Habertürk
    Takipde Kalın!
      Günlük gelişmeleri takip edebilmek için habertürk uygulamasını indirin
        Haberler Polemik Yaşam BTK Başkanı Tayfun Acarer, İnterneti engellemek zor

        Kübra PAR / kubrapar@haberturk.com

        Fotoğraflar: Başar Babür

        Türkiye bir yandan yeni internet düzenlemesini bir yandan da telefon dinlemelerini ve sızan konuşma kayıtlarını tartışıyor. Yeni düzenleme internete sansür mü getiriyor? TİB Başkanı canının istediği her içeriğe müdahale mi edecek? İnternete düşen ses kayıtları ve tapeler engellenecek mi? Engellenen içerikler çok sayıda kişi tarafından tekrar yüklenirse ne olacak? Telefon dinlemeleri nasıl yapılıyor? Başbakan'a ait olduğu öne sürülen ses kaydı montaj olabilir mi? Kriptolu telefonlar dinlenebilir mi? Başbakan'ın kriptolu telefonunun şifresi kimlerde var? Tüm bu soruları en yetkili isme, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu Başkanı Tayfun Acarer'e sordum. Röportaj ikinci bölümüyle yarın devam edecek...

        Yeni internet düzenlemesine neden gerek duyuldu?

        Mevcut 5651 sayılı kanun 7 yıl önce çocukların cinsel istismarı üzerine çıktı. İyi niyetli bir yasaydı ama uygulamada sorun çıktı. Hapis cezasının olması sürekli eleştiriliyordu. Eskiden mahkeme sakıncalı bir içeriğin kaldırılmasını istediğinde URL ile erişimin engellenmesi mümkün olmadığından tüm site kapatılıyordu. Yurtdışı kaynaklı siteler içerik kaldırma taleplerini reddediyordu. Yeni düzenlemeyle siteyi koruyup mahkemenin verdiği kararı URL bazında uyguluyoruz. İçerik orada dursa bile Türkiye'den erişim engellenmiş oluyor. Ama hayalci olmamak lazım, internette yüzde yüz sonuç almak çok zor.

        Yeni düzenleme tam olarak ne getirdi?

        Mevcut yasaya 2 madde eklendi; 9 ve 9a... 9. Madde kişilik haklarının ihlalini, 9-a'ysa özel hayatın gizliliğinin ihlalini anlatıyor. 9-a'nın 8. Fıkrası ise TİB Başkanının engelleme yetkisini izah ediyor.

        Kişilik haklarının ihlali derken neyi kastediyoruz?

        Biri sizinle ilgili hakaret ederse, 'şucu bucu' diye ithamda bulunursa veya olmayan bir suç isnat ederse bu kişilik haklarının ihlali sayılır. Bu durumda Sulh Ceza Mahkemesi'ne başvuruyorsunuz. Mahkeme 24 saat içinde URL bazında karar veriyor ve bu kararı doğrudan Erişim Sağlayıcıları Birliği'ne gönderiyor. Ne TİB, ne BTK ne de Bakanlık devrede değil. Birlik de 4 saat içinde erişimi engelliyor. Sonra içeriğin kaldırılması için uğraşabilirsiniz.

        'PORNO OLMASI GEREKMEZ'

        Peki ya özel hayatın gizliliğinin ihlali?

        Özel hayatın gizliliğine en bilinen örnek bir resim veya videodur. Bunun illa ki porno olması gerekmez. Beraber görünmek istemediğiniz biriyle, bulunmak istemediğiniz bir ortamda bir fotoğrafınız konmuşsa, copy-paste ile fotoğraflarınız montajlanmışsa bu özel hayatın gizliliğinin ihlalidir. Bunun aciliyeti ve vahameti daha fazla olduğundan sürecin daha hızlı işlemesi için mağdur Erişim Sağlayıcıları Birliği'ne başvuruyor. Görüntüdeki kişinin kendisi olduğu tespit edilir edilmez 4 saat içinde URL engelleniyor. Sonra 24 saat içinde mahkemeye gitmesi gerekiyor. Mahkeme de 48 saat içinde karar veriyor. TİB ve BTK yine devrede değil. Süreç vatandaş, mahkeme ve birlik arasında geçiyor.

