Korkma! Korkarsan sıra sana gelir

IŞIL CİNMEN

icinmen@haberturk.com

HABERTURK.COM

Bacaklarımızı o masanın iki yanına doğru açmak zor, evet.

Ama hasta olmak, tedavi olmak hatta geç kalırsak çocukları ve sevdiklerimizi bizsiz bırakmak daha zor değil mi?

“Utanıyorum, istemiyorum, erteliyorum!”

Söylemeyin bunları!

Jinekologlar, öcü değil.

Onlar, doktor.

Bize bakarken Pamela Anderson’ı hayal etmiyorlar.

Hem birçok kadın jinekolog var, utanıyorsanız onları bulun, onlara gidin.

Çünkü hepimiz risk altındayız.

Ve erkekler! Siz de lütfen ürologların kapısını çalın.

Kendinizi ve sevdiğiniz kadınları korumak için bunu yapın.

Farkında bile değiliz.

HPV diye bir şey var.

Hepimizde olabilir.

Ve hala cahileye döneminde yaşıyor gibi, jinekoloğa gitmekten utanıyoruz, üroloğa gitmekten çekiniyoruz.

Prezervatif bile korumuyor bizi ondan…

Erken teşhis ve tedavisi olmazsa öldürüyor!

Çaresi yok mu?

Var!

Şimdi Yrd. Doç. Dr. Gökalp Öner’i, akıl ve bilimi hayat felsefesi yapmış, kendi alanında 4. ödülünü almış bir akademisyeni dinleyin.

Öner, TSRM tarafından düzenlenen Kongre'de, MuğlaSıtkı Koçman Üniversitesi Tıp Fakültesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Anabilim Dalı Öğretim Üyesi olarak 154 çalışma arasından ödüle layık görüldü.

Rahim ağzı kanser aşısının, kadınların yumurtaları üzerine etkisini ve güvenirliliğini araştırdı. Literatürde ilk kez deneysel hayvan çalışmasında rahim ağzı kanser aşısının yumurtalıklara zararlı etkisinin olmadığını gösterdi.

Konuya girmeden önce başka bir sorum var: Neden jinekolog olmayı seçtiniz?

İlkokula gitmeden önce, “Büyüyünce ne olacaksın?” diye sorduklarında, “Kadın doğum doktoru olacağım” diyordum.

Neden peki?

1979'da annem, bir jinekolog olmadığı için ablamı doğumda kaybetmiş. Ben 1981'de zor bir doğum süreciyle sezaryanla doğmuşum. Bu kayıptan etkilendim… Hacettepe Tıp Fakültesi’nde staj yaptığım sırada kararım kesinleşti. Başka branşlara bağlı olmayan, kendi teşhisini kendisi koyup tedavisini başlatan ve insan hayatının en önemli zamanlarından birine, doğuma tanık olan bir branş jinekoloji… Bu yüzden tercih ettim.

“BİLİMSEL GÖZ, CİNSELLİĞİ KAPSAMAZ”

Jinekolog olmak, bir erkek doktorun özel hayatını etkiliyor mu?

Etkilemiyor, zira bir doktor için vücuttaki her bölge el gibi, ayak gibi anatomik bir objedir.

Bilimsel göz, cinselliği kapsamaz. Mesleğimi çok seviyorum, her hastamı kendi annem yerine koyuyorum… Bazen çok üzülüyorum, bazen seviniyorum. İşime çok saygı duyuyorum ve severek yapıyorum.

Türkiye’deki kadınlar jinekologlara rahat gidemiyor. Utanıyorlar, rahatsız oluyorlar, ayıp sayıyorlar. Bu nasıl sorunlara neden oluyor?

Haklısınız, Türk kadınları genellikle kontrol amaçlı jinekologlara gelmiyor. Ancak gebe olduklarında ya da hastalık ciddi belirtiler gösterecek kadar ilerleyince geliyorlar. Bu durum işimizi çok güçleştiriyor, özellikle konu kanser olduğunda…

JİNEKOLOĞA GİDİN!

Oysa sağlıklı bir kadının bile her yıl kontrol amaçlı jinekoloğa gitmesi gerekiyor, değil mi?

Elbette. Kontrol, erken tanı ve tedavi, hasta için hayati. Özellikle rahim ağzı kanseri gibi çoğunlukla belirti vermeyen türlerin teşhisinde çok önemli.

Kadınların jinekologlar konusunda katı olmaması için ne yapmak gerek?

