültürel değerler. Kadının evle ilgili görevleri her zaman ön planda. Kültürel değerler çerçevesinde kadın evlendikten, özellikle de çocuğu olduktan sonra çalışmamayı tercih ediyor. "Hem kariyer hem çocuk yaparım" diyen yürekli kadınların sayısı fazla olmuyor. Kadınlar, bir süre sonra aile hayatı ile iş hayatı arasında ikilemde kalabiliyor. Aile hayatı, öncelikle kadınların üstlenmesi yönünde bir rol oluştuğu için yükümlülük halini alıyor. İkincisi, çalışma hayatında kadınların erkek yöneticiler tarafından istenmemesi söz konusu. Mobbing veya farklı uygulamalar ve negatif ayrımcılıkla kadınlar çalışma hayatından uzaklaştırılıyorlar. Üçüncüsü de kadınların doğum nedeniyle işine ara vermek zorunda kalması.

'Aksine esnek çalışma modeliyle daha da artacak'

TBMM Kadın-Erkek Fırsat Eşitliği Komisyonu Başkanı, AK Parti Kocaeli Milletvekili Azize Sibel GÖNÜL:

İstihdamda kadın payı düşmüyor. Özellikle genç nüfus, genç kadınlar istihdama katılma konusunda çok istekliler. Bu istek dahi, kadın istihdamının bundan sonra düşmeyeceğinin bir göstergesi. Türkiye’de işgücüne katılım oranı yüzde 31’lere, istihdama katılım oranları yüzde 29’lara çıktı. Bir ara bu oranlar yüzde 20’lere kadar düşmüştü. İstatistiki verilere baktığımızda böyle bir sonuç yok. Ayrıca Türkiye’de kadınlar, tam zamanlı çalışıyorlar. Ne esnek çalışma, ne de yarı zamanlı çalışma söz konusu. Avrupa ya da dünya örneklerinde kadın istihdamının fazla görülmesinin nedeni olarak bunlar söylenebilir. Türkiye’de esnek çalışma modeli hayata geçirildiğinde kadın istihdamı oranı daha da artacaktır. Biz komisyon olarak istihdamı artırıcı bir rapor hazırladık ve sunduk.

'Erkekler kadınları eve bağlamaya çalışıyor'

Türk Kadınlar Konseyi Derneği İzmir Şube Başkanı Süheyla DİKER:

Erkekler, kadınları eve bağlamaya çalışıyor. Kadın istihdamında epey bir düşme var, onun farkındayız zaten. İşten çıkarma olacaksa, önce kadınlar işten çıkarılıyor. İstihdamın düşmesindeki en önemli sebep bu. İşsizlik oranı fazla. "Kadınlar kendi kendilerine evde oyalanacak bir iş bulurlar" diyorlar. Erkeklerin işsiz kalması ise şiddeti, evde huzursuzluğu doğuruyor, onun için "Önce kadını işten çıkaralım" diyorlar, bu benim gözlemlediğim bir durum. Acı, ama gerçek.

'İşyerinde karşılaştıkları problemler yıldırıyor'

Yazar Ayşe Bilge DİCLELİ:

Bunu birkaç nedeni var. Çalışan kadınlar için kreşler, yuvalar eksik. Bir de "Kadın evde oturur" anlayışı hâkim. Kadın istihdamını kolaylaştıracak başka önlemlerde gerekiyor. Esnek çalışma modeli gibi, bazı kolaylık getirecek uygulamaların hayata geçirilmesi şart. Kadının çalışmasını kolaylaştıracak önlemler içerisine babalık izni de dahil. Çünkü çocuklara belli bir süre babalar da bakabiliyor. Bu uygluama bir sürü ülkede var. İsveç’te kadının çalışma oranı yüzde70 civarında. Bir de kadının işyerlerinde karşılaştıkları problemler var. Bunlar kadınları yıldırabiliyor. Çok çalıştıkları halde takdir görmeme, terfi edememe gibi sonuçlar da kadınları geri çekiyor.

'Hâlâ 'Çocuğumu nereye bırakacağım?' diyen var'

Türkiye Kadın Dernekleri Federasyonu Başkanı Canan GÜLLÜ:

Aslına bakarsanız son günlerde yaşadığımız tartışma bile istihdamın düşme nedenini ortaya koyuyor.Kadınların söylem olarak ortalarda dolaşmaması, ikincil sayılması, Sayın Başbakan’ın söylediği "3 çocukdoğurun" mesajı, kadın istihdamını etkiliyor. Bir tarafta Kadın ve Aileden Sorumlu Devlet Bakanlığı kadın istihdamına ilişkin birçok çalışma yaparken, diğer tarafta kadının istihdamdan uzaklaşması içinne kreşler açılıyor, ne de teşvik ediliyor. Bu önlemler alınmadığı sürece kadınlar istihdamdan uzaklaşacak. Hâlâ "İşe giderken çocuğumu nereye bırakacağım?" diyen kadınlarla karşılaşıyorum. Siz "Hem çocuk doğurun hem de kariyer yapın" diyorsunuz, bu reklamdaki gibi olmuyor açıkçası.

'Doğu’da kadın istihdamı artıyor'

Kadın Merkezi (KAMER) Başkanı Nebahat AKKOÇ:

Beni şaşırtan bir sonuç değil bu. Bizim bölgemizdeki durumu incelediğimizde kadınların gerçekten küçük bir oranının dışarda işte çalıştığını görüyoruz, bir kısmının ise kayıtsız işlerde çalışığını biliyoruz. Okuyan, eğitimli kadınlar bunu değiştirseler de, genel olarak "Kadınlar evde oturur" anlayışı hâkim. Ben, 23 ili kapsayan Doğu ve Güneydoğu Anadolu’da, kadın istihdamında artış olduğunu, olumlu değişim yaşadığımızı gözlemliyorum. Araştırmalar bunu destekliyor.

'Geliri yükselen kadın çalışmıyor'

Davranış Bilimleri Uzmanı Sibel ÜRESİN:

Gelir seviyesi çok yükseldi. Birçok kadın bundan dolayı çalışmıyor. Özellikle sağ kesimde gelir seviyesinin yükselmesine bağlı olarak pek çok kadın kocasının parasını yiyor. Kadın durumu çok iyi olunca, çalışmak istemiyor. Bir insanın sosyal hayata girmesi parasının olması demek, bunu yapmak da bellirli bir standart istiyor, birçok insan geçim kaygısı yaşamıyor. Onun için çalışmıyor. Ben de ev kadını olmaktan yanayım. En ideali o.