"Akil derken sakil olduk"

Savaştan rant sağlayan bir gizli el mi kastettiğiniz?
Dünyada söz sahibi birileri var. Tüketici toplum olmaya yönlendirilmiş bir dünyanın nimetini yemek istiyorlar. Dünyanın gidişini bildikleri gibi yönlendirmeye çalışıyorlar. Güçleri yeterse. Bize zarar ancak bizden gelir. Bütün olabilirsek, her şeye inanmayıp birbirimize sahip çıkarsak, bu kötü sözler söylenmezse inanın çok aşama kaydederiz.

Pek çok insan "17 Aralık, yolsuzluk derken o iş bitti, ikiye bölündük" diye düşünüyor.
Türkiye bölünmez. Şu anda çok sert zamanlar yaşasak da bazı güzellikler bir anda her şeyi değiştirebilir.

'AHMET KAYA BENİ SEVERDİ, BEN DE ONU'

Türkiye'de demokrasinin geliştiğine inanıyor musunuz yoksa geriye mi gidiyoruz?
Daha iyi olabiliriz. Fakat 10-20 yıl evvelki gibi değiliz, bayağı yol kat ettik. Şu barış konusunda mesela. 60'larda stüdyodayız, bir Kürt kardeşimiz yapacağı albümde Kürtçe okuyacaktı. "Oku" dedik, "Okuyamam, yasak" dedi. Yok ya, ne demek yasak? Zorla söylettik ona. Ama yasakmış gerçekten. Kürtçe konuşmak yasakmış. 50'lerde Ermeni-Rum vatandaşlarımız için "Vatandaş Türkçe konuş" diye yazarlardı. Ne demek ya? O insan Ermeni ise kendi kültürünü yaşayacak. Rum, Kürt, Laz, Çerkez yaşayacak. Ama biz Türk vatandaşıyız, Türk milletiyiz. Barış burada lâzım bize.

Ahmet Kaya'nın Magazin Gazetecileri Derneği gecesinde yaşadıkları için Başbakan "Herkes yoktum diyor, hepiniz oradaydınız ulan" demişti. Siz orada mıydınız?
Bir şey söyleyeyim mi, inanın hatırlamıyorum. Orada olsam bile demek ki bize duyacağımız bir şekilde intikal etmedi. Kimse anlamadı ne olduğunu.

Ama orada mıydınız?
Orada olsam hatırlardım belki. Yahut hatırlamıyorsam, demek ki çok önemli değildi. Biz öbür uçtaydık demek.

Herhalde başka yerdeydiniz.
Bilmiyorum ki. Belki de yoktuk. Ben hatırlamadığıma göre o olay çok lokaldi.

Ama çok büyüdü sonra.
Sonradan büyüdü. Ahmet Kaya bir televizyonda "Türkiye'nin bölünmesini kim ister? Böyle bir şeyin karşısındayım ben" demişti. O beni, ben de onu severdik. Kendine göre üreten biriydi. Sloganı vardı ama insanca yaşamaya yönelikti.

'İNSANLAR HEMEN 'TAYYİPÇİ' DİYOR'

Başbakan'la görüşüyor musunuz?
Başbakan'ı çok evvelden tanırım. Bazı akrabaları beni arkadaşımdı. Birkaç sene Kasımpaşa'da yaşadım. Sayın Başbakan belediye başkanı iken kendi konularımızla ilgili çok konuştuk. Çok yardımcı oldu.

Nasıl biri sizce?
Bunu söyleyince insanlar hemen "Tayyipçi" diyor. Ben görevini iyi yapan, insanları seven, inancı güçlü olan insanları severim. O da görevini yapma çabasında. Şu anda tek başına iktidar olmanın zorluklarını yaşıyor ama tek başına karar vermek gibi bir kazancı da var. Koalisyon dönemlerine iktidar üç ayda bir değişiyordu, Bakanlar Kurulu toplanamıyordu. Koalisyon belki görünüm olarak daha iyiymiş intibaı verse de, keşke yürüse, farklı fikirler birarada hizmet yapılabilse. Ama bizde bu kültür gelişmedi. 60'larda Demirel, sonra Özal; ne zaman tek başına iktidarlar oldu, o zaman daha fazla hizmet yapılabildi.