Bir kadının jinekolojik kontrole gitmemesi kendine ve çevresindekilere haksızlık. Tamam, erkek doktor olmasın, birçok kadın doktor var bu konunun uzmanı… Şöyle düşünelim: Benim 3.5 yaşında bir kızım var, onun hastalıklara yakalanmaması için anne ve babası olarak elimizden geleni yaparız. Onun da bize ilişkin için benzer bir hakkı yok mu? İnsanlar kendilerine haksızlık etseler bile, sevdiklerine haksızlık etmemeli. Sağlığınıza önem vermek kendinize ve çevrenize yapabileceğiniz en büyük iyiliktir. Eğer bir hastalık varsa bu hastalığın oluşmaması için önlem almak gerekir.

UTANACAK BİR ŞEY YOK

O zaman yüksek sesle tekrarlayalım: Utanacak bir şey yok!

Rahim ağzı kanseri olduktan sonra jinekoloğa gelirse, utanılacak şey bu olur; ihmalden dolayı sevdiklerinden erken ayrılma riski…

“AŞI, YUMURTALIKLARA ZARARLI DEĞİL”

Kazandığınız ödül, tıp dünyasıiçin ne anlama geliyor?

Tarama testleri ve etkene yönelik çıkan aşılarla rahim ağzı kanserinin görülme sıklığı azalıyor. Fakat son yıllarda aşıların erken menapoza yol açtığı ile ilgili birkaç vaka sunumu bildirildi ve bu da bazı spekülasyonlara neden oldu. Biz bu çalışmayla rahim ağzı kanser aşısının kadınların yumurtaları üzerine etkisini ve güvenirliliğini araştırdık ve literatürde ilk kez deneysel hayvan çalışmasında rahim ağzı kanser aşısının yumurtalıklara zararlı etkisinin olmadığını gösterdik.

HPV HAKKINDA BİLGİLENMELİSİNİZ

Bildiğim kadarıyla bu hastalığın en önemli nedeni HPV. HPV inanılmaz bulaşıcı bir virus, birçok kişi bu virüsü taşıyor ama bunun farkında bile değiller. Doğru mu?

Rahim ağzı kanseri, dünyada kadınlar arasında en sık görülen 4. kanser türü ve evet en önemli nedeni HPV yani Human Papilloma Virus. HPV, yüzde 99 cinsel yolla bulaşan bir virüs ve rahim ağzı kanserine neden olan en önemli etken. Sizin de söylediğiniz gibi yaygın bir hastalık ve özellikle bizim toplumumuz gibi erkeklerin birden çok cinsel partnerinin olduğu toplumlarda kadınlar büyük risk altında.

ERKEKLERDE BELİRTİ GÖSTERMİYOR

Erkeklerde ciddi bir probleme sebep olmuyor mu?

Olabiliyor. HPV, penis kanserinde risk faktörü olarak bilinmektedir. Ancak erkeklerde çoğunlukla belirti göstermez, erkekler çoğunlukla taşıyıcıdır. Belirti verirse siğil şeklinde görülebilir.

KADINLARDA İSE...

Ya kadınlarda?

HPV tiplerine göre sorun değişir. HPV, kadın dış genital bölgesinde siğillere, rahim ağzı, vajen ve dış genital bölge kanserine neden olmaktadır.

Rahim ağzı kanserinin nedenleri neler?

Rahim ağzı kanserinin en önemli nedeni HPV virusüne maruz kalmak ve HPV ile ilişkili erken yaşta cinsel ilişki, çok sayıda cinsel eş veya cinsel partnerin çok eşli olması, sigara ve düşük sosyoekonomik düzey diğer nedenlerdir.

HPV’NİN TEDAVİSİ YOK AMA...

HPV’nin tedavisi de yok?

Evet, HPV'yi hastadan tamamen yok edemiyoruz fakat oluşturduğu lezyonları tedavi ediyoruz. Düzenli takiplerle lezyonların tekrar oluşmasını önlüyoruz. Amacımız erken teşhis ve tedavi. 130 çeşit HPV virüsü tanımlanmıştır. Özellikle HPV 16, 18, 31 ve 45 tipleri rahim ağzı kanseri ile ilişkili bulunmuştur.

“PREZERVATİF TAM KORUMA SAĞLAMIYOR”

Prezervatif, HPV'ye karşı tam koruma sağlamıyor. Korunmanın bir yoluyok, değil mi?

Prezervatif, HPV'ye karşı tam koruma sağlamıyor çünkü virüs çok bulaşıcı ve prezervatif bulaşacak tüm alanları kapatmıyor. Korunmanın en önemli yolu etkene karşı aşılanmak, vajinal muayene, smear ve HPV ile tarama testlerinin yapılmasıdır. HPV, yani rahim ağzı kanser aşısı olguların büyük çoğunluğunu kapsayacaktır. Kısacası aşılanma ile önlem alınabilir, tarama testleri ile de erken teşhis ile rahim ağzı kanserinden korunabiliriz.

