'Diyarbakır'dan çıkan petrolden pay istiyoruz'

Tekin ATAY-Sedef ŞENKAL DEMİRAhmet ÜNSAL-Can HACIOĞLU/AHT

Diyarbakır Büyükşehir Belediye Başkanlığı’na seçilen eski BDP Eşbaşkanı Gültan Kışanak, ilk demecini Al Jazeera Türk’e yaptı. Diyarbakır’dan çıkan petrolden pay istediklerini söyleyen Kışanak, “Kesinlikle pay istiyoruz, yereldeki tüm enerji kaynaklarından, yeraltı, yerüstü zenginliklerinden, ekonomik varlıklardan yerelin pay alması lazım” dedi. Kışanak, şöyle devam etti: “Petrol ekonominin ana dinamosudur ama oraya enerji gidiyor, bize kirliliği kalıyor. Kaynaklarını ver, ben götüreyim, ne kadar ağır faturası varsa kalsın, bunu kimse kabul etmez. Burada barajlar yapıp, elektriği Batı’ya götürüp, buraya ceza olarak dönmesi ciddi bir sorun” diye konuştu. Kışanak’ın bu sözlerini, başta turizm ve yeraltı kaynakları bakımından zengin olan kentlerin belediye başkanlarına sorduk.

‘Fabrikaların bulunduğu şehrin vergisi ayrı olmalı’

Eskişehir Büyükşehir Belediye Başkanı Prof. Dr. Yılmaz BÜYÜKERŞEN (CHP)

(Öğrenci kenti, lületaşı, bor madenleri ve fabrikalarından önemli gelir elde ediliyor) ESKİŞEHİR’de ülkemizin önemli holdinglerinin amiral gemisi diye adlandırılan fabrikaları var. Bu fabrikalar vergilerini İstanbul, Ankara ve İzmir’deki vergi dairelerine yatırıyorlar. Bu vergilerin bir kısmı da vergi dairlerinin bulunduğu şehirdeki büyükşehir belediyelerine gidiyor. Böylece haksız bir durum ortaya çıkıyor. Etibank’ın bor tuzlarının gelirleri de, Ankara’daki vergi dairlerinde vergilendiriliyor. Muazzam kurumlar vergisi ödeniyor. Bazıları bu gelirlerin havuzda birikmesi gerektiğini söylüyor. Ben buna da karşıyım. Çünkü havuzda biriken paralar İstanbul, Ankara ve İzmir büyükşehir belediyelerine gider. Büyük kuruluşlar merkezlerin bulunduğu şehirlerdeki vergi dairelerine vergilerini öderken, ek bir beyanla fabrikalarının bulundukları şehirlerin vergilerini ayırmalıdırlar. Bu vergilerden elde edilecek paylar da, fabrikaların olduğu kentlerdeki büyükşehir belediyelerinin kasalarına girmelidir.

Manavgat Belediye Başkanı Şükrü SÖZEN (CHP)

"Sağlanan 4 milyar gelirden pay almamak büyük haksızlık’

(Turizm merkezi ilçelerden biri, 200 bin yatak kapasiteli) İLÇEMİZ, bakanlık belgeli 200 bin yatak kapasitesiyle Türkiye’nin en büyüğü. Yılda Türkiye ekonomisine 4 milyar dolar girdi sağlayan bir ilçeyiz. Tabela nüfusumuz 210 bin. 8 aylık turizm sezonunda, turizm çalışanlarıyla birlikte 500- 600 bin nüfusa hizmet veriyoruz. İller Bankası’ndan tabela nüfusuna göre pay alıyoruz. Bu ciddi bir haksızlık. Hizmet verdiğimiz otellerin tamamına yakını vergisini bile şirket merkezi İstanbul olduğu için oraya ödüyor. Avrupa’nın birçok bölgesinde, o bölgede toplanan vergiler yerel yönetimlerde kalıyor. Bizde ise tam tersi merkezde toparlanıyor ve İller Bankası eliyle yerel yönetime çok küçük bir pay geliyor. Bu sistemin tamamen yanlış olduğunu düşünüyorum ve turizm gelirlerinden belediyelerin mutlaka pay alması gerektiğini düşünüyorum.

‘Böyle bir şey mümkün değil, gündemde yok’

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner YILDIZ

İSTER Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO) olsun, isterse özel şirketler olsun bir devlet hakkı alıyoruz. O devlet hakkından ayrı bir devlet hakkı isteniyorsa bu mümkün değil. Böyle bir şey söz konusu değil. Gündemimizde de yok. Ancak petrolün çıkartıldığı yerle alakalı, ister köylerde isterse diğer yerleşim birimlerimizdeki ihtiyaçlar konusunda köy yolları gibi park, bahçeler gibi kamu ve özel şirketler yapıyor... Böyle bir maksada matufsa dediğim gibi bizim gündemimizde olmaz. Bir bütünüz. Ama jeotermalde bir uygulama var. İl özel idarelerine bir kısım ödenekler var. Tahrip olan yolların onarımı gibi. Sayın Kışanak’ın bu dediğim niyetle söylediğini umut ederim. Başka bir niyetle de söylememiştir diye düşünüyorum.

Adalar Belediye Başkanı Atilla AYTAÇ (CHP)

‘Bazı belediyeler imtiyazlı olmalı’

(İstanbul’un sayfiye yeri, hafta sonları 250 bin kişiyi ağırlıyor) Kışanak’ın görüşünü siyasi buluyorum. Genel politikanın belirleyeceği yeraltı zenginliklerinden pay istenmesiyle ilgili özellikle belediye başkanlarının görüş beyan etmesini yanlış buluyorum. Kışlık nüfusumuz 16 bin. Hafta sonu günübirlikçilerle 250 bin oluyor. Bu kadar insana hizmet vermemize karşın İller Bankası gelirimiz 16 bin nüfusa göre. Haftasonu akınının ardından temizliğine yetişmek bile zor oluyor. Adaların özel bir statüye kavuşması gerekli ama çözüm, kaynaklardan pay almak mıdır ona devlet karar verebilir. Adalar’ın biraz daha imtiyazlı olması gerekir.

Alanya Belediye Başkanı Murat YÜCEL (MHP)

Turizm gelirlerinden pay verilmeli

(Yılda 4 milyon turistin ziyaret ettiği ilçede 90 bin yatak bulunuyor) Turizm merkezlerindeki belediyelere turizm gelirlerinden pay verilmesi gerektiğini düşünüyorum. Turizm Hizmet Birliği küçük de olsa bir pay alıyor, belediyeler de almalı. Fakat bu düşüncemiz Kışanak’ın söylediklerini doğru bulduğumuz anlamına gelmez. Onların farklı niyetleri olabilir.