Fethullah Gülen ile görüştünüz mü?
Karşı karşıya hiç gelmedik.

Muhafazakâr, dindar, laik, Kemalist, demokrat... Kimdir Orhan Gencebay?
Ben insanım. Herkes kendi hayatının başrolünde, kendi filmini kendi çekiyor. Yeter ki herkesin sınırı bir başkasının sınırında bitsin. Bana 60'ların sonunda sormuşlardı "Hangi rejimi beğeniyorsunuz" diye. Dedim ki "Benim beğendiğim rejim henüz olmamış olan rejimdir". (Gülüyor...)

'SOSYOLOGLAR BİLMEDEN YALAN YANLIŞ KONUŞUYORLAR"

Hakkınızda yazılan kitapları okudunuz değil mi? Mesela Meral Özbek'in kitabını...
Tabii.

Bir de "Aşk Cumhuriyeti" adlı bir kitap var. Bir bölümü size ayrılmış.
Onu ben niye görmedim?

Orada sizin için "Müşfik modern" deniyor. Müziğinizin o dönem göçle gelen insanlara umut olduğu söyleniyor. "Arabesk değil ama Arap etkisi var" diyor...
Hayır. Arap etkisi diye bir şey söyleyemeyiz. Çünkü Türklerle Araplar özellikle İslamiyet'ten sonra çok kaynaşmışlar. İki kültür iç içe girmiş fakat her şeye rağmen Arap'ın kendi geleneği var, Türk'ün kendi geleneği.

Orada sizi sadece kültür adamı değil, dönüştürücü güç olarak da görüyor. O kitlelerin şehre eklemlenmesi, daha farklı bağlar kurması...
"Kırdan kente göç eden, varoş insanı ile bütünleşen bir müzik bu" söylemine şiddetle karşı çıkarım. Bunu Meral Hanım'a da söyledim.

Yanlış değerlendirdiklerini mi düşünüyorsunuz?
Evet. İnsan yerinde doymayınca, büyük şehre gelip daha iyi yaşamak çabasında bulunuyor. Şehrin kenarlarında yerler ediniyor, gecekondular yapıyor. Bu sosyal hareketi sosyologlar ifade edebilir. Ama bunun müzikle ne alâkası var? "Siz sosyologsunuz, müzik biliyor musunuz" dedim ona. Hayır. "O zaman neden müzikle ilgili benzetme yapıyorsunuz? Bırakın müzikologlar konuşsun" dedim. Müzikologlar da yok, konuşmuyorlar. "Sosyologlara müzikle ilgili yorum yapmayın" dedim. Ondan sonra hiç yapılmadı. Müzikle ilgili yorumu müzisyenler yapsın. Ben yapıyorum işte. Ben müzikte yeni bir yapı oluşturmak istedim.

Nasıl?
6 yaşımda klasik Batı müziğiyle başladım müziğe. Şehrin varoşlarında da yaşamadım. Sanat müziği, halk müziği, caz, rock, hepsiyle ilgilendim. "Arabeskçi" diyorlar bana. Arabesk nedir? Arap etkinliğidir. Ama ben "Serbest çalışmalar" dedim. Buna Türk müziğinin ihtiyacı vardı. Benim müziğimi herkes dinliyor. Varoştaki de, köydeki de, Nişantaşı'ndaki de.

Son 5-10 yılda müziğinize tekrar bir dönüş oldu sanki. Lüks barlarda, zengin kitle çalmaya, söylemeye başladı...
Böyleydi zaten. Sadece olumsuz arabesk yaftası vardı. Böyle saçma şey olur mu? Arabesk var tabii; eski Mısır'dan, firavunlar döneminden yayılan bir kültür. Bilmeden yalan yanlış konuşuyorlar.

Tarihe nasıl merak sardınız?
Türk müziği tarih boyu nerelerden etkilendi, nereleri etkiledi diye araştırayım dedim, karşıma dünya tarihi çıktı. Atalarımızın etkileyip etkilenmediği yer yok.

