'Türk ev kadınına da bu hak verilmelidir'

EKONOMİ-AHT

Türkiye dışında yaşayan ev kadınına borçlanarak emekli olma hakkı verilirken, 2008’de yürürlüğe giren kanun gereği, Türkiye’de ikamet eden ev kadınlarından bu hakları alındı. Tek istisna olarak evde örgü örüp satanlara vergi dairelerinden alacakları muafiyet yazısına istinaden düşük prim ödeme imkânı getirildi. Türkiye’de ikamet eden ev kadınlarının mağdur olmasına yol açan bu durumun Torba Kanun’la düzeltilip düzeltilemeyeceğini uzmanlara sorduk.

Habertürk Gazetesi Sosyal Güvenlik Yazarı Ali TEZEL:

Yurtdışındaki kadınlara verilen bu hak, Türkiye’de ikamet eden ev kadınlarına da verilmelidir. Buradan bakılınca Torba Kanun’da yapılacak düzenlemelerle bu hakkın verilmesi gerektiğine inanıyorum. Bununla birlikte bu kapsamdaki ev kadınlarına 2008 yılına kadar geriye doğru borçlanma hakkı tanınmalı. Ancak yurtdışında yaşayıp Türkiye’ye gelen kadınlardan da bu hakkın alınacağını duyuyoruz. SGK tarafı seçimden sonra bunu kaldırmak üzere çalışmalar yapıyor. Ev kadınlarından evde örgü örmek istemeyenler, borçlanarak emekli olma hakkında yararlanmak için vergi dairesine yalan beyanda bulunmak zorunda kalıyor. Bu haktan yararlanan ev kadınlarının çalışan eşlerinin aile yardımları kesiliyor ve düşük prim ödemenin hiçbir avantajı olmuyor, normal primi dahi geçiyor. İsteğe bağlı sayıldığından doğum borçlanmasından yararlanamıyorlar.

Pamukkale Ünv. Çalışma Eko. Öğr. Üys. Prof. Dr. Oğuz KARADENİZ:

'Kadınları işgücüne sokmak lazım'

TÜRKİYE’de 11 milyon 900 bin ev kadını bulunduğu tahmin ediliyor. Bunların 30 yıl önceki borçlarını kapatabilmesine yönelik verilecek bir imkân, finansal açıdan zorda bırakabilir. Zamanında öyle borçlanma kanunları çıkmış ki, 2 yıl içinde verilenler geri alınmış. Dolayısıyla sürdürülebilir bir sistem kurmak gerekiyor. Şu anda ev kadınlarının isteğe bağlı olarak sigorta prim ödemeleri bulunuyor. Ancak geriye dönük borçlanmanın aktöryel dengeyi bozabileceğini düşünüyorum. Yurtdışındaki uygulamalara bakıldığında, örneğin çocuğa bakılan sürenin borçlandırılması mümkün olabiliyor. Türkiye’de de ev kadınının doğumlarda borçlandırılması, işgücüne katılması ve düşük oranda borçlandırılmasına yönelik uygulamalar üretilebilir.

Sosyal Güvenlik Kurumu Müfettişi Mustafa BAŞTAŞ:

‘Bu hakkın tanınması gerekir’

Nasıl yurtdışındaki ev kadınlarına borçlanarak emekli olma hakkı tanınıyorsa ülkemizdeki ev kadınlarına da bu hak tanınmalıdır. Ülkemizde yaşayan milyonlarca ev hizmeti veren kadına sosyal haklarını kazanma hakkı verilmeli. Daha önce yurtdışındaki ev kadınlarına borçlanma hakkının verilmesinde Türkiye’ye döviz gelmesi amaçlanmıştı. Ancak bu, güncelliğini yitirdi. Yurtiçinde ev hizmetinde çalışanlara tanınmayıp yurtdışında ev işlerinde çalışan kadınlara bu hakkın sağlanması Anayasa ve eşitlik ilkesine aykırıdır. Türkiye’deki ev kadınları eşlerinden ya da anne ve babalarının sosyal güvenlik haklarından yararlanmaktadır. Bu kişilerin kendi sigortalılıklarından dolayı emekli olabilmeleri Sosyal Güvenlik Kurumu’nun dengelerini olumsuz yönde değiştirmeyecektir.