Kaç yaşında aşı olmak en iyisi?

Şu an piyasada bulunan iki aşı da HPV tip 16 ve 18'e karşı. Aşının, koruma amaçlı ilk cinsel ilişkiden önce, 9-26 yaşları arasında üç doz şeklinde yapılması önerilmektedir. Tarama testlerinden smear, ilk cinsel ilişkiden üç yıl sonra veya 21 yaşından sonra yıllık olarak yapılmaya başlanır. 30 yaşından sonra arka arkaya üç smear sonucunun normal olması durumunda üç yılda bir kez önerilir.

BELİRTİSİ OLMAYABİLİR

Kötü bir HPV türü, ne kadar zamanda hastalığa dönüşüyor?

Bazı türleri rahim ağzı kanseri için daha yüksek risk taşırken, bazıları sadece siğile neden oluyor. Rahim ağzında HPV'ye bağlı değişiklikler üç yılda başlıyor. Düşük ya da yüksek riskli rahim ağzı kanser lezyonları oluşuyor. Bu lezyonların büyük kısmı kendiliğinden gerilerken, yüzde 12'lik kısmı eğer tedavi edilmezse 10 yıl içinde kansere dönüşebiliyor.

Belirtileri neler?

İlişki sırasında kanama, düzensiz vajinal kanama, kanlı ve kötü kokulu akıntı erken dönemde ortaya çıkan belirtiler. Geç dönemde bacak ve kasık ağrısı, böbrek yetmezliği, bacaklarda ödem ve kansızlık görülmektedir. Fakat en sık bulgu, normal olmayan smear testidir çünkü hastaların çoğunda herhangi bir belirti görülmez.

Tamam, sağlığına dikkat eden bir kadın ne aralıklarda jinekoloğa gitmeli?

Ortak görüş 21 yaşından sonra yılda bir kez smear alınması. 30 yaşından sonra HPV testi ile ilk tarama ve smear ile birlikte negatifse üç yılda bir tarama öneriliyor. İlk cinsel ilişki sonrası yılda bir kez smear alınmalı.

Türkiye’de ve dünyada rastlanma sıklığı ne?

Rahim ağzı kanseri ulusal tarama programı olan gelişmiş ülkelerde 10. sırada. Az gelişmiş ülkelerde 2. sırada. Türkiye’de ise 8. sırada. Yani 100 bin kadından 6’sı ile 9’u arasında bildiriliyor.

Eskiden de bu kadar yaygın mıydı?

Veriler ve tarama programları olmadığı için bu konuda çok sağlıklı bilgi yok. Fakat şu bir gerçek: gerek erkek, gerekse kadın için çok eşlilik artıkça rahim ağzı kanserine neden olabilecek etkene maruz kalma riski de artıyor.

“BAŞLI BAŞINA BOŞANMA NEDENİ”

Tedavi yöntemi nedir?

Tedavi yöntemi hastalığın evresine, hastanın yaşına göre değişir. Eğer kanser başlangıcı lezyonlar varsa bunlar çıkartıldıktan sonra hasta takip edilir. Hastalık ilerlemişse hastanın yaşı ve çocuk isteyip istemediği önemlidir. Genç ve çocuk isteyen hastalarda sadece rahim ağzı çıkartılabilir. Eğer kanser belli bir seviyeyi geçmişse, hasta cerrahiden de fayda görmeyebilir ve radyoterapiye yönlendirilir.

Erkekler neden kontrol ve önlem amaçlı ürologa gitmeyi denemiyorlar?

Cinsel yolla bulaşan hastalıklar çok fazla dillendirilmek istenmiyor çünkü başlı başına boşanma veya geçimsizlik nedeni. Ancak elbette gitmeliler ve son yıllarda HPV yani rahim ağzı kanser aşısının erkeklere de uygulanması tartışılıyor. Erkekler taşıyıcı. Önemli olan bulaşmadan önlem almak.

Şuna çok kızıyorum, birçok kadın cinsel yolla bulaşan hastalıklar konusunda kendilerini suçluyor. Erkeklerden bulaşmış olduğunu bile anlamıyorlar çünkü erkektebelirti göstermiyor…

Evet, kesinlikle doğru… Eğer eşinizin sizi tanımadan önce cinsel ilişkisi olmuşsa ve HPV'ye maruz kalmışsa size bulaştırma riski var. Bunun için kız çocuklarına 9-25 yaş arası aşı yaptırmak çok mühim.