Yüksek tansiyondan 23 milyon insan ölecek

Türk İç Hastalıkları Uzmanlık Derneği'nin (TİHUD) düzenlediği 16. Ulusal İç Hastalıkları Kongresinde, İstanbul Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Kerim Güler'in yaptığı konuşmada, halk arasında yüksek tansiyon olarak bilinen hipertansiyondaki risk faktörleri ve tedavi metotları hakkında bilgi verdi.

Kalp damar hastalıklarının dünyada ve Türkiye'de en sık görülen ölüm nedeni olduğunun altını çizen Güler, "Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre dünyada 2005 yılında hipertansiyon ve onun neden olduğu kalp ve beyin hastalığına bağlı 17,5 milyon ölüm görülmüştür. Yapılan tüm çalışmalara ve bulunan yeni ilaçlara rağmen 2020 yılında bu rakamın 23,4 milyona çıkması beklenmektedir" diye konuştu.

Hipertansiyonu düşürmeye yardımcı besinler

Beslenme Uzmanı ve Diyetisyen Tuba Kayan Tapan antioksidanlardan zengin sebze ve meyvelerin, düzenli kullanılmasına bağlı olarak...

Kan plazmasında antioksidan seviyesi yükselebileceği ve buna bağlı olarak yüksek tansiyon seviyesinde düşme sağlanabildiğini ortaya koyan çalışmalar bulunduğunu belirtti.

Yüksek tansiyon en yaygın görülen hastalıklardan birisidir. Dünya Sağlık Örgütü, dünyada yaklaşık olarak bir milyar kişinin çeşitli derecelerde yüksek tansiyon belirtileri gösterdiğini bildirmektedir.

Doğal antioksidanların, özellikle damar işlevlerine etkisine bağlı olarak, son yıllarda hipertansiyon ve kalp damar hastalıklarında tedavi edici olarak yaygın olarak kullanılmaktadır.

Antiokdidanlardan zengin sebze ve meyvelerin, düzenli kullanılmasına bağlı olarak, kan plazmasında antioksidan seviyesi yükselebileceği ve buna bağlı olarak yüksek tansiyon seviyesinde düşme sağlanabildiğini ortaya koyan çalışmalar bulunmaktadır.

Domates ve domates ürünleri: Alfa-tokoferol, flavanoidler ve özelikle karotenoitler( beta-karoten) gibi önemli antioksidanlar bakımından zengindir.

Domatesteki en kuvvetli karetonoid likopendir. Bu bileşenler oksidasyonu önlediği için, platelet kümeleşmesini engelleyerek, kan basıncını düşürdüğü bilinmektedir. -

Zencefil: Tropic bölgelerde yetişen bir bitkidir. Kalsiyum, fosfor, demir, B ve C vitamini içerir. Diyetle beraber alındığında termojenik etkiyi arttırarak zayıflamaya yardımcıdır.

Yapılan çalışmalarda, kan basıncını düşürücü etkisi bulunmuştur. Vücut yağının azalmasını sağlayarak, yüksek tansiyonu düşürücü etkisi vardır.

Kırmız ve siyah meyveler: Antioksidan maddelerden oldukça zengin oldukları için, oksidatif hasarı ortadan kaldırarak, hücre ve damarlardaki hasarın önüne geçerler.

Yabanmersini, mürver, böğürtlen, ahududu, çilek bu gruba girmektedir. Kan basıncını düşürücü etkileri vardır.

Posa: Meyve, sebze, kurubaklagiller, tam tahıllı besinler, yağlı tohumlar posadan oldukça zengindir. Yüksek posa alımı (30-35 gr/gün), hipertansiyonu düşürdüğü yapılan araştırmalarda gösterilmektedir.

Özellikle meyveleri kabuğuyla yemenin (tabiki yiyice yıkdıktan sonra) sağlımız için oldukça yararlı antioksidan içeriği ve yüksek posa içeriği sayesinde kan basıncını düzenlediği bildirilmektedir.

Kafein: Kolalı içecekler, çikolata ve kahvede bulunur. Yüksek kafeinin vücudun adrenali salgılanmasına neden olarak tansiyonu yükseltici etkisi bulunmaktadır.