Posta Gazetesi Sosyal Güvenlik Yazarı Ekrem SARISU:

‘Sosyal devlet bu gideri karşılamalı’

BİZ de bu konuda okurlardan çok şikâyet alıyoruz. Yurtdışında olduğu gibi Türkiye’deki kadınların da aynı haklarla borçlandırma hakkına sahip olmasının, eşitlik ilkesine ve sosyal güvenliğin ruhuna uygun olacağını düşünüyorum. Bunun bütçe üzerinde getireceği yük hakkındaysa, Türkiye eğer sosyal hukuk devletiyse, sosyal güvenlik harcamalarında hesap yapılmaması düşüncesini taşıyorum. Geriye yönelik borçlandırma gelecekte bütçeye bir yük getirirse, devlet tarafından başka alanlarda artırım yapılıp bu karşılanabilir.

Milliyet Gazetesi Sosyal Güvenlik Yazarı Cem KILIÇ:

Türk ev kadınlarının böyle bir hakka sahip olması Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı tarafından gündeme getirildi, bu kapsamda SGK ile görüşmeler yapıldı. Ancak SGK’nın buna pek sıcak bakmadığını öğrendik. Dolayısıyla bu, Torba Yasa’ya büyük ihtimalle girmeyecektir. Türkiye’de ev kadını olup da hiçbir iş yapmayanlara yönelik isteğe bağlı sigorta zaten şu anda uygulamada bulunuyor. Olumsuz olarak algılanmasını istemem ancak zorunlu sigortaya yönelik kısmında sistemin ekonomik dengelerinin bunu kaldırmayacağını düşünüyorum.

Mali Müşvavir ve SGK Uzmanı Özgür ERDURSUN:

‘Türkiye’de kadın için bu hak zor görünüyor’

10 yıllık borçlanma yapmak isteyen biri yaklaşık 40 bin TL vermek zorundadır. Bu kadar parayı yurtdışındaki bir kadın verip hak kazanıyorsa, Türkiye’deki bir kadın da bu bedel karışlığında bu haktan faydalanmalı. Türkiye’de ev kadınlarına bu hakkın verilmesi şu an zor. Ay sonuna kadar yeni Torba Yasa’yla ev kadınlarına doğum borçlanma hakları 2’den 3’e kadar çıkarılacak. Önceki doğumlarda SSK başlangıç şartı ve SSK’dan sonra doğum şartı aranıyordu. Torba yasayla başlangıç şartı kalkıyor. Önceden olan doğumlar sorun teşkil etmeyecek. Yeni yasa kadınlara borçlanma hakkı getiriyor.

İstanbul Muhasebeciler ve Mali Müşavirler Odası (İSMMMO) Başkanı Yahya ARIKAN:

‘Şemsiye geniş olursa, toplum sağlıklı olur’

Bir ülkede sosyal güvenlik şemsiyesi ne kadar geniş olursa, o ülkedeki toplumun daha sağlıklı olacağı kanaatindeyim. Buradan bakıldığında çalışmayan kadınların sosyal haklarını alabilmeleri taraftarıyım. Ancak sosyal güvenlik bu ülkede ciddi açıklar yarattı ve bunlar hâlâ kapatılamıyor. Diğer taraftan sosyal alanda bu ne kadar çok önem taşıyorsa, getireceği mali yüke de dikkat etmek gerekiyor.

Mali Müşavir ve Mali Yönetim Danışmanı Nevzat ERDAĞ:

‘Düşük ücretle sigortalı olabilirler’

EV kadınları isteğe bağlı sigortalı olabiliyor. Ev kadınlarının düşük ücretle sigortalı olabilme imkânı var. İnsan hakları açısından baktığımızda böyle bir sorun olur. Bizde de ev kadınlarının isteğe bağlı sigorta kapsamında sigortalı olması mümkün. Türkiye’de ikamet eden, 18 yaşını doldurmuş, daha önce sigortası olmayan veya az çalışmış olanlar, müracat ettiklerinde en düşük pirimi 300 TL olmakla sigortalı olabilir. Önümüzdeki süreçte şartlar iyileştirilecektir. Kadınlar 4A kapsamında sigortalı olacaklar. 7200 gün ve 65 yaş doldurulduğunda emekli olabilirler.