Dombraya rastladınız mı?
Dombrayı iyi biliyorum. Türk kökenli Kazakların iki telli milli enstrümanı. Aynı zamanda milli şarkıları.

AK Parti ve MHP arasında kavgaya neden oldu.
Partiler sloganlarını en üst düzeyde yapmak için bu müzik değerlerini kullanıyor. İki taraf aynı şeyi düşününce patırtı oldu.

"KONSERDE KRİTER MADONNA"

Kaç beste ve güfteyle kaç sanatçıyı ünlü ettiniz?
Öyle söylemeyeyim. 114 sanatçı arkadaşla firmamda (Kervan Plak) çalıştık.

Eserlerinizi verdiğiniz?
Yüzlerce sanatçı var. Benim eserlerimi okumayan azdır. Albüm olarak çok miktarda verdim. Son yaptığımız bir tribute var. 33 eserimi 32 sanatçı kardeşim seslendirdi.

Konser vermediniz hiç...
Ben hiç sahneye çıkmadım. Ama onun için hazırlıklar yapıyoruz.

Öyle mi?
Bu siyasal ortam hararetli olduğu için erteledik. Daha sakin bir dönemde olacak.

Halk konseri mi?
Evet, stadyumlarda.

Tribute albümdeki gibi farklı tarzların olacağı bir konser mi?
Çok değişik, dünya çapında bir sunum olacak. Hazırlıklarla ilgili yurtdışından, İngiltere'den, Hollanda'dan uzmanlar gelip gidiyor.

Tek mi çıkacaksınız?
Büyük ihtimalle ama belki sürpriz başka şeyler de olabilir.

Ne kadar bekleyelim bu konser için?
Aslında haziranda çıkacaktık ama şu anda olmaz. Ağustos, eylül veya biraz daha sakin bir ortamda.

Aşağı yukarı 70 yaşındasınız...
41 yaşındayım. (Gülüyor...)

50 yıl sahneye çıkmadınız, neden şimdi?
Şu ana kadar çıkmadım ama mutlaka yapmalıyım. Yaşamımda hiç yapmadığım bir şeyi yapmak için özellikle yapmak istiyorum. Çeşitli rivayetler var, şunlar bunlar. Olacak şey değil ama onun için de yapmak istiyorum.

"Sahnede söyleyemez" dedikleri için mi?
O da var da, ben hep erteledim. Fazla erteledik. O zaman yakışır bir şekilde, en görkemli şekilde çıkalım da gösterelim. Yaklaşık 10 tane konser. Yurtiçi 5-6 tane, yurtdışı da var.

İstanbul harici de olacak yani.
Türkiye, İstanbul ağırlıklı, ama Avrupa belki Amerika da var.

Mesela Diyarbakır?
Düşünülüyor bunların hepsi. Tabii teknik konu zor. Çünkü arkadaşlar bu yapılmadık bir sunum olsun diye çok büyük gayretle çalışıyor.

Çok masraflı bir şey olacak.
Çok. Böyle bir şey yapılmamış olacak daha önce Türkiye'de. Benzerini ancak Madonna geldiğinde yapmıştı. En az Madonna'nınki kadar olacak. Her şey en görkemli şekilde; görselliğiyle, duysallığıyla, koreografisiyle, dekoruyla en üst düzeyde olacak. Yalnız sahne değil, başka şeyler de yapacağız.

Ne mesela?
Müzikte ne yapmak istediğim ve nelerle karşılaştığımı anlatan bir kitap yapacağız. Belgesel nitelikli sinema filmi yapacağız. Ve üç-dört albüm. Biri rutin, biri remiks, belki yurtdışı bir-iki tane. Şarkılarımı yurtdışındaki bazı virtüozlar söyleyebilir.

KONSERDEN İLK TÜYO
Orhan Gencebay, 71 yaşındaki ilk konserine dombra çalarak başlayacak... 4 sene önce çıkan "Berhudar Ol" albümündeki bir parçasıyla açılacak konser. Bu eserde hem Türklerin hem de müziğin Orta Asya'dan Balkanlar'a ve Anadolu'ya uzanan yolculuğu anlatılıyor. Ama bu kez "muhteşem" bir görsellik eşlik edecek...