Sarımsak: İçinde 33 çeşit kükürt bileşği vardır. Aynı zamanda çinko ve C vitamininden de zengindir. Damar tıkanıklığı önlemesinin yanında, tansiyon düşürücü olarak da bilinmektedir.

Omega 9: Zeytin yağı, avakado, badem, yer fıstığı, pecan fındığı, fındık yağı omega 9 içeren yağlardır. Oleic asit olarak adlandırdığımız omega 9, damar sertliği riskini düşür ve kan basıncını dengeler.

Omega 3: Balık (somon, uskumru), semizotu ve yağlı tohumlarda bulunur. Kan basıncını düşürücü etkisi çalışmalarca kanıtlanmıştır. Haftada 2 gün balık tüketimi önerilmektedir.

Fiziksel aktivite: Sedanter yaşam süren kişilerde, hipertansiyon gelişme riski, düzenli fiziksel aktivitesi olanlara göre, %20-50 daha fazladır. -

Hipertansiyonu önlemek ve korunmak için beslenme alanında yapılması gerekenler...

Yemeğin tadına bile bakmadan elimize tuzluğu almayalım... - Tuzsuz ekmek yiyelim... - Konserve, turşudan uzak duralım, özellikle turşu çok tuzludur... - Salamura besinleri tüketmeyelim... - Tuzu azaltılmış peynir yiyelim... -

Tuzsuz yemek çok tatsız diyorsanız biber, sirke, limon suyu ve değişik bitkilerle yemek tatlandırılabilir. - Sosların çoğu tuzludur. - İşlenmiş etlerden (sucuk, pastırma, sosis, salam, jambon) kaçınalım...

Galeta unu, kraker, mısır gevreği, patlamış mısır unutmayınki tuz içerir. - Hazır çorbalar, et suyu tableti genel olarak tuzludur...

Tatlı bisküviler de tuz içerir. Mutlaka etiket bilgisine bakılarak gıdaların tuz ve sodium içeriği takip edilmelidir.

Güler, yüksek tansiyonun özellikle kalp damar hastalıkları açısından önemli bir risk faktörü olduğunu vurgulayarak, sözlerini şöyle sürdürdü:

"İyi tedavi edilmezse kalp krizi, inme ve kalp yetmezliği gibi ölümcül tablolara yol açar. Birçok ölümcül hastalık vardır ama sık değildir. Hipertansiyon bunların aksine çok sık görülen bir hastalıktır. Ülkemizde yaklaşık olarak her 3 kişiden birinde hipertansiyon vardır.

Tüm çabalarımıza rağmen ülkemizde tedavideki başarı şansı yüzde 54'tür, yani yüzde 46 oranında hasta tedavi olamamakta ve kardiyovasküler ölümcül risklere maruz kalmaktadırlar."

Güler, tedavide başarısızlığın en önemli nedeninin hastaların hipertansiyonu çok ciddiye almamasından kaynaklandığına dikkati çekti.

Ülke ülke ölüm sebepleri

Dünya genelinde yapılan araştırmalar, 'hangi ülke insanı en çok hangi hastalıktan ölüyor?' sorusunun cevabını veriyor.

İşte ülke ülke en fazla ölüme neden olan hastalıklar...

Afrika: - - Afrika, birçok virüsün cirit attığı, sayısız hastalığa ev sahipliği yapan bir yer. İşte Afrika'da ülke ülke en çok öldüren hastalıklar...

Mısır, Cezayir, Libya'da kalp hastalıkları en çok ölüme sebebiyet veren rahatsızlıktır. Bunun yanında, G. Afrika, Nijerya,Mozambik, Kamerun, Kenya, Gana, Sudan, gibi ülkelerde en çok AIDS can alıyor. Kongo, Somali, Madagaskar gibi ülkelrde ise Tüberküloz.

Güney Amerika: - - Tropikal iklimin hakim olduğu Güney Amerika kıtasında ise en çok ölüme sebebiyet veren hastalıklar kalbe bağlı.

