Benlerinize hiç baktınız mı?
Dünyada ve Türkiye'de son 30 yılda büyük bir artış gösteren deri kanserine karşı farkındalık yaratmayı amaçlayan Euromelanoma Projesi herkese ücretsiz ben testi fırsatı sunuyor. Euromelanoma Dernek Başkanı Prof. Dr. Nahide Onsun projeyi ve cilt kanserini anlattı
Sema EREREN / HT CUMARTESİ
Bu yaz güneşe çıkmadan doktora görünmekte fayda var. Çünkü Türkiye’de cilt kanserinin görülme oranı son 30 yılda ciddi bir artış gösterdi. Deri kanserinde erken tanı ise hayat kurtarıyor. Deri kanserleri hakkında farkındalık yaratmak ve erken tanıyı sağlamak için başlatılan Euromelanoma Projesi, ücretsiz ben testi fırsatı sunuyor. Euromelanoma Dernek Başkanı Prof. Dr. Nahide Onsun’la projeyi ve cilt kanserini konuştuk
-Euromelanoma projesinde amaç nedir?
Amacımız, deri kanserleri hakkında toplumu bilinçlendirmek, farkındalık yaratmak, erken tanıyı sağlamak. Yanlış anlaşılmasın; bu sadece bir ben taraması değil, bir deri kanseri tarama ve bilgilendirme kampanyası. 1990’lı yıllardan beri Avrupa’da her yıl mayıs ayında bir hafta Euromelanom Haftası olarak belirlenip aktiviteler yapılıyor. 33 ülkede yapılan etkinliklere Türkiye 2013’te katıldı. Projenin Avrupa’da birçok destekçisi var ve Avrupa Parlamentosu da bu projeye büyük önem veriyor.
-Cilt kanserine yakalanma oranı artıyor mu?
Türkiye’de cilt kanserinin görülme oranı son 30 yılda ciddi artış gösterdi. Bronz ten trendinin yükselmesiyle artan güneşlenme ve solaryum kullanma oranı, ozon tabakasındaki incelme bunların sebepleri arasında gösterilebilir. Tüm dünyada melanom ve melanom olmayan deri kanserleri artıyor. Global olarak her yıl 2-3 milyon melanom olmayan deri kanseri, 132 bin melanom gelişiyor. Amerika Deri Kanserleri Vakfı’nın verilerine göre tüm kanserlerin üçte biri deri kanseri ve her 5 Amerikalıdan 1’inde deri kanseri görülme riski var. Türkiye’de bu kadar net istatistiksel veri yok ancak deri kanserlerinin arttığını gözlemliyoruz.
‘SOLARYUM RİSKİ ARTIRIYOR’
-Cilt kanserini tetikleyen temel sebepler neler?
Ailesinde deri kanseri olanlar, genetik olarak daha fazla risk taşır. Kızıl saçlı, çilli, açık tenli, renkli gözlü olanlar, güneşte her zaman yanan bronzlaşmayanlar, 50’den fazla beni olanlar, özellikle çocukluk döneminde güneş yanığı geçirenler, çok fazla güneş altında kalan meslek grupları ve bronzlaşmak için solaryum kullananların riski daha fazla. Bu risk gruplarında kanser, benler üzerinden değil, sağlam deri üzerinden gelişir. Benler üzerinden değişim de olabilir, burada oran yüzde 30. O yüzden çocukluktan beri var olan bende değişimlere dikkat edilmeli ayrıca yeni bir bene benzeyen leke çıktığında doktora başvurmalı. Melanom deri kanserleri arasında en kötü huylu tümör. Ancak erken tanı alırsa, yani henüz deri içinde belirli katmanlarda sınırlıysa kan ve lef damarlarına ulaşmadıysa basit bir cerrahi eksizyonla tedavisi mümkün. Daha sonra sadece belirli aralıklarla izlemek yeterli olur. Ancak tümör derinleştikçe yayılma riski artar.
-Solaryum, lazer epilasyon ve ben aldırma işlemlerinin cilt kanserini tetiklemesi söz konusu mu?
Solaryumlar da deri kanseri gelişiminde rol oynar. Yurtdışında yasaklanması konusunda önemli girişimler var. Epilasyon ve lazer epilasyonla ilgili belirlenmiş görüş yok.
CİLT KANSERİNDEN NASIL KORUNURUZ?
✔ Ani, aşırı ve direkt güneş maruziyetinden kesinlikle kaçınılmalı. Asıl amaç, güneşe maruz kaldıktan sonraki deri kırmızılığı gibi güneş yanıklarından korunmaktır.
✔ En zararlı güneş yanıkları en az 48 saat ağrı yapan ve kabaran yanıklardır. 11.00 -15.00 arasında direkt güneşten kaçınmak önemli.
✔ Güneş kremi de önemli bir korunma yöntemidir. Güneş kremi en yüksek güneş koruma faktörüne sahip olmalı ve hem UVA hem de UVB koruması sağlamalı. Güneş kremi güneşe çıkmadan bir buçuk saat öncesinden sürülmeli ve her 2 saatte bir tekrarlanmalı.
✔ Tişörtler kolsuz kıyafetlerden, koyu kıyafetler açık kıyafetlerden daha iyi koruma sağlar. Tercihen dokuma olmalı ve UV koruması sertifikası bulunmalı.
✔ Geniş kenarlı şapka ve polaroid gözlük kullanmak güneş koruması için yararlı olur.
✔ Günümüzde, mayo dahil olmak üzere çocuklar için güneş korumalı kıyafetler mevcut.
✔ Güneşten korunmanın yiyeceklerle direkt ilişkisi yok ancak sağlıklı beslenme her zaman yararlı.
