Yemek kültürümüz var mı?

Şükran ÖZÇAKMAK-ZeynepYILDIRIM / AHT

Prof. Dr. İlber Ortaylı,Habertürk’te cumartesi akşamı Murat Bardakçı’nın “Tarihin Arka Odası” programında Türkiye’de yemek konusunda ortak ritüel bulunmadığını, toplumun pişirmeyi ve yemeyi bilmediğini söyledi. Ortaylı,“Bu bir kültürdür. Bizde nerede zengin sofrası? Çoğusu kaynatıyor yemek diye. Fasulye, şiş kebap, paça konusunda ortak bir kültür geliştiriliyor mu? Doğru dürüst aşçı yemeği yiyebileceğin kaç tane lokanta kaldı?” dedi. Gurmelere ve ağzının tadını bilenlere sorduk, “Türkiye’de yemek kültürü yok mu? Yemek yapmayı, yemek yemeyi bilmiyor muyuz?”

'2000 çeşit yemek var, dünyada bu kadar yok'

Nezih Restoranları Sahibi Galip ÖZTÜRK:

Dünyada yemek kültürü konusundaen iyi 5 ülkeden daha iyiyiz. Mesela Fransızlardan daha iyi olduğumuza inanıyorum. Türk mutfağında çok çeşitliliğin yeri büyük. Çok çeşitli olan ülkelerde her yöreye özgü yemekler var. Ama dünyada yer edindiğini sandığımız ülkelerde sadece ülke mutfakları var. Fransız mutfağı var ama bir Paris mutfağı yok.Türkiye’de Türk mutfağının yanında Osmanlı var, dünyada kabul edilmiş Gaziantep mutfağı var, Antakya mutfağı var. Türkiye’de 40 ayrı çeşit mutfak vardır. Yemek bazında bakarsak da 2000 çeşit yemeğimiz vardır. Tüm dünyada yemek çeşitleri toplamı bunu geçmez.

'Türkler yemek yemesinibilir, zenginleşelim görürsünüz'

Habertürk Yazarı Abdurrahman YILDIRIM:

İlber Hoca’nınhaklı olduğu nokta var. Geçmişimizdeki mutfağımız daha zengin, daha gelenekçi ve oturmuş bir mutfaktı. Kentleşme, göç ve dış pazara açılım nedeniyle yöre mutfağını kaybetmek üzereyiz. Malzeme yok ya da temini zor ve bu yemek geleneklerini yaşatabilecek, yapabilecek gelenekçi evkadınları da yok artık. Ticarileşen mutfak da saray ve geleneksel mutfağı yansıtmıyor. Yapmamız gereken bu mutfağın sunumunu değiştirmek, çağdaşlaştırmak ve yerele sadık kalmak. Bir de mutfağı pazarlamak, işkolu olarak görmek. Türkler yemek yemesini iyi bilir. Ama kişi başına gelir 20 bin dolarlara yükseldiği zaman potansiyel Türk mutfağını asıl o zaman göreceğiz. Geliri olan insanların mutfağı gelişmiş olur.

'İnsanlar bu kültürü kuşaklara bırakamıyor'

Yemek Yazarı Mehmet YAŞİN:

Türkler yemek yemesini bilmiyordur, sunum yapmasını bilmiyordur ama yemek yapmasını çok iyi biliyor. İlber Hoca, tarih okumaktan yemek kültürüne bakmaya zaman bulamamış sanırım. Türk mutfağında yemek çeşitlerinin yanı sıra, yemek pişirme tekniğide çok çeşitlidir. Yalnız din kültüründen sanıyorum, uzun süreli sofrada oturmadığı gibi yemek süslemeyi bilmezler. Daha yeni yeni masada yemek yemeye geçtik. İlber Hoca “Yemek pişmiyor” söyleminde haklı değil. Türk mutfağı dünyanın en zengin mutfağı. Kültür Bakanlığı, yemeği kültür olarak kabul etmediği için yazılı kültür yok. İnsanlar bu kültürü kuşaklara bırakamıyor.

'Ekmeği tuza banıp yemek diye bir şey var'

Gazeteci Güneri CIVAOĞLU:

Bu biraz da ekonomik durumla ilgili. Kesimlere göre değişiyor ama bütünüyle “Yemek kültürü yoktur” demek tam doğruyu ifade etmiyor. Türkiye’ye Boşnaklar gelmiş, Arnavutlar gelmiş ve yemeklerini getirmiş. Sonuçta saray mutfağı denen bir mutfak var. Ermeni yemekleri, keza Rumların mezeleri yadsınamaz. Karadeniz’in yemekleri, Güneydoğu’da özellikle Gaziantep mutfağı gibi mutfaklar çok önemli. Yani böyle bir kültür yoktur derken İlber Hoca sanıyorum daha ekonomik düzeyi dar olanları kastetmiş olmalı. Onlar için önemli olan karın doyurmak, soğan ekmek de yeterli. Ekmeği tuza banıp yemek deyimi de vardır, onları kastetmiş olabilir.

'Yemek geçiştiriliyor'

Habertürk Yazarı Ali Esad GÖKSEL:

Anadolu çok büyük bir alan. Ekonomik uçurumların açıldığını, iç göçleri göz önünde bulundurursak bazı bölgeler için kültür yok. Fakat tüm Anadolu için bunu diyemeyiz. Kent kültüründe koşturma var, hem kadın hem erkek çalışıyor. Ne bulurlarsa geçiştirerek yemek yiyorlar. Bunun yanı sıra, ‘Türk mutfağı dünyanın 3 mutfağından biridir’ sözü de çok doğru bir laf değil.

‘Yeni kuşak kültürden kopmuş’

Gurme Engin AKIN:

Yeni kuşak yemek kültüründen kopmuş. Osmanlı döneminde çok iyi sofralar kurulup en iyi yemekler yeniyordu ve bir sofra adabı vardı. Yabancı kültürüne merak, bizi kendi kültürümüzden uzaklaştırdı. Yabancılar Türk yemeğinin yalnızca ‘şiş kebabından’ oluşmadığını fark ettiler. Gurmeler, bizim yemeklerimizden çok yabancı kültürün yemeğini biliyorlar.

'Sadece yemek kültürü değil her şey parçalandı'

Mimar Aydın BOYSAN:

Yemek kültürü var ama parçalandı. Yani artık mahalli yemekler yapılmaz oldu, yenilmez oldu. Eskiden belli yerlere gider, yerel yemekler yerdik, eski zamanlarda bilinirdi bu yemekler. Şimdi artık toplum değişti, kültür parçalandı. Yerel yemekler bilinmiyor, tüketilmiyor. Aslında yalnızca yemek kültürü değil, okuma kültürü de dahil herşey parçalandı. Örneğin Türk toplumunun en önemli kültürü olan komşuluk da bitti. Apartmanlara taşınma ile toplumda kopmalar başladı.