Brezilya, Arjantin, Şili, Paraguay, Uruguay, Kolombiya gibi ülkelerde en çok ölüme sebebiyet veren neden kalp hastalıkları. Bunu yanında Peru, Ekvador ve Surinam'da en fazla canı AIDS alıyor. Bolivya'da ise Tüberküloz en fazla hayata mal oluyor.

Orta Amerika: - - Orta Amerika ülkelerinde en fazla ölüme neden olan hastalıklar ise şöyle:

Meksika'da insanlar en fazla Siroz nedeniyle ölürken Guetemala, Belize, El Salvador ve Honduras'ta ise en çok ölüme AİDS neden oluyor. Nikaragua'da böbrek hastalıkları en fazla ölüme neden olan hastalık olarak göze çarpıyor.

Avrupa: - - Sağlık hizmetlerinin diğer kıtalara göre daha iyi olduğu, ortalama yaşam seviyesinin oldukça yüksek olduğu Avrupa ülkelerinde ise insanlar en çok bu hastalıklardan ölüyor:

Rusya, Türkiye ve Ukrayna gibi Doğu Avrupa ülkelerinde insanlar en çok kalp hastalıklarıdan ölüyor. Bunu yanında İskandinav ülkeleri ve Orta Avrupa Ülkelerinde en fazla ölüme neden olan hastalıkların yine kalp hastalıkları olduğu görülüyor.

Portekiz, İspanya, Fransa, Hollanda, Danimarka ve Çek Cumhuriyetinde ise insanlar en çok Akciğer ve gırtlak kanserinden yaşamını kaybediyor.

İngiltere, İzlanda ve İrlanda gibi Batı Avrupa ülkelerinin yanında, Ermenistan, Gürcistan gibi kıta Avrupasının en doğusunda yer alan ülkelerde de en çok kalp hastalıklarına bağlı ölümler yaygın.

Asya: - - Dünya genelinde olduğu gibi Asya kıtasında da en çok ölüm kalp hastalıklarından oluyor.

Suudi Arabistan, İran, Hindistan, Kazakistan, Moğolistan, Endonezya, Özbekistan, Japonya, Nepal ve İsrail gibi ülkelerde en çok ölüm kalp hastalıklarıdan dolayı meydana geliyor.

Pakistan, Afganistan, Bangladeş, Tacikistan ve Filipinler'de insanlar en çok Tüberküloz'dan ölüyor. Çin ve Güney Kore'de ise ise Karaciğer Kanseri can alıyor.

Kalp damar hastalıkları açısından risk faktörlerinin hekim ve hasta dayanışmasıyla kolayca tedavi edilebildiğini anlatan Güler, "Yapılan çalışmalar göstermiştir ki tansiyon ve kolesterolde yüzde 10'luk düşme, inme ve kalpten ölüm riskini yüzde 45 oranında azaltır" dedi.

Güler, tansiyon hastalarının mutlaka yaşam tarzını değiştirmesi gerektiğini vurgulayarak, kilo kontrolünün sağlanması, tuz tüketiminin azaltılması, düzenli egzersiz yapılması, alkol kullanımının sonlandırılmasının yanı sıra sebze ve meyve ağırlıklı beslenmeyle de kan basıncı değerlerinin düşeceğini anlattı.

Sağlıklı bir kalp için bunları yapın!

Kardiyovasküler hastalıklar, 25 yaş üzeri kadınlarda tüm kanserlerin toplamından daha fazla can alıyor.

Kalp krizi geçiren genç kadınların hayatını kaybetme riski, erkeklere oranla iki kat fazla.

Kendini koruyabilirsin. Hatta hemen, şu an başlamalısın!

Biraz Matematik Çalış Kolesterol (karaciğerinde üretilen ve kan hücrelerinde bulunan yapışkan bir madde) ve kalp hastalıkları arasındaki bağlantı uzun yıllardır biliniyor.

Ama total kolesterol seviyen sadece denklemin bir parçası. Asıl kilit nokta, ne kadarının "kötü kolesterol" olarak bilinen düşük yoğunluklu lipoprotein (LDL) ve ne kadarının "iyi kolesterol" dediğimiz yüksek yoğunluklu lipoprotein

LDL, arter duvarlarında birikip plaklara sebep olabilir. Bu durum ise arterlerde zorlanma meydana getirip kan pıhtılaşması ve kalp krizi ile sonuçlanabilir.

