Bacaklarınıza iğneler mi batıyor?

Ceyda ERENOĞLU / GAZETE HABERTÜRK

Bacaklarda uyuşma, yanma, karıncalanma gibi yakınmaları olan kişilerde çok farklı belirtiler ve nedenlerle karşılaşılabiliyor. Bu yakınmalar sıklıkla hafif başlayıp zaman içinde giderek şiddetli hale geliyor. Başlangıçta bacak ve ayaklarda çok farklı bölgelerde ve gelip geçici oldukları için çok önemsenmiyorlar. Hisar Intercontinental Hospital Nöroloji Bölümü Başkanı Prof. Dr. Göksel Somay, “Bu rahatsızlıklar devamlı ve şiddetli hale geldiğinde; uyuşma, yanma ve karıncalanmanın etkisiyle sürekli bir rahatsızlık hissi, yorgunluk, mutsuzluk, depresyona yatkınlık, yürümede zorlanma, hareketsiz kalma gibi sorunlar yaşanıyor ve dayanılmaz bir hareket etme isteği oluyor” diyor. Şikâyetlerin geceleri artmasıyla uykuya dalma güçlükleri ve uyku bozuklukları yaşanıyor. Bu durum kişinin ertesi güne yorgun başlamasına, yapılan işe konsantre olamamasına ve dikkat dağınıklığına yol açınca günlük yaşam aktivitesi de bundan olumsuz etkileniyor.

HUZURSUZ BACAK SENDROMU

Bu yakınmaların en çok rastlanan nedenlerinden olan ‘Huzursuz Bacak Sendromu’nun (HBS) toplumda görülme sıklığı yüzde 3-15 arasında değişiyor. HBS’ye kadınlarda biraz daha fazla rastlansa da genellikle her iki cinsiyette, orta yaş ve sonrasında görülüyor. Nadiren çocuklarda da oluyor ve büyüme döneminde meydana geldiğinde büyüme ağrıları ile karıştırılabiliyor. Bu sorun çoğu kez çocuklar bacaklarını sürekli hareket ettirmek istedikleri için ‘aktivite yorgunluğu’ nadiren de ‘hiperaktivite’ olarak yorumlanıyor.

ÇOK FARKLI YAKINMALARA NEDEN OLUYOR

HBS, özellikle istirahatle (oturma ve yatma gibi) ortaya çıkan, hareketle azalan bir hastalık olarak tanımlanıyor. Bacaklarda daha sık görülmekle birlikte nadiren kol ve vücudun diğer kısımlarında da meydana gelebiliyor. Uyuşma, iğnelenme, yanma, karıncalanma, ağrı ve bacaklarda oluşan sıkılıyormuş duygusu çok farklı yakınmalara neden olabiliyor. Bu sorunun nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte beyinde görevli bazı nörokimyasal maddelerin (dopamin) seviyesiyle ilişkili olduğu düşünülüyor. Çoğunda soruna yol açan bir etken saptanmayıp idiopatik veya primer HBS olarak kabul ediliyor. Bunların çoğunda genetik yatkınlık saptanıyor. HBS’nin bazı formlarındaysa demir ve vitamin eksikliği gibi etkenlerin bir arada olduğu görülüyor.

B12 VİTAMİNİ EKSİKLİĞİNE DİKKAT!

PrOF. Dr. Göksel Somay, bacaklarda uyuşma ve yanmalara daha çok B12 vitamin eksikliğinin yol açtığını, bunun dışında B vitamini eksiklikleri ile demir ve magnezyum minerallerinin eksikliğinin de kişide bu sorunları tetikleyebileceğini söylüyor. Nadir olarak beyin ve omuriliği tutan enfeksiyonlar da duyu (hissi) yollarını etkileyerek bu yakınmalara neden olabiliyor. Kurşun, cıva, çinko, bakır gibi ağır metallere maruz kalma da günümüzde üzerinde durulması gereken önemli noktalar arasında bulunuyor.

BACAK UYUŞMA VE YANMALARININ NEDENLERİ

* Şeker hastalığı (diyabet)

* B12 vitamini yetersizliği

* Demir eksikliği

* Huzursuz bacak sendromu (HBS)

* Tiroit hastalığı

* Magnezyum eksikliği

* Romatoid artrit gibi romatolojik hastalıklar

* Böbrek yetmezliği

* Multipl Skleroz (MS)

* Bacak sinirlerinde sıkışma (Tarsal Tunel Sendromu, vb.)

* Kronik alkol kullanımı

* Polinöropati (birden fazla sinirde değişik etkenler ile etkilenme)

* Mononöropati (tek sinirde etkilenme, tuzaklanma)

* Gebelik

DİYABET VE TİROİT NEDENLER ARASINDA

Diyabet ve tiroitle ilgili sorunlar bacaklarda uyuşma ve yanmanın en önemli nedenleri arasında gösteriliyor. Diyabet hastalığında kandaki şeker seviyesinin yükselmesiyle oluşan metabolik ürünler, tiroit hastalığındaysa hormon seviyelerinin artma veya azalması ile oluşan metabolik, hormonal ve immünolojik mekanizmalar, sinirlerde ve sinirleri besleyen damarlarda harabiyet oluşturarak tek veya çok fazla sayıda periferik siniri etkiliyor.

‘ŞİKÂYETLERİM HAREKETLE GEÇİYOR’

Hastaların sorunlarını tek bir yakınma olarak ifade etmelerine ve tanımlamakta zorlanmalarına rağmen genellikle aşağıdaki türde şikâyetleri oluyor.

* “Bacaklarım uyuşuyor, yanıyor, karıncalanıyor, üşüyor, iğneler batırılıyor gibi oluyor.”

* “Bacaklarım hareketsiz veya dinlenme halindeyken uyuşma ve yanmayla birlikte gerilme hissi ve sanki sıkıyorlarmış duygusu nedeniyle dayanılmaz bir hareket etme ihtiyacı duyuyorum.”

* “Şikâyetlerim bacaklarımı hareket ettirdiğimde özellikle de yürümeyle geçiyor.”

* “Gece; uyuşma, yanma, karıncalanma, uykuya dalamama, sık uyanma, uykuda bacaklarda itme-çekme gibi istemsiz hareketler yapıyorum.”

AŞIRI ALKOL VE SİGARA MASUM DEĞİL!

Aşırı alkol tüketimi, nikotin ve kötü beslenme tüm vücutta etkilenim yaptığı gibi bacaklardaki sinirleri besleyen damarları da etkiliyor. Kan dolaşımını bozup ciddi ve geri dönüşümsüz yakınmalara neden olabiliyor.

VARİSLERİN ETKİSİ

Bacak varisleri, ayak ve bacaklarda uyuşma, karıncalanma, sıcaklık hissi, kramp, yorgunluk, ağırlık duygusu, şişlik gibi yakınmalara neden olarak kişinin yaşam kalitesini olumsuz etkiliyor. Toplumun yüzde 20-50’sinde görülüyor.