        'TÜZÜKTE TAPELERİN DAĞITIMINA KARŞI BİR FORMÜL BULUNACAK'

        Özel hayatın gizliğinin ihlali soyut bir kavram gibi algılanıyor ve 'kamu yararı' kavramıyla tartışılıyor. Örneğin, bir siyasetçinin, bir bürokratın ya da onlarla ilişkili kişilerin bir yerden bir yere para taşırken görüntüsü yayınlandığında, o kişi 'özel hayatımın gizliliği ihlal ediliyor' diyerek başvurursa bu görüntü kaldırılacak mı kamuoyunun bilgilendirilmesi esas mı alınacak? Bu denge nasıl kurulacak?

        Bardağın hep boş tarafına bakılıyor. Ya bunlar sahteyse? O insanın düştüğü mağduriyeti tahmin edebiliyor musunuz? Sizin 2-3 dakikalık bir ses kaydınızı alıp, o ses kaydından hiç konuşmadığınız kelimelerden ibaret cümleler teşkil edip tamamen farklı ifadeler cümleler üretilebilir şu ortamda. Bunun örneğini de çok yakın zamanda görüyorsunuz. Bu ortamda hiç konuşmadığınız bir ifade üretilebilir.

        Her başvuruyu kabul edip engelleyecek misiniz yani?

        Neticede mahkeme karar veriyorsa yapacak bir şey yok. Yanlış da karar verse bizi ilgilendirmez herkesin saygı duyması lazım.

        Bu sözlerinizden son günlerdeki ses kayıtları ve görüntülerin internet düzenlemesi tamamlanır tamamlanmaz kaldırılacağını mı anlamalıyız? Pratik yansıması ne olacak?

        Bunların ne kadarı sahte ne kadarı gerçek bilmiyoruz. Bundan mağdur olan kişi müracaat ediyorsa bu onun hakkıdır. İllegal dinlemelere içeriği ne olursa olsun, gerçek olsa da olmasa da herkesin karşı çıkması lazım. Bugün sana yarın bana...

        Ses kayıtlarını bir sitede engelleseniz bile binlerce siteye yayılırsa ne yapacaksınız? Herkes dağıtmaya çalışırken TİB teknik olarak engellemeyi başarabilecek mi?

        Bu nokta Plan Bütçe Komisyonu'nda bazı milletvekilleri tarafından da gündeme getirildi ve bununla ilgili tedbirin alınması istendi. Hazırlanacak tüzükte bununla ilgili de bir formül bulunacak diye ümit ediyorum.

        Teknoloji olarak mümkün mü?

        Zor. Yüzde yüz sonuç almak çok zor ama yüzde 99 alırsınız.

        'UYARIYLA İÇERİĞİ KALDIRIRSA ENGELLEMEYE GEREK YOK'

        Farz edelim Twitter'da bir eylem yayıldı ve aynı anda 1 milyon kişi aynı şahsa hakaret etti. Bu 1 milyon twit aynı anda kaldırılabilecek mi?

        Prosedürün hazırlanması lazım. Yapılmaya çalışılır. Ekstrem örnek veriyorsunuz. 1 milyon kişinin işi gücü yok da bu adamla mı uğraşacak! (Gülüyor)

        Sakıncalı bulunan twit'lerimiz şikâyet edilirse anında silinecek mi, yoksa öncesinde uyarılacak mıyız?

        Sayın Bakanımız Lütfi Elvan Bey, yasal prosedürden önce uyar-kaldır'ın çalışmasını istiyor. Erişim sağlayıcılar birliği iletişime geçip uyardığında içerik kaldırılırsa engellemeye lüzum kalmayacak.

        Twit'lerde erişimin engellenmesi nasıl olacak?

        Bunlar tüzüğün detaylarıyla çözülür. İki grup çalışacak biri hukuk, diğeri teknik.

        ‘ŞU AN ENGELLEME İÇİN TEKNİK ALTYAPI YOK'

        Engellemeler başladı mı?

        Hayır, Erişim sağlayıcıları Birliği henüz kurulmadı ki başlasın.

        Ne zaman başlayacak?

        Yasal olarak tanınan süre 3 ay. Kanun 19 Şubat'ta çıktı. Tüzük yazılacak ve Erişim Sağlayıcıları Birliği kurulacak. En geç 19 Mayıs'ta nihai uygulama başlayacak.

        Tüzük nihai haline kavuşturulmadan acil bir durum olursa uygulama başlar mı? Örneğin bir siyasinin kaseti çıkarsa kaldırılamayacak mı?