Teksas Üniversitesi Southwestern Tıp Merkezi'nde yapılan bir araştırmaya göre, düşük LDL seviyesi, diğer risk faktörleri söz konusu olsa bile kalbi koruyor.

Öte yandan HDL adeta LDL'nin gazabından bedeni koruyan bir süper kahraman gibi çalışıyor.

İlaçlardan Korkma

Eğer kan tahlilinde kolesterolün yüksek çıktıysa, beslenme planında yapacağın değişiklikler ve egzersiz sana yardımcı olacaktır

Ancak değerlerin çok yüksekse, geç kalınmış ve sorun bu basit adımlarla çözülemeyecek kadar büyümüş olabilir

Böyle durumlarda doktorun sana statin diye bilinen, kolesterol düşüren bir ilaç verebilir.

Bu tarz ilaçlar karaciğerinin fazla kolesterol üretmesini engeller. Bazı doktorlar bu ilaçları verme konusunda tereddüt edebiliyor, özellikle de hasta, hayat tarzında yapacağı değişikliklerle sorunun üstesinden gelebilecekse.

Ancak son çalışmalar gösteriyor ki statin LDL seviyesini yüzde 40'a kadar düşürebiliyor, HDL seviyesini az da olsa yükseltiyor ve kalp krizi riskini yaklaşık yüzde 35 oranında azaltabiliyor.

Ağırlık çalış

Doktorlar eskiden kan basıncını arttırdığından ağırlık çalışmanın kalp için kötü olduğu kanısındaydı.

Ancak sonraki araştırmalar gösterdi ki ağırlık egzersizi hem kan basıncını düşürüyor, hem de vücudundaki yağları kasa çevirip daha fazla kalori yakmanı ve karın yağlarını eritmeni sağlıyor

Doktor Goldberg, düzenli ağırlık çalışmanın sadece yaşlanmayla bağlantılı kas ve kemik kaybını engellemekle kalmadığını,

aynı zamanda vücut yağlarını azaltıp dayanıklılığı arttırdığını söylüyor. Ve bunların hepsi kalp hastalıklarına yakalanma riskini düşürebiliyor.

Yediklerine dikkat et

Beslenmene çekidüzen vermeden yapacağın hiçbir egzersiz seni istediğin yere ulaştırmaz. Ancak bu, aç kalman ya da son moda bir diyet furyasına katılman gerektiği anlamına gelmiyor.

Doktor Hayes, "Hiçbir besin tek başına seni öldürmez ya da hayatını kurtarmaz. Doğru beslenme, çeşitli sağlıklı besinler içermeli" diyor.

En önemlisi, trans ve doymuş yağlardan uzak durman.

Avustralya'da yapılan bir araştırmaya göre, sağlıklı bireylere sadece bir kez verilen yağlı yemek bile dolaşım sistemini olumsuz şekilde etkiliyor ve HDL'nin koruyucu kalitesini düşürüyor.

Amerikan Kalp Birliği, tereyağı, yağlı süt, peynir ve et gibi doymuş yağ içeren besinlerden aldığın kalorinin, günlük kalori tüketiminin yüzde yedisini geçmemesini öneriyor.

Ayrıca tükettiğin trans yağ miktarı da yüzde biri geçmemeli.

Trans yağ çoğunlukla bisküvi, kraker ya da cips gibi işlenmiş ürünlerde bulunuyor.

Doğum Öncesi Kontrollerini Yaptır

Her sene yaklaşık 135 bin kadın hamileliğe bağlı diyabete yakalanıyor. Bu rahatsızlık, hamilelik hormonlarının yeterli insülin üretimini engellemesi ile ortaya çıkıyor.

Eskiden doktorlar bunun hamilelikle başlayıp, doğumdan sonra sona erdiğini düşünürdü

Ancak yeni araştırmalar gösteriyor ki bu hastalık hamilelikten sonra diyabete yakalanma riskini yüzde 50'ye çıkartıyor

bu da seni kalp hastalıklarına üç, yedi kat daha yatkın yapıyor.

AA