Kalp ameliyatı geçiren erkeklerin yüzde 50’si sigaraya yeniden başlıyor
Ceyda Erenoğlu yazdı
Ceyda ERENOĞLU / GAZETE HABERTÜRK
Kalp-damar hastalıkları çağımızın bir numaralı ölüm nedeni. Bu sorunda “Nasıl olur!” dedirten öyle çok gerçek var ki... Ameliyat geçiren erkeklerin yüzde 50’sinin sigaraya yeniden başlamaları ve kadınların ailevi nedenlerle hastalıklarını görmezden gelip doktora gitmekte geç kalmaları bunlardan sadece ikisi...
DÜNYADA kalp hastalıkları karşımıza birinci ölüm nedeni olarak çıkıyor. Bu hastalığa neden olan faktörler saymakla bitmiyor. Kalp-damar hastalıklarında kadınlar erkeklere göre daha şanssız olurken, evli kişilerdeki kalp krizi riskinin bekârlara göre daha az olduğu belirtiliyor. Kalp ve Damar Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Belhhan Akpınar “Kadınların kalp damarları erkeklere göre daha ince olduğu için dış etkenlerden (sigara, vb) daha kolay etkileniyorlar ve kadınlarda koroner arter hastalığı daha sık görülüyor” diyor.
BAŞLICA NEDENLER NELER?
Doğu ve Afrika ülkelerinde kalp hastalığına yol açan faktörler romatizmal ve enfeksiyona bağlı sorunlarken, Batı’da bu soruna koroner arter hastalığı ve yaşlılığa bağlı hastalıklar neden oluyor. Az gelişmiş ülkelerde hijyen ortamının ve akut romatizmanın epidemik olarak ortadan kaldırılamaması önemli bir neden olarak görülüyor. Güney Afrika’da HIV probleminin olması hastalara koroner anjiyo ve kalp ameliyatı yapılmasını zorlaştırıyor. Batı’daysa koroner by-pass, obezite ve şişmanlık gibi hastalıklar kalp-damar hastalıklarının önemli nedenleri arasında bulunuyor. İnsanların yaşam süresinin uzaması da kalp kapak hastalıklarına (aort kapak hastalıkları) yol açıyor. Bu hastalığa hem genetik hem de çevresel faktörlerin neden olduğu belirtiliyor.
SİYAHİLERİN RİSKİ DAHA YÜKSEK
Kalp-damar hastalıklarının, genetik özellikler ve diyabete karşı yatkınlığı, siyahi ırkta görülme olasılığını artırıyor ve siyahilerde bu risk beyaz ırka göre 2 kat daha fazla oluyor. Buna karşın Japonlar ve Eskimolar gibi kalp hastalıklarına hiç yakalanmayan ırklar da bulunuyor. Amerika’da bu sorunun siyahilerde daha sık görülmesinin nedeninin genetik özellikler ve gelir düzeyinin düşüklüğü olduğuna dikkat çekiliyor. Hastalıkla mücadelede İskandinav ülkeleri birinci sırada yer alıyor. Bu bölgelerde nüfus artış hızının yavaş olması ile hijyen, aşılama ve halk sağlığı gibi önleyici tedbirlerin yüksek oranda alınması hastalıkla mücadelede önemli rol oynuyor. Dünyada 80 yaş üstü insan ların en çok görüldüğü bu ülkelerde ileri nüfusun çokluğuysa sağlık problemlerinin artması nedeniyle ekonomiye zarar veriyor. Türkiye’nin kalp sağlığı mücadelesinde gelişmiş ülkelere daha yakın bir konumda yer aldığını belirten Prof. Dr. Belhhan Akpınar “Suriye’deki göçmen sorunundan önce romatizmal kalp, sıtma ve verem hastalığı neredeyse tamamen yok edilmişti. Şimdiyse 80’li yaş grubundaki hastalar kalp hastalıkları nedeniyle hastanelere başvuruyor” diyor.
KADINLAR HASTALIKLARINI GİZLİYOR
Kalp-damar hastalıklarında erkekler kadınlara göre bu sorunla ilgili kurallara daha az uyuyor. Kadınlarsa hastalıkla karşılaşmaları halinde kurallara ve uyarılara kesin şekilde uyum gösteriyor. Kalp ameliyatından sonra erkeklerin en az yüzde 50’sinin sigaraya yeniden başladığı gözlenirken, kadınlarda bu oran yüzde 10’un altında oluyor. İlaç kullanımı konusunda da kadınların daha uyumlu olduğuna dikkat çekiliyor. Kadınlar, bu soruna eşlik eden farklı hastalıkları yoksa kural ve yasaklara daha uyumlu oluyor ve ameliyat sonrasında daha hızlı toparlanıyorlar. Pozitif bakış açısı da ameliyat sonrasındaki süreçte önemli rol oynuyor. Kadınlarda hastalığı aileden gizleme durumu daha yaygın görüldüğü için doktora başvuruda gecikmelerle karşılaşılıyor. Bu durumun ailevi nedenlerden kaynaklandığını belirten Prof. Dr. Belhhan Akpınar “Bunu özellikle genç yaşta eşinden boşanan kadınlar ile ileri yaşlarda çocuklarına yük olmak istemeyenler yapıyor” diye konuşuyor.
EN ŞANSLI BÖLGE EGE
Kalp-damar hastalıkların görülme riski ülkemizdeki bölgelerde de farklılık gösteriyor. Doğu ve Güneydoğu Anadolu’da romatizma geçirmiş olduğu için kalp kapakçığı ameliyatı olması gereken hastalar bulunuyor. Karadeniz Bölgesi’ndeyse koroner arter hastalığı daha fazla görülüyor. Bu hastalığın en az görüldüğü bölgenin Akdeniz mutfak tarzıyla beslenen Ege Bölgesi olduğuna dikkat çekiliyor.
ŞEKER VE UN YAĞDAN DAHA TEHLİKELİ
YAĞDAN daha tehlikeli olan şeker ve unun bu hastalığa yol açan en önemli faktörler olduğunu belirten Prof. Dr. Belhhan Akpınar, “Diyabeti olan hastaların sadece şekerli ve unlu yiyecekleri sıfıra indirerek ensülin ihtiyaçlarını yarı yarıya azalttıklarını biliyoruz. Bu iki zehirden uzak durulmalı” diyor.