        Yapılmaya çalışılır ama uygulamada ne olur bilmiyorum. Erişim Sağlayıcıları Birliği'nin hukuki alt yapısı ve çalışma usül-esasları belirlenecek, teknik alt yapı kurulacak. Şu anda URL bazında yüzde yüz engelleme teknolojik olarak mümkün değil. Pek çok servis sağlayıcı bu teknolojiyi kurmamış.

        'TÜBİTAK'IN ÜRETTİĞİ KRİPTOLU TELEFONLARIN ŞİFRELERİ BTK'DA YOK'

        Kriptolu telefonlar dinlenebilir mi yoksa bu imkânsız mı?

        Bilişim sektöründe imkânsız diye bir şey yoktur. Çözülmesi kriptosunun gücüne bağlı. Bir saatte ya da bir ayda da çözebilir. Güçlüyse bir yıl uğraşılsa da çözülmeyebilir.

        TÜBİTAK'ın siyasi elitler için ürettiği kriptolu MİLCEP'lerin farkı var mı?

        Bilmiyorum. Bizimle ilgisi yok, kimlere verildi onu da bilmiyorum.

        Başbakan ile oğluna ait olduğu iddia edilen ses kayıtları gündemde. Dublaj ve montaj olduğu öne sürülüyor. '3 dakikalık bir konuşma alınıp bambaşka bir konuşma üretilebilir' dediniz ama sese dijital ortamda duygu vermek imkânsız değil mi?

        Teknoloji geliştikçe hepsi mümkün. Çok berrak bir ses olsa haklı olabilirsiniz. Fakat böyle derinden gelen bir sese parazit de basarsanız ne olduğunu anlayamazsınız. Ama ben mühendisim işin duygusal tarafını bilemem!

        Alt ses, dip ses... Bunların hepsi aynı anda eşitlenebilir mi?

        Frekans tayfında o kelimeler iniş çıkışlarıyla alınarak farklı kelimelerden ibaret cümleler yapılabilir.

        Peki, BTK olarak siz o kaydı incelettirecek misiniz?

        Hayır, bir kamu kuruluşu kendisine verilen görev dışında bir şey yapamaz.

        Başbakan'ın kullandığı kriptolu telefonların şifreleri BTK'da var mı?

        TÜBİTAK'ın ürettiklerininki yok.

        Normalde olması gerekiyor muydu? Bu özel bir durum mu?

        Kullanıcıya göre değişir. TÜBİTAK ürettiğini kimlere verdi bilmiyorum. Bize ulaşan bir bilgi yok.

        BTK'dan bir sızdırma olasılığı yok mu diyorsunuz?

        O makinelerle ilgili bize gelen hiçbir veri ya da bilgi yok.

        CHP’nin bilişim uzmanı İzmir milletvekili Erdal Aksünger: Bu telefonu BTK ve TİB'in dışında kimsenin dinleme olasılığı yok” dedi. Buna ne dersiniz?

        Yoldaki bilgi alınıp bir şekilde çözülmüşse başkaları da bunları dinleyebilir. Dinleyen kişide bunların anahtarı olması lazım.

        CHP’den ‘TİB kayıtlarında hangi saatte kim kiminle konuştu yayımlayın, böylelikle ortaya çıksın’ talebi de var.

        Bunu biz nereden bilelim? Ancak operatörden istenebilir. Mahkeme kararı olmadıkça operatör de vermez. Bakın trafik bilgisi fatura bilgisi ve kanuni araştırma için tutulur. Türkiye’de kanuni araştırma yetkisi sadece üç kuruluşta var. TİB onlardan biri değil, sadece talep edildiğinde aradaki veri akışını sağlar.

        ‘NE KADAR UCUZ O KADAR GÜVENSİZ’

        Kriptolu telefonların da sahteleri var mı?

        İki tür var. Biri hardware ile telefona parça eklenerek yapılıyor ki o daha emniyetli. Diğeri yazılımla yapılıyor ve onun kırılması daha kolay.

        Vatandaşın kolayca alabildiği kriptolu telefonlar daha mı az güvenli?

        Ne kadar ucuzsa o kadar güvensizdir!

        Kriptolu telefon kullananların BTK'ya bildirmesi gerektiği doğru mu?

        Kullanan vatandaş değil, üretici bildirmek zorunda. Ama Türkiye'de kriptolu görüşme yapma hakkına sahip kuruluşlar bildirmek zorunda değil.

        Yani sıradan vatandaşların kriptolu telefon kullanması suç değil mi?

        İyi bir soru ama emin değilim. Hukuksal açıdan bakmak lazım.

        GÜNÜN ÖNEMLİ MANŞETLERİ